Verslag Filmfestival Berlijn 2018 deel 2 (slot)
Verrassende winnaar Gouden Beer
door Bert Goessen
Zaterdagavond is het 68ste Filmfestival van Berlijn afgesloten met de uitreiking van de Gouden Beer voor beste film. Die ging verrassend genoeg naar TOUCH ME NOT van de Roemeense regisseuse Adina Pintilie. De Zilveren Beer ging, al even verrassend, naar MUG van de Poolse regisseuse Malgorzata Szumowska. Gewaagde keuzes van de jury onder voorzitterschap van Tom Tykwer. Gedoodverfde winnaars als Wes Anderson met ISLE OF DOGS en Erik Poppe met UTØYA 22. JULI bleven met lege handen achter.
In de controversiële film TOUCH ME NOT gaan Laura, Tomas en Christian in een emotionele reis op confronterende wijze op zoek naar hun eigen intimiteit. Daarnaast onderzoeken ze hoe ze anderen kunnen liefhebben zonder zichzelf te verliezen. De film heeft een hoog therapeutisch gehalte, hetgeen menig bezoeker tijdens de persvoorstelling deed besluiten voortijdig te vertrekken. ‘You like or you hate it’ lijkt voor deze film de belangrijkste typering. Dwars tot op het bot en daardoor uiterst controversieel.
MUG
MUG is van een heel ander kaliber. De Poolse regisseuse Malgorzata Szumowska heeft mooie films gemaakt zoals IN THE NAME OF en BODY. Haar nieuwe film is een verrassend lichte komedie over de waanzin van het bouwen van een Christus-figuur in een klein stadje aan de Pools-Duitse grens. Bij de bouw van het beeld valt de jonge Jacek van een steiger en raakt lichamelijk ernstig verminkt. Dat maakt een einde aan zijn zorgeloze leven als hardrockmuziekliefhebber. Ook het huwelijk met zijn grote liefde valt in duigen.
In het eerste deel van de film zet Szumowska de personages met veel gevoel voor humor en met veel vaart neer. De beelden worden regelmatig ondersteund met een stevige soundbeat. Naar het einde toe wordt de film helaas wat vlakker en minder verrassend. Wat blijft zijn de sappige sneren naar de katholieke kerk en het bekrompen, kleinburgelijke karakter van het Poolse dorpsleven.
IN DEN GÄNGEN
Op de laatste competitiedag nog een verrassende film die helaas niet in de prijzen is gevallen. IN DEN GÄNGEN heet de film van de 36-jarige in Leipzig geboren Thomas Stuber. Een hartverwarmende en charmante tragikomedie over Christian, een voormalige kleine crimineel die na zijn gevangenisstraf in een supermarkt gaat werken in een klein plaatsje in het voormalige Oost-Duitsland. Daar ontmoet hij de eenzame Bruno, die zijn leermeester en begeleider wordt en Marion, een getrouwde vrouw die avances probeert te maken. Beetje bij beetje ontstaat er in de gangen van de supermarkt, waar de drie hoofdpersonen de vakken vullen, een innige band. Stuber weet op subtiele wijze steeds meer laagjes toe te voegen waardoor de kijker op het einde van de film de nodige sympathie kan opbrengen voor deze broze, eenzame en meelijwekkende figuren.
Wat betreft de overige competitiefilms in de laatste dagen van het festival kan ik kort zijn, omdat ze op een of ander manier niet aan de verwachtingen hebben kunnen voldoen.
DON’T WORRY, HE WON’T GET FAR ON FOOT
De nieuwe film van Gus van Sant is gebaseerd op de memoires van cartoonist John Callahan, die op zijn 21ste na een auto-ongeluk in een rolstoel belandt. Samen met zijn maatjes Annu en Donny probeert hij het beste van het leven te maken. Zijn observaties legt hij vast in humorvolle cartoons, die ook in de film gebruikt worden. Een standaard biopic, licht van toon maar weinig indrukwekkend. Van Sant heeft in het verleden betere films gemaakt zoals GOOD WILL HUNTING, MILK en ELEPHANT.
