****
recensie Cafard
Worstelen met een vreselijke waarheid
door Ralph Evers
Cafard is een Vlaamse geanimeerde auteursfilm van Jan Bultheel. De film vertelt een universeel drama tegen de achtergrond van de Grote Oorlog. Een verkeerde beslissing van een liefhebbende vader kent grote gevolgen.
De film begint met het bereiken van het wereldkampioenschap worstelen door Jean Mordant. Een personage geïnspireerd op de Luikse viervoudig wereldkampioen worstelen Henri Herd (bijnaam: Constant le Marin). Wanneer hij van de feestvreugde en euforie wil genieten breekt in Europa de Eerste Wereldoorlog uit (ook wel bekend als de Grote Oorlog). Wanneer hij gebeld wordt in Buenos Aires (waar hij net de wereldtitel gewonnen heeft), krijgt hij te horen dat zijn 15-jarige dochter Mimi verkracht is door Duitse soldaten. Zonder zich te bedenken keert hij terug naar Oostende om de verkrachting van zijn dochter te wreken.
De oorlog kent geen helden
Als sterke man is hij graag gezien in het leger en komt hij via zijn coach terecht bij het ACM-korps (Autos-Canons-Mitrailleuses). Wanneer ze met hun pantserwagens in de modder vast komen te zitten en de Duitsers zich nog niet laten zien, laat Mordant zich overhalen om te vechten bij de Russen aan het Oostfront. Een hele omzwerving, die uiteindelijk via Mongolië, China, Vladivostok, Amerika weer terug naar Europa voert, om eenmaal daar aangekomen geconfronteerd te worden met de rauwe realiteit die het leven in oorlogstijd te bieden heeft. De boodschap is helder: de oorlog kent geen helden en blijkbaar is het aan Europese cinema om die rauwe werkelijkheid te presenteren, want van Hollywood hoeven we iets dergelijks niet te verwachten.
Anabasis
Zo’n enorme omzwerving komen we ook tegen in het beroemde boek van de brave soldaat Švejk (van Jarošlav Hašek). Daarin wordt de omzwerving beschreven als een Anabasis. een verwijzing naar Xenophon’s verslag over diens reis door Perzië (Anabasis betekent letterlijk: tocht naar het binnenland).
Het historische feit van de Belgen die met de Russen meevochten aan het Oostfront speelt een belangrijke rol in Cafard, temeer omdat hiermee de regisseur benadrukt dat één vergissing van een mens, soms zeer grote gevolgen heeft. Een universeel thema, dat het decor van de Grote Oorlog overstijgt.
In de film wordt het authentieke Oostendse dialect gesproken dat rond 1914 in zwang was. Hiervoor is de regisseur in contact gekomen met een verzamelaar van Vlaamse dialecten. Talloze zegswijzen en uitspraken uit die tijd zijn opgenomen in het verhaal, met als gevolg dat zelfs in Vlaanderen deze film ondertiteld wordt.
Animatiestijl
De film is als de antithese van het gelikte Pixar-werk. De grove, ruwe schetsen en het lijnenspel, de grote kleurvlakken (die niet ieders goedkeuring zal wegdragen), doen denken aan het computerspelletje uit de jaren negentig Out of this World. De animatiestijl is een vorm van motion-capture, waarin de geanimeerde personages door werkelijke acteurs van bewegingen zijn voorzien. Door de 3D-effecten niet netjes af te ronden, ontstaat een hoekige stijl – eentje die treffend past bij de verschrikkingen van de oorlog en de innerlijke strijd die Mordant te voeren heeft. Een strijd tegen verlies en verzoening met het zoontje van Mimi.
Een rauwe film hoort niet binnen de lijntjes te kleuren.
18 oktober 2015