Wendy de Bert – Disney-historicus
Wendy de Bert heeft zich tijdens haar studie gespecialiseerd in de geschiedenis van de 19e en 20e eeuw en is zelfbenoemde Disney-historicus. Werkt als freelancer (online marketing & communicatie), heeft haar eigen webshop in film- en televisiemerchandise en is redacteur bij PopcornCulture.
Het beste van Pixar: animated shorts
Bijna iedereen houdt van de films van Pixar. De studio – tegenwoordig onderdeel van The Walt Disney Company – is groot geworden door computer animated films van hoge kwaliteit. De kunst die vooraf gaat aan deze films is de komende maanden in Amsterdam Expo te zien als eerbetoon aan het bedrijf dat van computeranimatie een serieuze business maakte. Hoewel Toy Story, Finding Nemo en WALL-E absolute meesterwerkjes zijn, gaat mijn voorkeur uit naar de Pixar Shorts: korte animaties die de oorsprong zijn van tekenfilms.
Animatiefilms zijn tegenwoordig een belangrijk onderdeel van de bioscoopprogrammering en worden gezien als volwaardige films. In de begintijd van Hollywood was dat wel anders. Er werd bij de komst van film en fotografie flink geëxperimenteerd met het creëren van animaties, maar dat bleek een moeilijke klus om te klaren. In de jaren dertig van de twintigste eeuw produceerde een handjevol studio’s korte tekenfilmpjes die zelfs hun weg naar het witte doek vonden.
Deze korte animatiefilms – ‘shorts’ genoemd – duurden vijf tot tien minuten en werden voorafgaand aan een speelfilm getoond. In het begin waren deze shorts zwart-wit en werden ze zonder geluid geleverd. Disney voegde voor het eerst gesynchroniseerd geluid toe en wel met de korte animatie Steamboat Willie uit 1928, dat tevens het debuut was van Mickey Mouse.
Van shorts naar avondvullende film
De snelle (technologische) ontwikkelingen rond animatiefilms zorgden ervoor dat dit medium steeds serieuzer genomen werd. In 1937 werd de eerste avondvullende tekenfilm in de bioscoop uitgebracht: Snow White and the Seven Dwarfs. En hoewel de shorts nooit helemaal verdwenen, kwam de nadruk steeds meer te liggen op lange animatiefilms. Shorts zijn de afgelopen eeuw volop gemaakt, maar vooral als kunstvorm en nauwelijks voor het grote publiek. Tot de komst van Pixar.
Pixar is ontstaan uit de computerafdeling van Lucasfilm. Ed Catmull wordt in 1979 aangenomen om computeranimaties en special effects voor de filmindustrie te ontwikkelen. Vier jaar later schuift ex-Disney-animator John Lasseter aan, waarna de Lucasfilm Graphics Division begint aan haar eerste korte animatiefilm: The Adventures of André & Wally B. De droom van beide heren om computeranimaties te blijven maken wordt werkelijkheid als Steve Jobs in 1986 investeert in de afsplitsing van het bedrijf. Pixar is geboren.
In die tijd waren computeranimaties puur experimenteel, net zoals de animated shorts dat aan het begin van de twintigste eeuw waren. Budgetten waren laag en het aantal manuren per animatie hoog. Maar door het talent van de Pixar-animatoren ontwikkelde het bedrijf zich in rap tempo. De techniek werd beter en Pixar kwam steeds meer in de picture te staan. In The Walt Disney Company vonden ze een partner die hen de mogelijkheid gaf om een volwaardige animatiefilm te ontwikkelen. Dat werd Toy Story (1995).
Van avondvullende tekenfilms weer terug naar shorts
Toy Story werd wereldwijd een ongelooflijk succes. Pixar had zichzelf echt op de kaart gezet en zou nu de mogelijkheid hebben om lange animatiefilms te blijven maken. Kwaliteit, experimenteren en storytelling hebben echter altijd voorop gestaan bij het bedrijf en daarom wilden ze niet kwijt wat hen groot had gemaakt: de shorts. De shorts waren de weg naar succes geweest en hadden ze geholpen om te definiëren wie ze waren. John Lasseter nam het initiatief om de shorts te blijven maken, naast de productie van lange bioscoopfilms. Wat de shorts voor hem als kunstenaar en regisseur hadden gedaan, zouden ze moeten blijven doen voor nieuw talent.
Experimenteren met shorts
De shorts zijn vanaf dat moment ingezet om nieuw talent de vrijheid te geven om zich te ontplooien. Animators krijgen de kans om een short te regisseren of om supervisor te worden. Verantwoordelijkheid voor dergelijke animaties stimuleert niet alleen de creativiteit, het geeft iedere animator de kans om te laten zien wat hij of zij kan. Deze focus op creativiteit en research en development maakt Pixar een heel bijzonder bedrijf.
Maar de ontwikkeling van eigen medewerkers is niet de enige reden om de animated shorts te blijven produceren. Volgens Pixar zijn de shorts ook belangrijk omdat ze simpelweg vermakelijk zijn. Het grote publiek smult van de korte filmpjes, die samen met iedere lange Pixar-film worden uitgebracht. De shorts zijn zelfs als verzameling op DVD en Blu-ray uitgebracht.
Bureaulamp
Het is een waar gemis als je de Pixar Shorts nog nooit gezien hebt. Hoewel ze allemaal de moeite waard zijn, zitten er toch een aantal opvallende pareltjes tussen, zoals Luxo Jr. Deze short is de eerste van Pixar en werd in 1986 gemaakt door John Lasseter. Deze animatie laat de kracht van Pixar heel duidelijk zien: het vermogen om sterke verhalen te vertellen en het alledaagse om te toveren tot iets heel bijzonders. Luxo Jr. gaat over twee bureaulampen een volwassen en een kind.
Deze short werd een icoon voor Pixar: de bureaulamp werd verwerkt in het logo en is tot op de dag van vandaag te zien aan het begin van iedere Pixar-film. Ook herkenbaar is de grote rol van de gekleurde bal. Leuk weetje is dat de bal een kleine cameo heeft in bijna iedere Pixar-film, met de grootste rol in de Toy Story-films. Probeer de bal maar te spotten!
For The Birds
Ik kan je mijn favoriet niet onthouden: For The Birds. Deze short werd in 2000 uitgebracht en won vele prijzen waaronder de Academy Award for Best Animated Short Film. Ook dit plot is gebaseerd op een alledaags verschijnsel. Het gaat over een groep vogels op een telefoondraad, zoals je ze bijvoorbeeld dagelijks langs de snelweg ziet zitten. De kracht zit weer in de eenvoud en de humoristische vogels.
Persoonlijk ben ik blij om te zien hoe Pixar een goede balans heeft gevonden tussen grote, winstgevende animatiefilms en de meer experimentele shorts. De komende jaren kunnen we blijven genieten van Pixar-films in de bioscoop. Maar waar ik het meest naar uitkijk zijn de shorts die tegelijkertijd zullen worden uitgebracht.
13 juni 2013