Filmfestival Cannes 2018 – Deel 1:
Kanshebbers en miskleunen

door Bert Goessen

Halverwege het 71ste Filmfestival van Cannes zijn er nog geen echt grote kanshebbers voor de Gouden Palm opgedoken. De film die er het dichtst bijkomt is ongetwijfeld COLD WAR van de Poolse regisseur Pawel Pawlikowski.

Na het indrukwekkende IDA uit 2014 opnieuw een film in zwart-wit en met normal beeld. Een liefdesverhaal tussen een dirigent en een zangeres van een koor dat zich afspeelt tijdens de Koude Oorlog van 1945 tot 1959. De dirigent vlucht naar het Westen. Zij gaat hem achterna. Maar beiden kunnen niet loskomen van hun Poolse roots. Een film over nationalisme, liefde voor het vaderland, liefde voor elkaar in een koude en kille tijd. De cinematografie is niet zo indrukwekkend als in IDA en het verhaal iets minder origineel. Maar de film staat als een huis mede door de prachtige muziek. Met als uitsmijter een spetterende versie van het legendarische nummer Rock Around the Clock.

Teleurstellende openingsfilm
De openingsfilm TODOS LO SABEN van Asghar Farhadi, met in de hoofdrollen Javier Bardem en Penélope Cruz, was ronduit teleurstellend. De nieuwe film van Farhadi, bekend van films als A SEPARATION en THE SALESMAN, is typisch een geval van het falen van een cineast die een té groot budget en té grote sterren tot zijn beschikking krijgt. Farhadi’s voorgaande films werden alom geprezen vanwege hun subtiliteit. TODOS LO SABEN is echter gespeend van elke vorm van subtiliteit.

Penélope Cruz en Javier Bardem doen in het eerste deel van de film nog wel hun uiterste best er iets van te maken, maar naar het einde toe wordt het steeds meer een dood ordinaire whodunit-film. Ongeloofwaardige plotwendingen, lijken die in en uit de kast vallen en een nauwelijks aanwezig spanningsveld maken de film tot een moeilijk verteerbaar geheel. Grote sterren en een grote regisseur zijn nog geen garantie voor een goede film, zo blijkt maar weer eens.

Roadmovie per ezel
YOMEDINNE is een aardige Egyptisch roadmovie per ezel van debutant A. B. Shawky. De melaatse Beshar en de wees Obama gaan samen op zoek naar hun familie. Een reis van Noord- naar Zuid-Egypte waarbij ze onderweg de nodige tegenslagen te verduren krijgen. Beshar met zijn door melaatsheid aangetast aangezicht steelt natuurlijk de harten van menig toeschouwer. Als ze beiden op het einde besluiten terug te keren naar hun tehuis heb je 90 minuten zitten kijken naar een integer gemaakte film met een duidelijk humanistische inslag.

Ook aardig maar niet echt top is de film LETO van de Russische regisseur Kirill Serebrennikov, bekend van THE STUDENT. Kirill gaat met ons terug in de tijd en wel naar Leningrad 1980. In zwart-wit vertelt hij over een groep muzikanten die muziek maken geïnspireerd op de Velvet Underground en andere bekende bands uit de jaren zestig en zeventig. Geen voor de hand liggende muziekkeuze  in de toenmalige USSR. Het verhaal speelt zich dan ook af in een underground- achtige setting. Veel meer dan een nostalgische trip down memory lane wordt de film echter niet.

Iraanse gastvrijheid versus traditie
Regisseur Jafar Panahi vertelt in zijn nieuwe film 3 FACES het verhaal van Behnaz Jafari, een bekende Iraanse actrice die een video krijgt toegestuurd van een studente uit de provincie die zichzelf van het leven wil beroven omdat ze door haar familie onder druk wordt gezet haar studies aan het conservatorium in Teheran op te geven. Behnaz vertrouwt het zaakje niet en roept de hulp in van filmregisseur Jafar Pahani om ter plekke te gaan onderzoeken wat er nu werkelijk aan de hand is.

Ze reizen met de auto naar het Noord-Westen van Iran en ontmoeten talloze gastvrije mensen in het bergdorp waar het meisje vandaan komt. Maar ze ontdekken ook dat de bescherming van eeuwenoude tradities voor de bewoners net zo belangrijk is als de geboden gastvrijheid.

Hoewel de film een aardige inkijk biedt in het alledaagse leven op het Iraanse platteland is er nauwelijk sprake van aangrijpende dramatiek. De film kabbelt een beetje voort en gaat eigenlijk een beetje uit als een nachtkaars.

Verloren liefde in China
Enigszins teleurstellend is ASH IS PUREST WHITE van de Chinese regisseur Jia Zhang-Ke. Zijn film begint in 2001 in Shanxi, een mijnstad in het noordwesten van China die wordt bedreigd met het vooruitzicht een spookstad te worden. We maken kennis met Qiao, een vrouw met een uitgesproken persoonlijkheid. Ze begroet haar geliefde, de lokale gangster Bin met een speels klopje op de schouder. Als Bin wordt overvallen door een bende jonge motorrijders en hij zwaar wordt mishandeld, is het Qiao die tussenbeide komt met een pistool. Ze wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar wegens illegaal wapenbezit.

