HAFF 2016: Prelude op de Ondergang
- La Montagne Magique
- Competitie shorts 3 & 4
- Sabogal
- Battledream Chronicle
- Priit Tenders Choice
- Little from the Fish Shop
door Ralph Evers
De negentiende editie van het HAFF. Het Louis Hartloopercomplex is versierd met de vele HAFF-posters van voorgaande jaren. Een bonte verzameling van stijlen en kleurpaletten, doorgaans toch vooral vrolijk stemmend.
Vorig jaar schreef ik dat de Esten uitblonken in de geestverruimende, expansieve animatiewereld en dat is dit jaar beloond met een paar heuse programma’s van en door Estse animatiemakers. Hun productiemaatschappij Nukufilm staat zich er op voor dat ze hand made films maken, doch andere Esten vliegen gewoon ouderwets uit de bocht met experimentele zoektochten. Getuige het filmpje Zebra van Ülo Pikkov, dat wel doet denken aan het grensverleggende werk van Stan Brakhage. De Esten weten beter te overtuigen in hun kop- en staartverhalen, zoals te zien is in: Bird Flu van Priit Tender en And plays Tricks… van Priit Pärn. Bij deze laatste zou er ook vaak een politieke boodschap te vinden zijn. And plays Tricks… biedt daarvoor, en voor vele andere interpretaties voldoende aanknopingspunten.
Kwaliteitsverschillen
De shorts vallen op door hun grote kwaliteitsverschillen. Er is veel geklieder, wat als een soort l’art pour l’art of mengeling tussen art brut en een kapot gedraaide filmrol getypeerd kan worden. Harde, overdreven geluiden, kinder-, kleur- en kliederwerk, nauwelijks kader en abrupte eindes zouden waarschijnlijk een of ander dieper liggend, psychisch leed van maker of diens omgeving moeten uitdrukken?!? Daar tegenover staan de zeer goed gekaderde, kop-en-staart verhalen, zoals het Utrechtse (Otto), wat een aandoenlijk verhaaltje is over een kindje en een echtpaar dat graag een kindje zou willen hebben. De emoties zijn uitermate knap uitgedrukt en de film weet een gevoelige snaar te raken.
Toch zitten de ware parels in de tussengebied, zoals Planemo, waarin de defragmentatie, of vloeibaarheid, van de moderne tijd op intelligente wijze op de hak wordt genomen. Go to City ELE, dat een kijk op discriminatie geeft vanuit een heel ander perspectief (iets wat Phil Mulloy’s Intolerance ook op ironische wijze doet). Tot slot blinkt If I was God uit in de lekker vlotte stijl en herkenbare personages met uitbundige uitstapjes
Politieke lading
Van de vier feature-films hebben drie een uitgesproken politieke lading. La Montagne Magique verhaalt over het leven van de Poolse anarchist Adam Jacek Winkler, die onder andere meevocht met de Mujahideen en Massoud in Afghanistan, ten tijde van de oorlog tegen de Russen 1979 – 1989. Aan de hand van anekdotische gebeurtenissen ontstaat een beeld van Winkler. De regisseuse, Anca Damian, is hiertoe naar Afghanistan vertrokken en heeft her en der met gevaar voor eigen leven Winklers leven gereconstrueerd. Dit levert mooie verhalen op, over bijvoorbeeld de vriendschap met dieren in het onherbergzame berglandschap van Afghanistan.
Een directe aanklacht tegen het corrupte systeem in Colombia is de thriller Sabogal. Een jurist bindt een onvermoeibare strijd aan met de vele lagen van criminaliteit en weet zelfs van geen wijken wanneer hij bedreigd wordt. Ondertussen ontstaat er een kat- en muisspel tussen de protagonist en zijn tegenstanders en weet je als kijker ook niet meer wie nog te vertrouwen is. De strakke, gelikte en stijlvolle animering gecombineerd met real live televisiebeelden en feiten maken Sabogal een ongemakkelijke, doch boeiende zit. Qua visuele vormgeving doet de film denken aan Alois Nebel, die in 2012 in de prijzen viel op het HAFF.
De derde politiek geladen film is de interessante avonturenfilm Battledream Chronicle uit Frankrijk. Aanvankelijk wat hilarisch met dat door Fransen gesproken Engels en ook wat simplistisch door haar uitgangspunt, weet de film de aandacht goed vast te houden. We leven in 2100 onsterfelijk in een virtual reality wereld. Er was echter één bedreiging: Isfet. Een soort virus dat de harmonie van deze onsterfelijke wereld verstoort. Uiteindelijk blijkt er één relikwie die die orde weer kan herstellen en onze heldin Syanna vindt dat ding. Op een meta-niveau speelt de film met de gewenning die optreedt wanneer mensen al langere tijd onderdrukt worden en hoe dat keuzes beïnvloedt. Ook de ontknoping is verfrissend gedaan.
Zeemeermin
Eveneens met een verfrissend eind is Little from the Fish Shop, een film waar bovengetekende naar uitzag. Als liefhebber van stopmotion zit je bij deze film helemaal goed. Er is nauwelijks een land beter thuis in stopmotion animatie dan Tsjechië en deze Tsjechische productie voldoet ruim aan de verwachtingen. Aan elk detail is gedacht. We ontmoeten vele eigenaardige personages, als leviterende collectanten, rockende pooiers en houten prostituees. De jonge Little wordt verliefd op de rockende pooier, maar wordt als zeemeermin afgewezen. Via haar grootmoeder hoort ze van een heks die in het riool leeft en haar tot mens kan maken.
Wat volgt is een stemmig Shakespeareaans liefdesdrama, gedrenkt in een sprookjesachtige, tegelijkertijd rauwe, melancholieke, doch opbeurende sfeer. Gebaseerd op De Kleine Zeemeermin van de gebroeders Anders, tovert regisseur Jan Balej een postmoderne nachtmerrie van wat een vriendelijk sprookje had kunnen zijn. Maar ja, zoals door de voice-over verkondigd wordt, daarvoor zijn onze oceanen te vervuild en leeggevist vandaag de dag.
18 maart 2016