Under the Skin

****

recensie  Under the Skin

Alien ontdekt lichaam

door Alfred Bos

Scarlett Johansson als buitenaards wezen in Schotland op mannenjacht. Under the Skin is een eigenzinnige kunstfilm in de geest van Godard en Pasolini.

Veel films draaien om een verhaal, sommige films focussen op sfeer. Waar Trance of het recente Gone Girl de kijker horendol draaien met plotwisselingen en onverwachte perspectiefverschuivingen, ontregelt Under the Skin het kijkpatroon van de bioscoopbezoeker met een afwijkende vorm. Geen plot, weinig dialoog, surrealistische beelden, onbestemde scènes, een stekelige soundtrack – Under the Skin is een oefening in vervreemding.

Recensie Under the Skin

En dat letterlijk. De met zwart geverfd haar bijna onherkenbare Scarlett Johansson speelt een buitenaardse intelligentie die op aarde, in haar geval Schotland, is geland om, ja wat eigenlijk? Unheimische sfeer, onbestemde handeling, geen duidelijk doel; dat doet aan Tarkovsky’s Stalker denken. Naamloze alien die onwennig op aarde ronddoolt, dat brengt The Man Who Fell to Earth (met David Bowie) in herinnering. Maar Under the Skin is, mede dankzij de atypische casting van Johansson, zijn eigen film.

Film pur sang
De Britse regisseur Jonathan Glazer deed er negen jaar over om zijn derde feature gefinancierd te krijgen. Mede dankzij het British Film Institute en Channel 4 is het gelukt en daar moet de cinefiel blij mee zijn, want Under the Skin is film pur sang. De beelden vertellen het ongemakkelijke verhaal en de kijker wordt geprikkeld zijn visuele indrukken aaneen te rijgen tot een logisch geheel. In al zijn vervreemding verveelt Under the Skin geen moment, het is volstrekt onvoorspelbaar hoe de rolprent zich ontwikkelt. Ieder moment kan er iets ongerijmds gebeuren.

De regisseur brengt de kijker in de juiste psychische modus met dertig seconden zwart doek en doodse stilte op de geluidsband. De contrasterende combinatie van gestyleerde scènes, afwijkende montage en met verborgen camera gedraaide cinéma vérité paste hij eerder toe in clips voor Radiohead en Massive Attack. En wist de regisseur zich voor zijn voorlaatste werkstuk, Birth (2004), nog te verzekeren van een rits gevierde acteurs – onder meer Nicole Kidman, Danny Huston en, of all people, Lauren Bacall – ditmaal is Johansson de enige professionele acteur. De rest zijn Schotse amateurs.

Recensie Under the Skin

Full frontal naakt
Ze is op aarde om mannen te verschalken; die dienen als grondstof voor de – fraai gevisualiseerde – buitenaardse voedselindustrie. Het lukt de regisseur om de kijker door de ogen van een alien naar het aardse gewoel te laten kijken. De scène in de dansclub, met Darude’s tijdloze Sandstorm als gangmaker, illustreert haar onwennigheid met menselijke emoties, voor zover dat nog niet duidelijk was na een schokkend moment met een achtergelaten baby. En dan gebeurt het, de alien ontdekt haar lichaam. Ze raakt in de war en verdwaalt.

Under the Skin is in meerdere opzichten provocatief, mede omdat er full frontal mannelijk naakt in te zien is, inclusief erecties. Ook Johansson figureert in diverse stadia van ontkleding, van weinig aan het lijf tot helemaal niets. Daar tegenover staat de imposante leegte van de Schotse Hooglanden, waar de climax van de film is gesitueerd. En mochten de beelden niet verontrusten, dan is er nog de spooky soundtrack van Mica Levi, haar eerste nota bene. Wie zoekt naar een eigentijdse nouvelle vague-film in de trant van Godard of Pasolini, kan hier terecht. Na Locke de tweede Britse verrassing van dit najaar.

 

13 oktober 2014

 

MEER RECENSIES