SEASON OF THE DEVIL
Een vier uur durende film van de Filipijnse regisseur Lav Diaz die helaas minder overtuigt dan zijn vorige THE WOMAN WHO LEFT, waarmee hij de Gouden Leeuw in Venetië won. In ellenlange, repetitieve sequenties worden de zuiveringsacties van de paramilitaire milities ten tijde van president Marcos aan de kaak gesteld. Alle dialogen worden gezongen, hetgeen in het begin wel even wennen is. Grappig detail vormt het steeds terugkerende liedje La, la, la… dat voortdurend vertaald wordt met La, la, la…
KHOOK
Iraanse komedie van Mani Haghighi over een filmregisseur die, net als een aantal van zijn college-regisseurs ten prooi valt aan een aanslag op zijn leven door een man die zich verschuilt achter het masker van een varken. Met een aardige dosis humor probeert de film het beroepsverbod dat menig filmregisseur in Iran treft aan de kaak te stellen. Interessant voor de lokale markt, maar minder boeiend voor een internationaal publiek.
MEIN BRUDER HEISST ROBERT UND IST EIN IDIOT
Uitermate teleurstellende film van de Duitse regisseur Philip Gröning, die in 2013 nog imponeerde met DIE FRAU DES POLIZISTEN. Robert en Elena zijn broer en zus en brengen hun tijd door in een korenveld nabij een benzinestation. Het is hun laatste zomer samen. Robert bereidt Elena voor op haar examen filosofie en houdt van Heidegger. Zijn voornaamste statement luidt: De zin van het bestaan is tijd.
Bespiegelingen over ruimte en tijd, over zin en zinloosheid en over de symbiotische relatie tussen broer en zus passeren voortdurend de revue gedurende de drie uur dat de film duurt. Helaas is Gröning’s film te bombastisch en de filosofie te veel van de koude grond om te kunnen imponeren.
MUSEO
De Mexicaanse regisseur Alfonso Ruizpalacios werd in 2014 bekend met zijn debuutfilm GUEROS. Zijn nieuwe film gaat over twee studenten, Juan en Wilson, die bij een inbraak in het Archeologisch Museum van Mexico Stad er vandoor gaan met diverse kostbare stukken van de Maya’s en de Azteken en in het bijzonder het dodenmasker van Koning Palal. In hun naïviteit denken ze deze stukken voor veel geld te kunnen verkopen. Maar al snel blijkt dat tijdens hun reis door Mexico op zoek naar geschikte kopers, een onmogelijke opgave te zijn. Gedesillusioneerd komen ze tot inkeer en brengen de gestolen goederen terug naar het museum.
De film is gebaseerd op waar gebeurde feiten uit het jaar 1985. Men dacht toen dat de inbraak in het museum door professionele inbrekers moest zijn gepleegd, maar dat bleken later dus twee naïeve studenten te zijn. De film is goed gemaakt, ziet er verzorgd uit, maar mist helaas de kwaliteit van een echt spannende inbrekersfilm.
ELDORADO
Innemende film van de Zwitserse regisseur Markus Imhoof. In ELDORADO probeert hij een link te liggen tussen de huidige vluchtelingencrisis en de kinderen die tijdens WO II vanuit Italië naar Zwitserland werden gestuurd. In het gezin Imhoof werd een Italiaans meisje opgevangen waarvan de vader was gesneuveld en de moeder ernstig verwond. Beelden van vluchtelingen die vandaag de dag uit zee worden opgepikt worden afgewisseld met het persoonlijke verhaal van Imhoof waardoor de filmkijker zich meer zou moeten kunnen identificeren met de vluchtelingen. Het is een nobele en moedige poging van Imhoof om het probleem persoonlijker te maken, maar helaas heeft de film ook niet meer te bieden. Inmiddels hebben we al talrijke films over vluchtelingen gezien die vaak beter zijn.
