Amy

****

recensie  Amy

Liefde, leed en liedjes

door Ashar Medina

Drank, drugs en boulimia. Kort door de bocht waren dit de drie ingrediënten die aan de basis lagen van de ondergang van Amy Winehouse, een van de grootste muzikale talenten van het afgelopen decennium. Maar hoe heeft dit in hemelsnaam ooit kunnen gebeuren?

Antwoord op die vraag krijgen we nooit helemaal. Maar dat is ook niet het doel van Asif Kapadia’s relaas over een briljant talent dat niet weet om te gaan met roem, liefde en zichzelf. Na Senna, de veelgeprezen documentaire over Formule 1-coureur Ayrton Senna, stortte Kapadia zich op het tragische leven van de Britse kroonprinses van de neo-soul, en net als in eerstgenoemde film combineert hij archiefmateriaal met interviews met familie en bekenden. Zo krijgen we een inkijk in de rise to fame die Winehouse ten deel viel. Dat is de beste manier om het te omschrijven, aangezien ze zelf meerdere malen hintte naar het feit dat ze die fame eigenlijk helemaal niet wilde.

Recensie Amy

Lyrics als leidraad
Vanaf de eerste homevideobeelden is het duidelijk dat de 16-jarige Winehouse extreem getalenteerd is. Ze zingt Happy Birthday voor een jeugdvriendin met een stem die doet denken aan jazzgigant Ella Fitzgerald. Jazz is Amy’s eerste grote liefde, ze zou het liefst in kleine rokerige clubs spelen voor honderd man, in plaats van de volgeboekte arena’s voor tienduizenden gillende tienerfans. Het gebruik van concertbeelden verbeeldt deze tendens op een uiterst krachtige wijze. Dat is een compliment naar Kapadia en zijn editor Chris King, die de helse taak hadden een goede, cinematografische balans te vinden tussen gelikt promotioneel archiefmateriaal en honderden uren korrelige telefooncamera-beelden.

Kapadia maakt ook handig gebruik van Amy’s teksten voor een geraamte waaraan het narratief wordt opgehangen. Deze teksten zijn zeer persoonlijk en worden versterkt door het commentaar van de mensen om haar heen. Wanneer haar eerste manager vertelt dat ze een eerdere relatie afbrak omdat ze haar vriendje niet ‘mans’ genoeg vond, verschijnt de tekst van Stronger Than Me in beeld. Hierin zingt Winehouse op denigrerende wijze over haar voormalige liefde die zich in haar ogen als een “Ladyboy” gedroeg.

Haar relatie met mannen was altijd al moeilijk. Nadat haar vader het gezin in de steek liet veranderde Winehouse van een lief, verlegen meisje in een opstandige tiener, en naar eigen zeggen is ze altijd op zoek gebleven naar een vaderfiguur. Dat zij en haar vader het uiteindelijk goed maakten en dat hij zich meer en meer ging bemoeien met haar carrière wordt kritisch onder de loep genomen. Bijvoorbeeld op het moment dat haar beste vrienden Winehouse willen laten opnemen in een afkickkliniek, maar haar vader aangeeft dat hij denkt dat zijn meisje dat helemaal niet nodig heeft. Schrijnend, maar tegelijkertijd de inspiratie voor haar grootste hit Rehab.

Recensie Amy

Uit het leven gegrepen
Dit is de manier waarop Winehouse haar muziek maakte en hoe de film dat proces probeert te verbeelden. De interviews met Amy’s vertrouwelingen – waarbij we trouwens nooit hun gezichten te zien krijgen – stuwen het verhaal vooruit. Wanneer halverwege de film echtgenoot Blake Civil in beeld komt is Amy al neergezet als een onzekere jonge dame op zoek naar ‘echte, onvoorwaardelijke liefde’. Dit betekende voor haar alles met elkaar delen. Ook zijn verslavingen. En daar ging het mis.

Civil introduceerde haar aan cocaïne, heroïne en zelfs crack, en ze ging er maar wat graag in mee. Deze fase is door de tortelduifjes zelf vastgelegd en de indringende beelden van hun chaotische flat vol drugsparafernalia slaan in als een bom. De film bouwt gestaag toe naar het voor iedereen bekende einde. Winehouse verandert voor onze ogen van een gezonde, brutale jonge zangeres in een graatmagere, doodzieke junk. Dat klinkt hard, maar dat is de film ook. Een rauw, confronterend portret van een ruwe diamant die niet geslepen kon, of wilde worden. Zoals ze zelf al zong: “You Know I’m No Good”.

10 augustus 2015

 

 

MEER RECENSIES