Seks en moord (en een verhaal)
door Bob van der Sterre
The Roommates ♦ Who Killed Teddy Bear? ♦ Wenn es Nacht wird auf der Reeperbahn
Hoeveel films gaan er wel over seks en moord (en een verhaal)? Je kunt er een filmencyclopedie mee vullen. Die van de jaren zestig en zeventig waren, zoals zo vaak, de beste.
In The Roommates (1973) is er wel seks en moord maar is het lastig om een verhaal te ontdekken. In grote lijnen gaat het erom dat een aantal vriendinnen, dat redelijk losjes in het leven staat, vakantie gaat vieren bij Lake Arrowhead. Feestjes, disco’s (toen nog dancings), korte rokjes, relaxte gozers, goede muziek en dus ook een moordenaar.
Relatiehoppen
Meteen valt het matige acteerwerk op. Zo ongelooflijk houterig, helemaal het spreekwoordelijk schooltoneelstukniveau. Maar het went. Wat compenseert is de verrassende gepassioneerdheid van de betrokkenen. Een echte B-film is dit toch niet helemaal – daar is zelden iemand gepassioneerd.
En de dialogen zijn sappig. Het is allemaal zo ongelooflijk ad rem en sexy en werkt daardoor geregeld op de lachspieren. ‘Ik kan maar niet de juiste man vinden.’ ‘Wel, ik ben een man. En ik vind je erg aantrekkelijk.’ / ‘Wat kan ik voor je doen?’ ‘Nu of vanavond?’ / ‘Hoe zou je het vinden om op mijn motor te rijden?’ ‘Te gevaarlijk. En ik hou niet eens van motoren.’ / ‘Ik zoek een boek over seks.’ ‘Het lijkt alsof je er zelf een boek over kunt schrijven.’ / ‘Omdat we de liefde hebben bedreven, hoeven we niet meteen meubels uit te gaan zoeken.’ / ‘Ik ben antropoloog.’ ‘Interessant werk.’ ‘Ik hou van het bestuderen van mannen.’
En wat je ook denkt van de titel, of van de thumbnail op YouTube, de film heeft beslist een oprechte ziel. Je ziet echte personages die heel modern aan het relatiehoppen zijn. En een paar dames die hun kleren uittrekken, daar raakte in 1973 ook niemand meer van zijn stuk van. Een paar moorden evenmin. De seks is sowieso erg mild. Orgieën in een tijd dat het nog gezellig was. Voor de moorden geldt hetzelfde. Een beetje tv-serie gaat tegenwoordig vele malen verder.
De film had het moordgedeelte natuurlijk moeten schrappen. Die professioneel flirtende mensen zijn veel leuker om naar te kijken.
Het ongepolijste New York van 1965
En Who Killed Teddy Bear? Dat is een goede vraag. Welke teddybeer bovendien? De film begint rustig op weg naar de antwoorden. Norah dj’t plaatjes (of te wel gewoon snel een nieuwe neerleggen) in een club. Na werk krijgt ze thuis een telefoontje. ‘Ik weet alles van je… hijg hijg… ik ken al je details…’
Na een incident in de club (steekpartij) komt Norah in contact met de politie. Luitenant Dave Madden hoort van het telefoontje en gaat direct praten met Norah. Wie denkt ze dat het is? Wie in haar nabijheid zou zoiets kunnen doen? Het is een persoonlijke zaak voor de rechercheur want zijn vrouw is ooit vermoord.
Verbazingwekkend hoe in een film in 1965 zulke heftige thema’s worden aangestipt. Incest, masturbatie, kindermishandeling, homoseksualiteit en er komt zelfs nog ergens necrofilie langs. Alsof de film het doel had alle schandalen langs te gaan en dat in een verhaal te stoppen. Zoals iemand het op IMDb zegt: ‘A smorgasbord of Hollywood taboos.’
Maar het is niet alléén schokfactor. Er zijn ook interessante passages waarbij iemand gewoon aan het wandelen of rennen is door New York. Zo leer je veel over gewoontes in het ongepolijste New York van 1965. Hoe platen in die tijd werden opgeborgen, dat een hamburger eten in die tijd (een kleintje!) als een slechte lunch werd gezien, het opsporen van een telefoon kostte minimaal zes minuten, William Burroughs was toen dé hippe schrijver en het was heel normaal dat vrouwen in die tijd ook zeiden tegen een man: ‘You have a nice body.’
De grootste verrassing is de speelsheid met de camera. Mooie, mysterieuze shots (zwembad, park met sneeuw) die je niet achter zo’n film had gezocht. De draaiende tl-buizen! En dan de bijzondere rollen van acteurs die niet beroerd waren risico’s te nemen, zoals Sal Mineo en toch ook Juliet Prowse, als zelfstandige, geestige vrouw. Veel kijkers vergelijken Sal Mineo’s acteerwerk met dat van Robert de Niro in Taxi Driver.
Straat in Hamburg waar van alles gebeurt
Wenn es nacht wird auf der Reeperbahn (1967) is een van die weinige films (Hardcore uit 1979 is bijvoorbeeld een andere) die de ranzige atmosfeer van steden van die tijd weet weer te geven zonder af te dalen richting de categorie ‘exploitatie’. De film van Rolf Olsen wil tegelijk actiekomedie en een thriller zijn. En er gebeurt veel!
Dus wat was die Reeperbahn? Een straat in Hamburg waar van alles gebeurde. Vrouwen die worstelen in de modder. Striptease met een boa. Morsige bars met halfdronken figuren. En jongens die jongedames ronselen voor vieze oude mannetjes. Voor orgietjes met LSD. Probleem: een van de jonge vrouwen wordt dood aangetroffen.
Een journalist schrijft erover. Hij krijgt te maken met bedreigingen maar is zelf niet bang voor een duel. Dan sterft er weer eentje! Hij rent naar zijn baas maar krijgt geen medewerking. ‘Je haalt persvrijheid door de war met revolverjournalistiek en pornografie!’
De films van Rolf Olsen zijn ongelooflijk energiek. Ze zitten vol met opgewonden figuren die snel met elkaar op de vuist gaan. Ook typisch: een voice-over die scènes inleidt. ‘De 7e juli. Het is iets na negen uur ‘s avonds.’ En geen echte hoofdpersonen.
Dat maakt de film verrassend entertainend. En met gevoel voor stijl. Man gaat drinken in bar. Close-up glas. Dan zijn gezicht. Dan in gesprek met andere man. Close-up van hun gezichten. De fraaie LSD-trip. Shots in oude fabrieken. En interessant is de schets van de Herbertstrasse, een hoerenstraat met een groot groen hek midden in de straat (toen kennelijk iets heel normaals).
Seks en moord (en een verhaal) op een charmante, stilistische wijze laten zien, dat is veel moeilijker dan menigeen denkt. De regisseurs die zonder angst voor hun reputatie deze niet-intellectuele handschoen opraapten verdienen een pluim.
9 september 2017
