Snertkinderen

Snertkinderen

door Bob van der Sterre

Alice Sweet Alice ♦ Mais ne nous délivrez pas du mal ♦ Pin

 

Kinderen zijn vaak goed in films. Denk aan de helden van Stranger Things of hun voorgangers in The Goonies. Toch zijn er ook uitzonderingen. Hieronder drie minder bekende voorbeelden.

Oei, wat is Alice in Alice Sweet Alice (ook wel bekend als Communion, 1976) jaloers! Een kreng eerste klas, een rotkind van het rottigste soort. Blèren als het haar zin niet krijgt, ongevoelig voor welke opvoedgids dan ook. Altijd klaar om mensen een loer te draaien.

Haar zin niet krijgen, nee, dat staat niet in haar woordenboek. Manipuleren wel. Met koeienletters.

Ouders willen zien dat hun kind gezond is
Het kind zorgt altijd voor problemen. Het laatste probleem is nog het ergste: ze vermoordt haar zusje. Althans, we zien iemand met haar postuur en haar gele regenjasje (en een masker op) die moord plegen dus zij móet het wel zijn.

Als genrefilm (horror) doet Alice Sweet Alice wat hij moet doen. Om te beginnen laat de film er geen gras over groeien. Wat een sensationeel begin! Geïnspireerd door Nicholas Roegs Don’t Look Now, die toen drie jaar uit was. En toch geen ordinaire rip off. Want er zijn ook nog andere stilistische vondsten, zoals mooie close-ups van recht in de camera starende mensen. En die rare buurman, die had zo in Delicatessen gepast.

Het aardige van de film is dat je ziet hoe graag de ouders willen zien dat hun kind gezond is. Politie, psychologen, vrienden waarschuwen dat Alice geestelijk iets mankeert. Het doet de ouders niets. Misschien omdat de film zich in 1960 afspeelt (weliswaar in 1976 gemaakt) en psychologie zijn grote doorbraak nog moest maken? Of gewoon omdat liefde blind maakt?

Het verre van logische plot moet je dan maar even voor lief nemen. Daar staat wel (min of meer) het filmdebuut van Brooke Shields tegenover. En een nog veel indrukwekkender rol van Paula E. Sheppard, die als negentienjarige een twaalfjarige speelt, maar toch hierna slechts in één film speelde.

Net zo verbazingwekkend is dat de duidelijk getalenteerde Alfred Sole na deze film nog maar vier speelfilms zou regisseren. Hij verdiende verder zijn brood als production designer. Alweer een gemiste kans voor de filmindustrie!

Alleen maar plagen
Meer ergerlijke meisjes in Mais ne nous délivrez pas du mal uit 1971. Wat is er erger dan de verveelde rijke meisjes Anne en Lore die in hun dagboek schrijven: ‘Wij offeren onze levens op voor Satan, onze heer en meester’. Anne en Lore maken beschaving ondergeschikt aan hun eigen pleziertjes. Het onafscheidelijke duo terroriseert daarvoor jan en alleman.

Hun spelletjes lopen uit de hand. Geen hosties willen eten is een ding, maar een boer uitdagen om je te verkrachten, is een tweede. Droge hooibalen in de fik steken: compleet mesjokke. Andermans vogeltjes een voor een vermoorden… ziekelijk. Plagen, plagen, plagen: meer noten hebben ze niet op hun zang.

Ze zijn dan ook dolgelukkig als een man autopech heeft en bij hen in het kasteel moet overnachten. In no-time trekken ze hun kleding uit en gaan ze voor hem dansen. Echt doordacht is hun plan niet. Want dan blijkt dat je een volwassen man ook té veel kunt uitdagen en dan ontwaakt ook in hem het beest.

Het zou het script voor een slappe softseksfilm of coming of age-drama kunnen zijn (vandaag de dag is het verschil niet zo groot meer) maar dit gaat veel verder. Je moet denken aan een vroege versie van Heavenly Creatures. Een opmerkelijk cynische film, die je wél raakt, temeer meisjes in veel hedendaagse films zo goed, verstandig, wijs en alwetend zijn. Hier trekt de schaal eens naar de andere kant.

En niet alleen zij, maar ook de andere karakters laten zich van hun meest hypocriete kant zien. Dat geeft de film een eerlijk maar ook een cynisch karakter. Donker is daar geloof ik het modewoord voor.

De film ademt de ziel van de maker, Joel Seria, die het script schreef en de regie deed, zoals in al zijn films. Een statische filmer – filmde ook graag half ontblote meisjes. Bekendste films: Marie Poupée en Charlie et Ses Deux Nenettes, die beide vermoedelijk in ieder ander land dan Frankrijk een schandaal zouden hebben opgeleverd. Wat je er ook van vindt: hij had zijn eigen stijl. Traag: ja (thee zetten tijdens zijn films is geen probleem) maar ze balanceren iets over de rand van de goede smaak en dat is interessant.

Buikspreektalenten
Ten slotte nog een vreselijk snertkind in Pin (1988). Het is misschien wel vragen om snertkinderen als je je kinderen opvoedt met een (zogenaamd) pratende pop. De pop – Pin genaamd – is gemaakt om spieren in het lichaam te herkennen. In deze familie zit ie in een stoel levenslessen te verkondigen. Dat is te danken aan de vader des huizes: een dokter met buikspreektalent.

De twee kinderen, meisje en jongetje, veranderen in een jongeman en een jonge vrouw. Zij (Ursula) gaat gewoon leven (en hoe, duikt met de ene en de andere jongen in bed). Hij (Leon) wordt een teruggetrokken moralist met poëtische ambities. De levenslessen van Pin hebben een onverwoestbare indruk op hem gemaakt.

Hun leven staat op hun kop als nota bene Pin op een rare manier zorgt voor een auto-ongeluk van hun ouders. De twee kinderen mogen vanaf dat moment het grote huis bewonen. Met Pin in een grote stoel.

De buikspreektalenten gaan over van vader tot zoon. Dat is lastig als Ursula een vriendje mee naar huis neemt. ‘Je weet dat hij zelf buikspreekt in gesprek met die pop?’ ‘Natuurlijk!’

Als horrorfilm is Pin (1988) beter dan je zou denken. Het feit dat er geen enkel special effect aan te pas komt, maakt de film al zoveel beter dan al die dertien in dozijn horror van tegenwoordig. Ja, de tand des tijds is duidelijk zichtbaar (kleding, haar, kleuren, filmstijl). Toch is dit voor mensen met fobieën voor menselijke poppen nog steeds een film waar je nachtenlang niet van kunt slapen. En als portret van een snertkind is er nauwelijks een beter te bedenken dan de halve krankzinnige Leon. Rol van David Hewletts leven (in The Shape of Water te bewonderen als Fleming).

Aan Leon, Anne, Lore en Alice zie je waar het begon, die waanzinnigheid, waar je bij krankzinnige volwassenen in films maar moet accepteren dat ze ergens al die afslag hebben genomen.

 

8 juli 2018

 

Mais ne nous délivrez pas du mal

 

Alle Camera Obscura