***
recensie Jeune & Jolie
Lolita ontwaakt
door Joan Gebraad
Regisseur François Ozon staat bekend vanwege zijn vrije visie op seksualiteit. Hij oordeelt niet en laat de kijker vaak in het ongewisse. In de seksuele Coming of Age film Jeune & Jolie doet hij dat te sterk.
Jeune & Jolie volgt het zeventiende levensjaar van de scholiere Isabelle aan de hand van vier jaargetijden. Ieder seizoen wordt ingeluid met de mierzoete liederen van Françoise Hardy over idyllische liefde. Deze romantiek staat in schril contrast met Isabelle’s tienerleven. Alizee’s Moi, Lolita (een hit uit 2001 over een vroeg seksueel rijp meisje dat stiekem de aandacht van (oudere) mannen zoekt) zou een goede muzikale metafoor voor haar zijn. Tijdens haar ontmaagding, breekt bij Isabelle de koppeling tussen liefde en seks. Seks wordt een doel op zich. Lolita is ontwaakt.
Hotel in, hotel uit, gaat Isabelle, de verlangens van de Humbert Humberts van deze wereld bevredigend in ruil voor geld. Prostitutiewerk windt haar op. Op een dag ontmoet Isabelle George, een oudere man die oprecht om haar geeft. Wanneer George tijdens de daad sterft, stopt Isabelle. Als uiteindelijk haar geheim bekend wordt, moet Isabelle de pijnlijke confrontatie met haar familie en George’s weduwe aangaan. Daarnaast probeert ze haar ‘normale’ leven als tiener weer op te pakken. Ook dat blijkt niet zo gemakkelijk te zijn.
Mysterieuze lolita
Het 23-jarige model en actrice Marine Vacth zet Isabelle interessant neer. Een tikkeltje diabolisch, vastberaden, slim, teruggetrokken, maar tegelijkertijd in staat de aandacht van degenen rondom haar te trekken. Kortom een echte Lolita.
Storend is dat Ozon weigert inzicht te geven in Isabelle’s motieven. Vooral verderop in de film wringt dit. Wat drijft Isabelle? Spanning en seksuele ontdekking van zichzelf, zo hint de film. Maar welke rol speelt de afwezigheid van een vader in Isabelle’s leven? Of het feit dat haar moeder vreemdgaat? Deze verhaallijnen worden niet uitgewerkt. Wat moet ze met al die oude mannen en wat is de oorzaak van haar apathie? Ozon wil de kijker bewust in het ongewisse laten. Maar bij een film over een controversieel onderwerp als jeugdprostitutie kunnen motieven juist belangrijk zijn voor oordeelsvorming.
Mannelijke fantasie
Met Jeune & Jolie schept Ozon een mannenfantasie. Dit komt niet alleen naar voren door Isabelle’s perspectief, maar uit zich op de manier waarop het mannelijke geslacht op Isabelle reageert. Het broertje dat haar begluurt met zijn verrekijker, Isabelle’s cliënten die maar wat graag met haar van bil gaan, de stiefvader die het normaal acht dat oudere mannen zo’n mooi, jong meisje als Isabelle geld aanbieden in ruil voor seks. En dan is daar nog George’s weduwe, die bekent jaloers te zijn op Isabelle. O, wat had zij ook graag in haar jonge jaren zichzelf geprostitueerd.
Isabelle mag dan nieuwsgierig zijn naar haar seksualiteit, ze is ook nog een kind. Ze is slechts zeventien. Lichamelijk en geestelijk nog volop in ontwikkeling, en minderjarig voor de wet. Ze heeft recht te leren genieten van liefdevolle seks, niet alleen van lustenbevrediging met onbekende mannen.
Berekenend en diabolisch
In een wereld waarin nog veel minderjarige meisjes ongewild in de prostitutie belanden en vrouwen dagelijkse geconfronteerd worden met macho- en jeugdculturen die vrouwen neerzetten als minderwaardige lustobjecten, heeft deze romantisering van prostitutie iets beangstigends. Lolita is niet langer het slachtoffer, maar een berekende vrouw met diabolische trekken. Humbert Humberts seksuele fantasieën over tienermeisjes veranderen van pervers in normaal. En zo belanden we weer bij het middeleeuwse beeld van de vrouw als duivelse en wulpse verleider.
Al met al is Jeune & Jolie een intrigerende film met controversiële thematiek en goed acteerwerk. Ozon’s gebrek aan een duidelijk oordeel of uitleg van motieven, moet je maar net kunnen waarderen.
13 september 2013