****
recensie Brooklyn
Heimwee in Amerika
door Wim Meijer
Brooklyn vertelt het verhaal van de Ierse immigrante Eilis die in de jaren ’50 haar kleine dorp verlaat voor de grote stad New York. Het vertrek valt Eilis zwaar, totdat ze de Italiaanse Tony tegenkomt.
Het is 1951. Eilis (Saoirse Ronan) en haar beste vriendin Nancy (Eileen O’Higgins) staan in de hoek van de lokale dansgelegenheid, waar Ierse folk de mannen en vrouwen uit het dorp bij elkaar brengt. Slurpend aan een flesje fris wachten ze op de mannen van de rugbyclub. Althans, Nancy. Eilis ziet ze als ’those boys with their hair oil and their blazers’. Zij ziet het nut er niet meer van in, zich mooi maken voor de mannen. Zij moet naar Amerika.
Bekrompenheid
De reden van Eilis’ vertrek is plattelandsproblematiek: de toekomst voor een jonge dame ligt niet in het kleine Ierse dorp Enniscorthy met al zijn eigenaardigheden en bekrompenheid. Zo bekritiseert Mrs. Kelly, een oude feeks die een winkeltje heeft, een klant die op zondag schoenpoets koopt. Dat had ze namelijk de dag ervoor al moeten doen. De klant weet het en knikt verontschuldigend. Dit soort sociale controle waar Mrs. Kelly zichtbaar van geniet, werkt verstikkend.
Amerika is echter niet het beloofde land, ondanks de goede bedoelingen van Father Flood (Jim Broadbent) van de kerk en Eilis’ zus Rose (Fiona Glascott) die de trip voor Eilis mogelijk maken. Eilis heeft geen zin in een wereldreis in haar uppie waardoor ze Rose en haar moeder achterlaat in Ierland, maar het alternatief is wegkwijnen en op zondag voor Mrs. Kelly werken. Het duurt niet lang of Eilis is doodongelukkig, zo ver van huis. Momenten van vreugde zijn er nauwelijks in Amerika, want ze mist het thuisfront, hoe armoedig en verstikkend dit ook was.
Eilis werkt in een warenhuis als verkoopster, maar verkoopt weinig. Het doet denken aan Carol, waarin Rooney Mara een timide verkoopster speelt die zich, net als Eilis, niet op haar gemak voelt. Eilis’ passieve houding die niet bepaald tot goede verkopen leidt, trekt de aandacht van haar leidinggevende Ms. Fortini (Jessica Paré) en Father Flood. Door hun hulp vindt Eilis’ langzaam haar draai en volgt ze lessen in boekhouden. Wanneer ze Tony (Emory Cohen) tegen komt, maakt heimwee plaats voor liefde.
Self made woman
De Ierse actrice Saoirse Ronan is op haar eenentwintigste al een fenomeen, met twee Oscarnominaties op zak: eentje voor Atonement en nu voor Brooklyn. We hebben van Ronan in diverse rollen genoten, variërend van een kleine moordmachine in Hanna tot de aandoenlijke Agatha in The Grand Budapest Hotel, maar zelden had haar rol zo’n impact. Want wat is ze sterk, met alle subtiele emoties, fragiele blikken en overtuigende onzekerheid. En kan ze eigenlijk eens in haar eigen accent praten – prachtig, dat Iers. Ook de transformatie naar self made woman later in de film, nadat ze de Italiaanse Tony ontmoet, is knap gespeeld.
Tijdens het kijken naar dit heerlijk geacteerde liefdesdrama waan je je in een andere tijd. De kostuums, sets, muziek en algehele sores van de vijftiger jaren zijn bijzonder treffend. Brooklyn heeft de jaren ’50 warenhuizen met al hun pracht en praal die we eerder zagen in Carol, mooie wagens die door de straten van New York tuffen en mannen in driedelig pak. Het verhaal dreigt soms te zoetsappig te worden, maar door Saoirse Ronan komt alles mooi samen: heimwee, liefde, verantwoordelijkheid naar familie toe en zelfontplooiing.
De film bevat een aantal schitterende scènes, waaronder een Iers a capellalied op kerstavond, gezongen door een Ierse arbeider die heeft meegeholpen aan de aanleg van sporen en wegen, maar nu uitgerangeerd is. Het is dit soort tragiek die soms door de scènes sijpelt waardoor de film lading krijgt en je verbondenheid voelt met het Ierse volk. Want het moge duidelijk zijn dat Brooklyn niet alleen om Eilis draait, maar dat ze symbool staat voor een hele generatie.
14 maart 2016