****
recensie Trumbo
Rode Gevaar op Zwarte Lijst
door Ashar Medina
Bryan Cranston (Mr. Breaking Bad) trekt alles uit de kast in een enerverende biopic over een van Hollywoods meest legendarische scenarioschrijvers. Die toevallig ook nog eens een communist was.
Het gevaar van de biopic is dat makers nogal eens verzanden in ongegeneerde verering van hun onderwerp. Over de doden niets dan goeds, luidt het devies. Maar in werkelijkheid waren zelfs de doden natuurlijk niet perfect. Trumbo pakt dit anders aan. We krijgen naast zijn bewonderenswaardige eigenschappen ook zijn zwaktes te zien. Dalton Trumbo was een ‘Mensch’ – en echte mensen laten ook soms een steekje vallen. De man was koppig, trots en (te) scherp van tong. Tel daarbij ook nog eens een zwakte voor alcohol en pijnstillers op en je hebt een uiterst explosieve mix. Dit leverde niet alleen problemen op in zijn persoonlijke leven, het verwoestte bijkans ook zijn carrière.
Top van de filmwereld
Wanneer we de schrijver ontmoeten, staat Trumbo aan de top van de filmwereld; de grootste producenten willen met hem werken, de beste acteurs willen zijn monologen uitdragen. Maar zijn idealisme staat hem in de weg. Trumbo is een uitgesproken communist, en wil vechten voor zijn recht om dat te mogen zijn. Hierdoor wordt hij al snel het doelwit van een heksenjacht geleid door de legendarische westernacteur John Wayne, die Hollywood probeert te zuiveren van communistische invloeden.
Trumbo wordt onderdeel van The Hollywood Ten: tien prominente filmmakers (vooral schrijvers) die niet meewerken aan een onderzoek van het congres. Hij belandt hierdoor zelfs in de gevangenis. Trumbo’s standvastigheid is bewonderenswaardig, maar eist wel zijn tol. Zijn familie komt financieel in de problemen en wordt met de nek aangekeken door de buren die net als de rest van Amerika is gehersenspoeld en gelooft dat de communistische schrijvers middels hun werk propaganda maken voor Russische idealen.
De Anonieme Auteur
Het is een goed gedocumenteerd onderdeel van de Amerikaanse geschiedenis; tijdens de Koude Oorlog werd in alle lagen van de samenleving gejaagd op communisten. Het was dan ook een wonder dat er een groep succesvolle filmmakers met gevaar voor eigen leven voor hun idealen bleef vechten. Ze kwamen hierdoor allemaal op de zogenaamde Black List en kwamen niet meer aan de bak. Velen gingen bankroet en raakten aan lager wal. Maar Trumbo liet het hier niet bij zitten. Via achterkamertjes wist hij producenten te overtuigen hem toch in te huren, onder de voorwaarde dat zijn naam niet vermeld mocht worden. Zonder dat de autoriteiten het wisten schreef hij zo tientallen films, waarvan Roman Holiday zelfs een Oscar won.
Dit gegeven is fascinerend en zorgt voor een aantal spannende sequenties waarin Trumbo een geheim netwerk van schrijvers creëert die samen anoniem verantwoordelijk waren voor een aantal van de bekendste films uit de jaren 50 en 60. Het keerpunt kwam toen Kirk Douglas openlijk bekend maakte dat Trumbo verantwoordelijk was voor het script van de latere klassieker Spartacus. Vanaf dat moment is de zwarte lijst onhoudbaar en begint ook het publiek te twijfelen aan de praktijken van politici als Joseph McCarthy, die honderden levens verwoestte om punten te scoren als senator.
Enkel verliezers
Ondanks al zijn heldendaden kon Trumbo ook een klootzak zijn. Dit komt het beste tot uiting in zijn relatie met zijn dochter Nikola, die even koppig is als haar vader. Hij eist dat de hele familie meedoet met zijn strijd, maar zij trekt haar eigen plan. Nikola voegt zich bij haar vrienden die strijden voor gelijke rechten voor de zwarte bevolking (de Civil Rights Movement) en dat wordt haar in eerste instantie niet in dank afgenomen door haar vader.
Hier ligt het hart van de film en de centrale vraag die het verhaal voortstuwt: is Trumbo’s politieke strijd meer waard dan zijn gezin? Het is het dilemma van de vrijheidsstrijder: liefde versus idealen. Familie versus carrière. Het zorgt ervoor dat de film geen pamflet wordt, en boven de gemiddelde biopic uitstijgt. Het maakt van Trumbo een mens. In een van zijn latere speeches geeft Trumbo zelf ook toe dat niemand ongeschonden uit de strijd is gekomen: “It was a time of evil, and no one on either side who survived it came through untouched by evil”.
6 april 2016