IDFA 2017 – Deel 3

IDFA 2017 Deel 3:
Deprimerende werkelijkheden 

door Bob van der Sterre

In onze derde terugblik op IDFA 2017 aandacht voor een oorlogsverslaggever met een schuldcomplex, walgelijke beelden van de bio-industrie, extreemrechts in Griekenland en de lelijkste auto van Polen.

 

Stronger than a Bullet

Stronger than a Bullet – Oorlogsverslaggever met schuldcomplex
Als je net je ochtendkoffie hebt gedronken (dat is € 2,60 voor een espresso tegenwoordig) dan is Stronger Than a Bullet een hele kluif. Van begin tot eind oorlog. En niet zomaar oorlog: je ziet mensen voor je neus hun laatste snik uitblazen (hij kijkt nog een keer op, kreunt, valt dan om).

Oorlogsverslaggever van de Iran-Irak-oorlog, Saeid Sadeghi, reist Iran rond met oude foto’s en een schuldcomplex. Hij voelt zich een radertje van de propagandamachine die toen op volle toeren draaide. Hij zoekt de vroegere soldaten en frontlinies om over dat complex heen te komen.

Een trage en deprimerende documentaire. Propaganda is van alle tijden en van alle culturen, dat leer je hiervan.

Een van de opmerkelijkste passages is als hij bergen van lege kogelhulzen beklimt en foto’s maakt van verroeste tanks die daar overal nog in het landschap staan. Alsof je Scheveningen bezoekt en daar nog Duitse tanks in het zand ziet staan.

 

Eating Animals

Eating Animals – Walgelijke beelden van bio-industrie
Nog meer gedeprimeerd raak je van Eating Animals. Je weet van te voren wel een beetje wat je krijgt met een kritische documentaire over de Amerikaanse bio-industrie. De walgelijke beelden van de kippenfokkerijen en varkenscomplexen zorgden ervoor dat ondergetekende vaak naar de grond moest staren.

Christopher Quinn maakte deze docu op basis van het boek van Jonathan Safran-Foer. Ze leggen hier helder uit hoe de bio-industrie zo is geworden als het nu is sinds de jaren zeventig. Een paar dappere eenlingen willen weer terug naar de eerlijke boerderijen van de jaren vijftig. Het verbaast niet dat ze louter tegenwerking ervaren.

Tegelijkertijd maakt de bio-industrie de dienst uit met regelgeving. Tegenwoordig is het zelfs strafbaar geworden om foto’s te maken. De paar moedige klokkenluiders kunnen al helemaal niet rekenen op bescherming.

Zinnige docu, uiteraard, het komt bijna niet eens in me op om kritisch te zijn. De hele wereld moet dit weten. Toch is deze docu inhoudelijk en qua vorm niet veel anders dan bijvoorbeeld Food.inc of Cowspiracy, inclusief de op de gevoelens inspelende muziek. De prachtige slotscène raakt je dan wel weer in ‘the feels’.

 

Golden Dawn Girls

Golden Dawn Girls – Extreemrechts in Griekenland
Alsof we nog niet gedeprimeerd genoeg waren, is Golden Dawn Girls ook weer een slechtnieuwsdocumentaire. De Noorse filmmaker Håvard Bustnes reist naar Griekenland. Het lijkt alsof hij aanvankelijk geen ander plan heeft dan om bij de extreemrechtse politieke beweging (nu derde partij in Griekenland) binnen te lopen en te gaan filmen. Die ingang krijgt hij via de vrouwen van de beweging: de dochter van de leider, de vrouw van een van de leiders en de moeder van een van hen.

Een problematische documentaire. De dames blijven vanzelfsprekend bij hun standpunten en Bustness, duidelijk geen aanhanger, worstelt met zijn kritische blik. Hij wil niet alleen registreren, maar er ook wat van zeggen. Dat is logisch maar het is vaak een worsteling voor beide partijen want zijn moralisme is veel te doorzichtig.

De vrouwen lijken nog het meest ‘normaal’ van de groep. Als de mannen worden gearresteerd op verdenking van het zijn van een criminele organisatie, komen de vrouwen even in de spotlights. Om net zo snel weer te verdwijnen als de mannen vrijkomen, want de Gouden Dageraad blijft een uiterst masculiene toestand, inclusief top-down-management en een paar agressieve leiders.

In de docu zien we hun gezang, gevlag en zwarte jasjes. De lijnen van hun symbool lopen net wat anders dan die van een swastika maar de boodschap is duidelijk. Als Bustness de dochter van de leider confronteert met een foto van haar opa met swastika en uitgestrekte arm: ‘Ach, aandoenlijke man.’

Griekenland heeft de juiste voedingsbodem voor zo’n extreemrechtse partij: enorme vluchtelingenstromen en grote armoede. En dat is geen fijne gedachte voor de toekomst.

 

Ugliest Car

Ugliest Car – De lelijkste auto van Polen
En deprimerend op een leuke manier is Ugliest Car. In deze Poolse documentaire zien we de 70-jarige Bogdan, zijn 94-jarige moeder en hun ook flink oude auto, een originele Wartburg. Die auto wint geregeld prijzen als lelijkste auto van het land.

Omdat een portret van deze karakters snel flauw zou worden, gaan de twee naar Duitsland, naar de fabriek waar moeder in de oorlog te werk is gesteld. Ze maken een tussenstop in Majdanek, waar vader een tijdje heeft vastgezeten.

Geestige film die regelmatig de bezoekers doet schaterlachen. Het probleem van de film is wel dat het allemaal aanvoelt als een script. Het lijkt meer op een theaterstuk dan een docu, met niet-professionele acteurs. Hier zaten de makers denk ik iets te veel op de regiestoel. Zelfs de klaagzangen van moeders (‘Bogdááááááán!!!’) klinken soms iets te gemaakt.
 

26 november 2017

 
IDFA 2017, deel 1
IDFA 2017, deel 2
IDFA 2017, deel 4
IDFA 2017, deel 5 (slot)

 
 
MEER FILMFESTIVAL