***
recensie Foxfire
Je bent boos en je wilt wat
door Alfred Bos
Het is 1955 en uit de radio klinkt Elvis. In een morsig arbeidersstadje in de provincie New York vormt een groepje meiden een geheim genootschap: Foxfire. Ze verzetten zich tegen de benepen burgermoraal van school en samenleving. Maar ze zijn naïef en het gaat van kwaad tot erger.
Films over opgroeien in de jaren ’50, de tijd van rock ’n roll en jeugddelinquentie, gaan doorgaans over jongens die hun existentiële onvrede omzetten in deviant gedrag. Foxfire, de tweede Engelstalige film van de Franse regisseur Laurent Cantet (in 2008 doorgebroken met Entre Les Murs: Gouden Palm, Oscarnominatie), toont hoe 15-jarige meiden uit hun rol proberen te breken. Er komen brokken van.
Het verhaal wordt verteld door Maddy, die op haar uit de vuilnisbak geredde typemachine intikt hoe er rond de weggelopen (en nu bij Maddy logerende) Legs een bijzonder groepje ontstaat. De charismatische Legs leidt de bende, die trekken krijgt van een cult. Ze weet wat ze niet wil, maar hoe het wel moet, dat is een heel ander verhaal. ‘Er zijn een miljoen manieren om iets fout te doen en maar één om het goed te doen’, zegt Legs vroeg in de film. Het had het motto van Foxfire kunnen zijn.
Boekverfilming
Cantets rolprent is de tweede verfilming van de gelijknamige roman (uit 1993) van de Amerikaanse schrijfster Joyce Carol Oates. Drie jaar na publicatie speelde Angelina Jolie, toen een opkomende ster, reeds de rol van Legs, onder regie van Annette Haywood-Carter. Cantet, die tevens het scenario schreef, laat Legs, Maddy en hun vriendinnen vertolken door debuterende actrices, wat de wereldvreemdheid van hun meidenclub een authentieke glans geeft.
Cantet zet de wereld waarin de roman speelt, met zijn provinciale landerigheid en de eerste uitingen van de consumer society, fraai neer. Veel scènes zijn vanaf de schouder gedraaid, wat de film een documentaire zweem geeft. De soms nerveuze cameravoering verbeeldt de onrust en verwarring die de meiden voelen. Er is rock ’n roll en rhythm ’n blues uit radio’s, maar een filmscore, het gebruikelijke glijmiddel van Hollywood, is grotendeels afwezig. De liefhebbers van arthouse-films zitten goed.
Vrouwenemancipatie
Dat zijn allemaal plussen, maar met 143 minuten is de film te lang. Er sluiten zich steeds meer meiden – en zelfs oudere vrouwen – aan bij de groep, waardoor de dynamiek verschuift van individu naar ensemble. Het verwatert de centrale spanning: hoe Maddy zichzelf leert kennen via haar omgang met de rebelse Legs. Met Maddy komt het uiteindelijk goed (ze schrijft, net als Joyce Carol Oates) en Legs wordt een geest, want ze wil haar fantasie aan de werkelijkheid opleggen.
Foxfire is zo’n film die een tijd en een levensgevoel neerzet, net als On The Road of Lawless. Maar die zijn geïnspireerd door waar gebeurde voorvallen, terwijl Foxfire utopische fictie is. Roman en film verplaatsen de ideeën over vrouwenemancipatie uit de jaren ’60 dik tien jaar terug in de tijd, waar ze onwerkelijk aandoen. Met al zijn realisme qua decor, aankleding en kapsels is Foxfire een sprookje. De meiden in pettycoat en spijkerbroek die de maatschappij de rug toekeren en hun eigen commune beginnen, bestaan alleen in de fantasie van Joyce Carol Oates. Laurent Cantet geeft hen een gezicht.
22 juni 2013