Bioscoop Heerlen
(klik op de foto voor de website van Filmhuis De Spiegel)
(klik op de foto voor de website van Quatro4 Bioscoop)
Bioscoop Heerlen
Laurentius van Bergen, die een kermisbedrijf runde, begon in de winter van 1903 met de exploitatie van een reizende bioscoop. Twintig jaar later droeg hij zijn bedrijf over aan zijn drie zoons: Alexander, Max, en Mathieu. In 1931 stapten ze definitief over naar de bioscoopbranche en een jaar later bouwden ze een bioscooptheater in Roermond. Max van Bergen ziet in het groeiende mijnstadje Heerlen een geschikte locatie voor uitbreiding, ondanks dat er al een relatief groot aantal bioscopen aanwezig is. De Nederlandse Bioscoopbond keurt de plannen van Van Bergen goed, ook vanwege de monopoliepositie van de gebroeders Hirschberg, die de meeste van de Heerlense bioscopen in handen hebben. Vanaf dan ontstaat er een felle concurrentiestrijd tussen de families Hirschberg en Van Bergen.
In 1937 begint de familie Hirschberg met een ingrijpende verbouwing van haar Hollandia Theater. Tegelijkertijd begint de familie Van Bergens met de bouw van haar nieuwe Royal Theater, dat het mooiste en grootste bioscooptheater van Limburg moet worden. In precies honderd dagen wordt het Royal Theater tegenover het station. De Heerlense architect Peutz, die enkele jaren eerder al het beroemde Glaspaleis ontwierp, tekent voor het ontwerp van Royal.
De opening heeft plaats 29 januari 1938 en Royal overtreft qua grootte en uitstraling het twee weken eerder geopende Hollandia Theater. Er zijn 1180 zitplaatsen, verdeeld over de rangen loge, frontbalkon, stalles, fauteuil, parterre, middenzaal, eerste rang en tweede rang. Tijdens de Tweede Wereldoorlog blijft Royal goed lopen, ondanks dat de familie geen Duitse propagandafilms wil draaien. Royal Theater haalt het Polygoonjournaal als 11 juni 1942 Seiss-Inquart en Mussert de Duitsgezinde genodigden in de met hakenkruisen gedecoreerde zaal toespreken.
Na de oorlog nemen de Amerikanen Royal over. ’s Nachts gebruiken ze de zaal voor verhoor van krijgsgevangenen die de volgende ochtend op transport gaan. Overdag en ’s avonds zijn er voor de geallieerde soldaten grote shows met beroemde artiesten als Marlène Dietrich en Bob Hope. Als in 1945 ook de rest van Nederland wordt bevrijd, keert Royal terug naar het leven van alledag. In 1948 openen de gebroeders van Bergen een derde Royal Theater in Weert. Ze bezitten dan vier bioscopen (sinds oktober 1940 ook de Scala bioscoop in Heerlen).
In 1954 krijgt Royal Cinemascope, met een projectiedoek van twaalf meter breed en vijf meter hoog. De zaal krijgt stereofonisch geluid. In 1957 investeert Max van Bergen in een projectietelevisie, waarmee in de zaal belangrijke voetbalwedstrijden geprojecteerd kunnen worden. In 1960 stapt Royal over op het Todd-AO systeem. Er komt opnieuw een ander doek, nu met een afmeting van 12,2 bij 5,5 meter. In 1974 is het de beurt aan Sensurround, waarmee bij de rampenfilm Earthquake het publiek flink schrik wordt aangejaagd.
In 1958 geeft de familie Van Bergen opdracht aan architectenbureau van Peutz om in navolging van Royal een tweede theater te ontwerpen. Op 27 november opent het Rivoli theater met 384 zitplaatsen en een doek van 7,94 bij 3,5 meter. Op 1 september 1973 stopt Lou van Bergen met de exploitatie van Royal, Rivoli en Scala. De magere jaren en de opkomst van de seksfilm hebben de familie Van Bergen doen besluiten dat er geen brood meer zit in de bioscoopbranche. Scala sluit voorgoed en Royal en Rivoli worden verhuurd aan Tuschinski.
Intussen is in 1975 het H5 theater geopend, met vijf zalen. Een directe afstammeling van het vroegere Hollandia Theater en dus nog steeds de enige concurrent van Royal/Rivoli. In 1986 wordt het stukje grond tussen Royal en Rivoli gevuld met de bouw van een derde zaal. Vanaf 1993 is de bedrijfsvoering in handen van Laurens van Bergen, de derde generatie in het Royal Theater. De concurrentie met het H5-theater blijft bestaan, al is er op sommige punten samenwerking. In 2009 en 2010 zijn er ingrijpende renovaties.
In 2011 wordt H5 onderdeel van Royal Theaters. Vrijwel direct begint men met de modernisering van het complex. In september 2013 wordt de laatste fase afgerond. H5 en Royal gaan vanaf augustus 2014 door het leven als Quatro4 Bioscoop.
Bron: bioscoopgeschiedenis.com / Quatro4 Bioscoop