Ondertussen, op de redactie:
Komedie of drama? (deel 1)
COR:
Hoe lastig mensen én films in een hokje zijn te stoppen, bewijst de uitreiking van The Golden Globes. Voor de categorie Beste Film (en ook voor Beste Acteur en Beste Actrice) is onderscheid gemaakt tussen ‘Drama’ en ‘Musical of Comedy’.
Tot mijn verbazing belandde I, Tonya (vanaf 22 februari in de bioscoop) in laatstgenoemde categorie. Ik vind dit sterke portret van kunstschaatsster Tonya Harding, die samen met een stelletje idioten wraak neemt op haar grote concurrente, Nancy Kerrigan, hoofdzakelijk een drama – de hilarische verwikkelingen en Hardings asociale, vuilbekkende moeder ten spijt.
Ligt het aan mij dat ik een als komedie geafficheerde film soms veel meer als drama zie? Ook jullie hebben vast films die je veel eerder een ander genre zou toedichten.
ALFRED:
Die vraag – komedie of drama? – stelt niet alleen organisaties achter belangrijke filmprijzen voor lastige keuzes, regisseurs weten het zelf soms ook niet. Daar zagen we het afgelopen najaar een fraai voorbeeld van. Ik doel op Yorgos Lanthimos, de regisseur van The Killing of a Sacred Deer (die overigens nog steeds in de Nederlandse bioscoop draait).
Die film is zeer gemengd ontvangen. Sommigen vonden ‘m briljant, anderen mislukt. NRC Handelsblad publiceerde zelfs twee recensies, die diametraal tegengestelde meningen verwoordden. Ik moet bekennen dat ik tot het kamp ‘mislukt’ behoor, ik heb me in de bios stierlijk zitten te vervelen. Wat een saai gedrocht, de bedoeling komt er niet uit. Mislukt, inderdaad.
The Killing of a Scared Deer is schatplichtig aan een drama van Euripides en de fans van de film zien hem als drama. Of een soort horror, maar dat genre is vrijwel altijd drama (komische horror is dun gezaaid, mij schiet Young Frankenstein van Mel Brooks te binnen en veel verder kom ik uit mijn blote hoofd niet). Maar je kunt je afvragen of die liefhebbers de bedoeling van Lanthimos wel hebben begrepen, want volgens de regisseur is het een – tromgeroffel, fanfare – komedie!
Wat bijna alle kijkers van The Killing of a Sacred Deer is ontgaan en, zoals de NRC-recensent die de film negatief besprak, snedig en volkomen correct opmerkte: een grap die je moet uitleggen is … mislukt.
Drama dat uitpakt als humor levert komedie op, kijk er het oeuvre van Woody Allen op na. Maar een komedie die als drama wordt ervaren is als natgeregend vuurwerk: treurig.
TIM:
Drama’s zijn paradoxaal genoeg vaak de beste komedies. Tijdens het bij vlagen loodzware Manchester by the Sea viel er door de donkere humor veel te lachen, en in de diabolische wereld van Twin Peaks waren de ingevingen van Lynch koning. Nu al legendarisch is MacLachlans vertolking van een alternatieve Dale Cooper die, zoals ik ook elders las, als een metafysische Jacques Tati door Las Vegas paradeerde. Ik geloof zeker in genres, maar ook in vervagende grenzen en de kracht van overlap.
De bespottelijke tweedeling die bij de Globes gehanteerd wordt, roept bij mij enkel vraagtekens op. Ik zag I, Tonya nog niet (de film staat voor morgen op de planning), maar als je observaties kloppen had de jury het even goed kunnen omdraaien: de glorieuze winnaar in de drama-categorie (Three Billboards) had moeiteloos onder het label komedie kunnen vallen.
Conclusie: voor mij telt de film, en ik maal er niet om wanneer een titel zich niet ongestraft in een categorie laten proppen. Sterker nog, juist die films maken soms de meeste indruk, gracieus balancerend tussen traan en schaterlach.
PAUL:
Tim schrijft dat drama’s paradoxaal genoeg vaak de beste komedies zijn. Je kunt inderdaad denken aan films – al dan niet als tragikomedie aangeduid – waarin zwarte, of bittere of ongemakkelijke humor een integrerend onderdeel vormt. Voorbeelden te over.
Zelf denk ik dat er nog een hier subtiel van te onderscheiden subgenre bestaat, wat je als komedie vermomd drama zou kunnen noemen, of misschien: gemaskeerd drama. Maar mogelijk heb ik alleen maar op te jonge leeftijd een verkeerde film gezien. Hoe dan ook zijn in dit type films (ik noem er uiteindelijk twee) de personages aanvankelijk opzettelijk potsierlijk, waarna onze comfortabele glimlach gaandeweg volledig van ons gezicht wordt geveegd en we uiteindelijk als een hoopje mens de bioscoop uit strompelen.
Welke film zag ik dan destijds? Midnight Cowboy van John Schlesinger uit 1969 (door mij gezien halverwege de jaren zeventig), met John Voight en Dustin Hoffman. Voight is een oliedomme cowboy uit een klein dorpje, die in de grote stad rijk denkt te kunnen worden door zijn cowboylijf aan welgestelde dames te verhuren. De manke zwerver Hoffman treedt daarbij als zijn manager op. Hahaha…? De twee mannen gaan tenslotte zodanig naar de verdommenis dat het bepaald niet leuk meer is. Ik heb het daar nog weken moeilijk mee gehad. Ook al vanwege het aanvankelijk gewekte verwachtingspatroon.
Toegegeven, ik was vijftien. Maar met een film uit 2006 had ik een vergelijkbare ervaring: Elementaire Deeltjes (Elementarteilchen) van Oskar Roehler, naar het boek van Michel Houellebecq. Moritz Bleibtreu is een intens seksueel gefrustreerde, rechts-radicale middelbare school docent en Christian Ulmen zijn aseksuele halfbroer, die zich als wetenschapper bezighoudt met de mogelijkheid van ongeslachtelijke voortplanting bij de mens. Beiden zijn slachtoffer van de (non-)opvoeding door hun egocentrische hippiemoeder, Niet alleen de personages, maar ook hun interacties zijn behoorlijk over the top neergezet, lijkt het. Uiteindelijk is het echter een naar de strot grijpende film, die weet te raken aan het ongenoegen van een hele generatie. Niet in de laatste plaats is dat trouwens de verdienste van de actrices die ten tonele verschijnen, de wat mij betreft fantastische Martina Gedeck en Franka Potente.
Misschien weet iemand nog recentere voorbeelden van gemaskeerd drama, als dat een term mag zijn?
13 januari 2018
Deel 2 van ‘Komedie of drama?’
Volgens Alfred zijn de Golden Globes en de Oscars als kwaliteitskeurmerk vermomde verkooptrucs en Bob denkt dat goede regisseurs zich niet bezighouden met de vraag of hun films komedie of drama zijn.