Als ze in 2006 wordt vrijgelaten, gaat ze op zoek naar Bin, in de veronderstelling dat ze hun leven opnieuw kunnen oppakken. Ze komt echter tot de ontdekking dat niets hetzelfde is gebleven en dat er geen weg terug is. De film vertoont veel overeenkomst met Zhang-ke vorige film MOUNTAINS MAY DEPART. Helaas blijft hij kwalitatief enigszins achter bij zijn voorganger.

Twee Franse missers
Ronduit slecht zijn twee Franse films in competitie. PLAIRE, AIMER ET COURIR VITE. Een typische Franse praatfilm van Christophe Honoré over twee mannen die een relatie hebben maar daarnaast vreemd gaan met diverse andere partijen, zowel mannen als vrouwen. Ellenlange conversaties over l’amour, het al of niet uit elkaar gaan, het verlies van dierbare oud-geliefden, etc. maken het tot één van die onvermijdelijke Franse films die elk jaar weer opnieuw in het hoofdprogramma van Cannes opduikt. Vermoeiend dus!

Nog bonter maakt Eva Husson het in haar film LES FILLES DU SOLEIL. Ergens in het noorden van Koerdistan vecht Bahar als commandant van het vrouwenbataljon ‘Girls of the Sun’ tegen een groep extremisten die haar zoon gevangen houdt. In het strijdgewoel ontmoet ze de Franse oorlogsjournaliste Mathilde die verslag doet van de strijd. Allemaal vechten ze voor hetzelfde doel: vrouwen, vrijheid en een vrouwvriendelijk bestaan. Ondanks alle goede en integere bedoelingen is de film niet meer dan een schreeuwerig pamflet. De pathetiek druipt ervan af, hetgeen afbreuk doet aan de geloofwaardigheid van het verhaal. Vrouwen die strijden voor vrijheid en een vrouwvriendelijke samenleving verdienen een betere film dan dit holle en bombastische vehikel.

Twee mooie films
Buiten de officiële competitie hebben een aantal films grote indruk gemaakt. Allereerst de Belgische film GIRL. Indrukwekkende debuutfilm van Lukas Dhont over de 15-jarige Lara die, als meisje geboren in een jongenslichaam, haar uiterste best doet een topballerina te worden. Gelijktijdig ondergaat ze een hormonenbehandeling om uiteindelijk volledig vrouw te kunnen worden. Het rustig opgebouwde portret ontleent zijn kracht vooral aan de geloofwaardige wijze waarop het verhaal verteld wordt en de formidabele manier waarop nieuwkomer Victor Polster de hoofdrol vervult.

Een aangename verrassing uit IJsland is WOMAN AT WAR. Regisseur Benedikt Erlingsson vertelt het verhaal van een vrouw die in haar eentje ten strijde trekt tegen een grote enegiemaatschappij. Daartoe verstoort ze regelmatig op originele wijze de energievoorziening. Met veel kunst en vliegwerk en met hulp van een vriendelijk boer lukt het haar lange tijd uit handen te blijven van de politie. Daarnaast heeft ze als ongetrouwde vrouw ook nog een kinderwens. Met hulp van haar zus lukt het haar een kind uit Oekraïne te adopteren. Een luchtige komedie met een serieuze ondertoon.

Tijdens de hele film duikt er regelmatig een muziektrio op dat aan de zijlijn op grappige wijze commentaar levert bij de beelden. Drie zangeressen in traditionele IJslandse klederdracht brengen authentieke liederen ten gehore waardoor het geheel een ‘native cinema’ karakter krijgt. Aangenaam om naar te kijken, met een voortdurende glimlach op de lippen.

Buitenissig verhaal
Regisseur Ali Abassi is geboren in Iran maar leeft inmiddels al heel wat jaren in Zweden. Zijn film GRÄNS/BORDER is een ‘weirde’ film over een vrouw met een bijzonder sterk reukvermogen. In haar werk als douanebeambte kan zij met haar buitengewone talent aan de grens mensen opsporen die iets te verbergen hebben. Ze ziet eruit als een beest. Op zekere dag ontmoet ze een even lelijk mannelijk evenbeeld. Ze krijgen samen een relatie en dan krijgt de film een verrassende wending. Van doorsnee verhaal ontwikkelt hij zich tot een soort lieve horrorfilm waarin de beide geliefden zich ontpoppen als trollen met een staart die nieuwe, vreemdsoortige wezens op de wereld kunnen zetten. Een film voor de liefhebbers van excentrieke, afwijkende en buitenissige verhalen.

Tenslotte mag PAJAROS DE VERANO niet onvermeld blijven. Op vrij conventionele wijze geven Ciro Guerra en Christina Gallego een reconstructie van de ontstaansgeschiedenis van de drugshandel in het noorden van Columbia. Hoe rivaliserende autochtone stammen met hun traditionele gebruiken, erecodes en familiebanden vanuit hun oorspronkelijke primitieve bestaan verworden tot agressieve, tot de tanden bewapende bendes. De film mist de sereniteit en subtiliteit van Guerra’s vorige films als LOS VIAJES DEL VIENTO en EL ABRAZO DE LA SERPIENTE. Gelukkig valt er cinematografisch nog wel het nodige te genieten in dit rechttoe-rechtaan verhaal.

15 mei 2018

DEEL 2 Filmfestival Cannes 2018

MEER FILMFESTIVALS