Movies that Matter Festival 2016 – Deel 1

Festivalverslag 2016: Deel 1

door Suzan Groothuis

Negen dagen lang stond Den Haag in het teken van het Movies That Matter filmfestival, waarin aandacht voor mensenrechten uit alle streken van de wereld. Het Filmhuis Den Haag, Theater aan het Spui en het wat verder gelegen Nutshuis vertoonden films die op zijn minst tot nadenken stemmen.

Dit jaar een gevarieerd programma, waaronder IDFA-publieksfavoriet Sonita en de Oscar genomineerde openingsfilm Krigen. InDeBioscoop was erbij en neemt de lezer in dit eerste deel mee op een tocht door de donkere krochten van het internet, de experimenteerzucht van een sociaal psycholoog die ethische vragen oproept en Chuck Norris die Roemenië verovert.

 

Deep Web

Deep Web – Alex Winter
Te beginnen bij Deep Web, de thrillerachtige documentaire van Alex Winter over de schaduwzijde van het internet. Silk Road, een soort ondergrondse marktplaats, werd begin oktober 2013 door de FBI opgerold. Deep Web toont de opkomst en de ondergang en het vermoedelijke brein erachter. Op de site werden voornamelijk drugs verhandeld, van zuivere coke tot crystal meth. Ofwel: hoe Breaking Bad het net veroverde!

Naast drugs kon je er valse identiteitsbewijzen en pornografie kopen. Maar de site had regels: namelijk geen producten verkopen waarmee je moedwillig kwaad kon doen. Ofwel: huurmoordenaars en kinderporno trof je niet aan op Silk Road, die zich met een zekere morele code wapende. Het verontrustende Deep Web roept niet alleen vragen op over de arrestatie en het oneerlijke proces van “brein” Ross Ulbricht alias Dread Pirate Roberts, maar laat ook zien dat een site als Silk Road tegen de achtergrond van “the war on drugs” zo zijn voordelen kan hebben.

 

Experimenter

Experimenter – Michael Almereyda
Van verboden sites op internet over naar de experimenteerzucht van een psycholoog. Experimenter van Michael Almereyda geeft een inkijkje in de experimenten van sociaal psycholoog Stanley Milgram, die bekendheid verwierf met zijn roemruchte gehoorzaamheidsstudies. In iedere psychologieles komt zijn onderzoek (bekend als het Milgram-experiment) wel terug: het toedienen van opbouwende elektroshocks wanneer iemand verkeerde antwoorden geeft. Op speelse wijze, waarop hoofdrolspeler Peter Sarsgaard net als Frank Underwood in House of Cards de kijker direct aanspreekt, zien we de impact van de onderzoeken terug. Reflecties van Milgram over zijn studies, het morele vraagstuk ervan en in hoeverre de onderzoeken gemanipuleerd zouden zijn, vormen de draad van de film. Zijdelings toont de regisseur Milgrams privéleven.

Experimenter is zowel inhoudelijk als stilistisch een experiment. Zoals een duidelijk in scène gezette autorit, waarmee de regisseur lijkt te verwijzen naar het feit dat we naar een film zitten te kijken. Zo zijn er wel meer stilistische uitstapjes die voorkomen dat de film een droge uiteenzetting van Milgrams experimenten is. Bovenal stemt Experimenter tot nadenken over het gevaar van groepsdruk en laat zien dat Milgrams studies nog steeds relevant zijn in de huidige tijdgeest.

 

Chuck Norris vs. Communism

Chuck Norris vs. Communism – Ilinca Calugareanu
Vervolgens begeven we ons in een grauw Roemenië tijdens het Ceausescu-tijdperk en het verbod op alles wat met het kapitalistische vrije Westen te maken had. Wie had gedacht dat de VHS een rol zou spelen in de revolutie, die uiteindelijk leidde tot de beëindiging van Ceausescu’s dictatoriale bewind? Chuck Norris vs. Communism toont de illegale intrede van Westerse VHS-banden, die door een en dezelfde vrouw voorzien werden van ondertiteling. Zo werd Irina Nistor, met haar eentonige en wat krassige stem, het geluid van de vrijheid en de ongekende mogelijkheden.

Talking heads vertellen over hun jaren tijdens de dictatuur en hoe bepalend de rol van de video werd, steevast gedubd door Nistor ofwel “de stem uit hun jeugd”. Gekleed als Rocky gingen jongeren ’s avonds hardlopen en trainen en het vrouwelijk publiek vergaapte zich aan de nieuwste westerse mode.

Reconstructies geven een overtuigend beeld van de donkere Ceausescu-jaren, waarin de illegaal georganiseerde filmavonden de enige vorm van ontsnapping waren en bijdroegen aan het verlangen naar vrijheid. De film is een mooi opgebouwde documentaire met een donker thrillerachtig randje. Bijzonder is de aanwezigheid van Irina Nistor op het festival. Met de Q&A zet ze de film extra kracht bij en heb je niets dan respect voor een vrouw die bezieling gaf aan cinema en aan de vrijheid voor haar land.

 

27 maart 2016

VERSLAG MOVIES THAT MATTER 2016 DEEL 2