Tenslotte zaten er in het hoofdprogramma nog drie films die buiten competitie meededen, maar wel de nodige indruk maakten.
7 DAYS IN ENTEBBE
Regisseur José Padilha, die eerder in Berlijn de Gouden Beer heeft gewonnen met zijn TROPA D’ELITE, levert met zijn nieuwste film een politieke actiethriller af over de vliegtuigkaping in Entebbe in 1976. De gegijzelden werden toen uiteindelijk bevrijd door de inzet van het Israëlische leger. Er werden geen onderhandelingen gevoerd over het vrijlaten van Palestijnse gevangenen. En ook nu 50 jaar na dato worden er nog steeds geen onderhandelingen gevoerd tussen Israëli en Palestijnen over eventuele vrede. Dat is de boodschap die de regisseur ons wil meegeven. Parallel met het verhaal over de kaping heeft Padilha een uitbundige dansvoorstelling gemonteerd die op het einde van de film het opzwepende ritme van de finale op fenomenale wijze ondersteunt.
UNSANE
Verontrustende psychologische thriller van Steven Soderbergh, volledig gefilmd op een Apple iPone. De kwaliteit van de beelden laat daardoor te wensen over, maar sluit wel perfect aan bij de sfeer die Soderbergh wil creëren. Door een misverstand komt een jonge vrouw in een psychiatrische instelling terecht waar niemand bereid is haar echte verhaal te geloven en haar te helpen.
UNSANE roept vragen op over de kwaliteit van ons zorgstelsel, de perceptie van de realiteit en de drang tot overleving. Claire Foy, de steractrice uit THE CROWN, speelt een overtuigende hoofdrol. De vergelijking met ONE FLEW OVER THE CUCKOO’S NEST ligt voor de hand, zeker als blijkt dat degenen die worden verpleegd een betere kijk op de realiteit hebben dan de verplegers zelf.
ÁGA
De Bulgaarse regisseur Milko Lazarov heeft met ÁGA een klein pareltje afgeleverd dat zich afspeelt op de uitgestrekte sneeuwvelden in het hoge Noorden. Daar wonen Nanook en zijn vrouw Sedna. Hun bestaan is hard, maar beiden klagen niet. Ze houden zich bezig met de dagelijkse dingen zoals eten koken, jagen en elkaar ‘s avonds verhalen vertellen. Sedna is ziek en voelt dat ze niet lang meer heeft te leven. Het liefst wil ze nog één keer hun dochter Ága bezoeken die in een diamantmijn werkt ver van hun huis. Ze prepareert nog een muts voor Ága, maar helaas komt ze voortijdig te overlijden. Nadat Nanook haar heeft begraven gaat hij alleen op zoek naar Ága. Op het einde van de film vindt er een emotionele ontmoeting plaats tussen vader en dochter.
De beelden in ÁGA zeggen duizend maal meer dan de spaarzame woorden die Nanook en Sedna met elkaar uitwisselen. Het onbedorven sneeuwlandschap is van adembenemende schoonheid mede door de vele bijzondere camerastandpunten. Een melodrama waarbij menigeen de ogen niet droog zal weten te houden.
Concluderend mogen we stellen dat de competitie van de 68ste editie van het Filmfestival van Berlijn gekenmerkt werd door een gewaagde selectie. Controversiële films als TOUCH ME NOT, MEIN BRUDER HEISST ROBERT UND IST EIN IDIOT en SEASON OF THE DEVIL stonden geprogrammeerd naast meer commerciële films als ISLE OF DOGS, DON’T WORRY, HE WANT GET FAR ON FOOT en kwaliteitsfilms als LAS HEREDERAS, ÁGA, MUG en IN DEN GÄNGEN. Dat uiteindelijk twee vrouwelijke regisseurs met de Gouden en Zilveren Beer werden bekroond mag opvallend heten. Zou #MeToo ook hier haar invloed hebben doen gelden……
25 februari 2018