Vijf seksfilms: tussen tam en morsig
Na het succès de scandale van E.L. James´ Fifty Shades of Grey bleek de filmversie al voor zijn release goede box office te draaien. Het is natuurlijk niet nieuw dat ´gewaagde´ seks opeens verkoopt en doorbreekt in de mainstream. Indebioscoop kijkt terug in de filmgeschiedenis naar momenten waar seks op het witte doek plotseling acceptabel was voor een breed publiek.
door George Vermij
1. – Deep Throat (1972, Gerard Damiano)
Er is natuurlijk al veel gezegd en geschreven over deze pornofilm die de tijdgeest met zich mee had en doorbrak bij het grote publiek. Er is de tragische carrière van Linda Lovelace die een biopic heeft opgeleverd. En dan is er de onthullende docu Inside Deep Throat die laat zien dat de winst vooral werd opgeslokt door louche criminele figuren. De ‘sterren’ kwamen er na hun fifteen minutes of fame minder goed vanaf en werden voor de rest van hun leven geassocieerd met de film. Deep Throat is achteraf gezien vooral gewaagd geweest als eerste film die hardcore seks voor een breed publiek toegankelijk maakte. Het leidde ook een korte periode in van porno chique waarin het geaccepteerd was om echte seks te tonen. Films zoals Radley Metzgers Score en The opening of Misty Beethoven zouden het genre nog artistiek interessant maken. Hardcore seks verdween echter snel weer uit de mainstream.
2. – Blue Movie (1971, Wim Verstappen)
De film staat nog steeds in de top vijf van best bezochte Nederlandse bioscoopfilms aller tijden. Net als Deep Throat had Verstappens film de tijdgeest met zich mee. Een zedencrimineel komt na zijn gevangenisstraf in de net opgeleverde Bijlmer waar seks alles domineert. Deels maatschappijkritiek, deels seksfilm, maar op beide vlakken verouderd. Wel interessant als barometer van de seksuele moraal in Nederland en als een tijdcapsule naar de jaren zeventig, waar de Bijlmer nog symbool leek te staan voor een vrije en moderne samenleving.
3. – Emmanuelle (1974, Just Jaeckin)
Het is opmerkelijk dat na de explicietere hardcore porno van daarvoor een soft-erotische film zoals Emmanuelle opeens een wereldwijd fenomeen werd. De film begon als een rommelige productie naar een gelijknamig autobiografisch boek. Niemand had gedacht dat de film zo’n succes zou worden. Het eindproduct is vooral een respectabele en tamme seksfilm. Dat komt mede door smaakvolle, maar kitscherige cinematografie die doet denken aan een reclamespot voor een goedkoop parfum. Een rol van de serieuze acteur Alain Cuny, die bekend was geworden door zijn doortastende en dreigende rollen in Fellini’s La dolce vita en Louise Malle’s Les amants, geeft de film ook nog wat cachet. De seks is echter houterig ook al probeert regisseur Just Jaeckin er nog wat lichte sm-decadentie in te gooien. Het is in dat opzicht een soft-erotisch sjabloon waar een seksueel onervaren jonge vrouw zich seksueel laat inwijden door een scala aan zelfverzekerde bedpartners. Voor Sylvia Kristel het begin van een internationale carrière die tragisch zou eindigden.
4. – Nine ½ Weeks (1986, Adrian Lyne)
Een flop in de VS en neergesabeld door de critici, maar een onverwachte hit daarbuiten. Het matige Nine ½ Weeks kan vooral worden gezien als het begin van de carrière van Zalman King die de film schreef en produceerde. Hij maakte later een heel scala aan soft-erotische films zoals Wild Orchid en Wild Orchid 2: Two Shades of Blue (uh, waar hebben wij dat vaker gehoord?). Wat Nine ½ Weeks verder interessant maakt zijn de verrassende gelijkenissen met Fifty Shades of Grey. Kim Basinger is als Elizabeth misschien iets meer ervaren dan de onschuldige en maagdelijke protagonist uit James’ roman, toch valt ze als een blok voor de mysterieuze, rijke en succesvolle Wall Street-yup Mickey Rourke. O ja, en dan heet hij ook nog eens John Gray en houdt hij van decadente seksspelletjes.
5. – 9 Songs (2004, Michael Winterbottom)
Vanaf 2000 leken veel regisseurs weer geïnteresseerd om seks realistisch in beeld te brengen ook al waren de bedoelingen niet altijd om de zinnen te prikkelen. In Frankrijk gebruikten regisseurs Patrice Chéreau en Catherine Breillat seks als middel om intimiteit en macht ter discussie te stellen. Extremer was Baise-Moi waar expliciete seks en geweld in de mix werden gegooid. Uit deze periode stamt ook Michael Winterbottoms 9 Songs waar hij ongegeneerd de geilheid van een koppel toont en daartussen optredens monteert van toonaangevende bands zoals Primal Scream en Elbow. Geen succes en een wat leeg experiment in het expliciet tonen van echte seks.
13 februari 2014