*****
recensie All Is Lost
De oude man en de zee
door Karina Meerman
Woordloze film over solozeiler die schipbreuk lijdt is fascinerend sober aan ingrediënten maar rijk aan beeld en geluid.
Een man lijdt schipbreuk op de Indische Oceaan. Dobberend is hij overgeleverd aan de elementen en zijn eigen vernuft, in de hoop op redding. Life of Pi? Absoluut niet. Het enige dat een naam heeft in All is Lost is het schip. De enige die geluid maken zijn het water, de wind en het schip.
Verdwaalde zeecontainer
Onze Man (Robert Redford) staat naamloos aan het roer van een twaalf meter lang zeilschip de Virgina Jean. Waarom weten we niet. Waar hij naartoe gaat of vandaan komt, weten we ook niet. Na een paar korte openingszinnen over zijn spijt dat hij niet meer van mensen heeft gehouden, wordt er ook niet meer gesproken. Geen tekst, geen uitzinnige speciale effecten, geen tijgers. Na aanvaring met een verdwaalde zeecontainer, stroomt zeewater naar binnen via een gat in de romp. Dit beschadigt zijn navigatieapparatuur waardoor de zeeman ongewild richting een zware storm koerst.
Een man, een boot, een storm en geen dialoog. Toch krijgt regisseur J.C. Chandor (Margin Call) het voor elkaar dat we anderhalf uur lang de ogen niet van het doek kunnen houden. Dit is ook zeker te danken aan de pianoloze muziek van Alex Ebert, die de menselijke strijd en de grootsheid van de oceaan weet samen te binden tot een spannend verhaal dat drama bevat maar geen melodrama. Maar het is vooral Robert Redford die onze aandacht vasthoudt.
Extra dimensie
Als acteur doorgebroken in Butch Cassidy and The Sundance Kid (1969), later ook succesvol als regisseur (Oscar voor Ordinary People in 1980) en initiator van het onafhankelijke Sundance Festival werd hij in 1989 verkozen tot Sexiest Man Alive. Redford is nu 77 maar nog steeds een plezier om naar te kijken. Juist zijn leeftijd en belijnde gezicht geven de film een extra dimensie, al is het alleen maar omdat bij een jongere acteur of actrice ervaren zeemanschap ongeloofwaardig was geweest. Niet dat Onze Man als een jonge hinde over de boot huppelt. Redford is zichtbaar in lichamelijk goede conditie, maar feitelijk een bejaarde. Je ziet het in de manier waarop hij beweegt: iets trager, iets minder soepel. Dan komen de klappen toch harder aan en is het helemaal niet vanzelfsprekend dat hij het woeste water overleeft.
Deze ‘openzeethriller’, zoals het persbericht het noemt, komt ook dichtbij omdat het zo op de huid is gefilmd. We zien details van het schip waarvan niet-nautici geen idee hadden dat ze bestonden. We zitten bovenop de lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen van Onze Man, onze enige graadmeters voor wat er in hem omgaat. Want ook op momenten waar ieder ander mens een litanie aan verwensingen zou loslaten, blijft hij gesloten. Dat laat veel ruimte over voor een eigen visie op hoe zijn leven is geweest en waarom hij zich zo graag afzondert van de wereld.
11 januari 2014