****
recensie The Salt of the Earth
Meesterfotograaf toont inzage in zijn bewogen leven
door Nanda Aris
Documentairemaker Wim Wenders portretteert op prachtige wijze het leven en werk van fotograaf Sebastiao Salgado. In samenwerking met diens zoon Juliano Ribeiro Salgado weet hij van foto’s een levendige film te maken.
Sebastiao Salgado heeft een indrukwekkende staat van dienst; hij reisde door meer dan 100 landen en fotografeerde vooral veel schitterende zwart/wit foto’s en met veel empathie voor hetgeen dat voor zijn camera verscheen humanitaire rampen, de werkende mens, volksverhuizingen, en in een later stadium ook natuurschoon. Opgeleid tot econoom, en na gewerkt te hebben voor onder andere een internationale koffieorganisatie, waarvoor hij meermaals naar Afrika afreist, besluit hij in 1973 zich toe te leggen op fotografie.
Wim Wenders maakte met The Salt of the Earth een ontroerend portret van een fotograaf die hij zeer bewondert – dat blijkt duidelijk uit de film. Ook in zijn vorige film, Pina (2011), zit een eerbetoon: gemaakt voor een grootse danseres en kunstenares.
Workers
De film vertelt niet chronologisch en start met de rapportage Workers die Salgado maakte tussen 1986 en 1992. Hierin richt hij zich op het tonen van de handenarbeid van de werkende mens. Een van de foto’s doet denken aan groteske scènes uit Lord of the Rings, waarin Orcs in een mijn rond krioelen.
Ook zien we beelden van brandweermannen in Koeweit, die na de beëindiging van de eerste Golfoorlog in 1991 brandende oliebronnen proberen te doven. Gevaarlijk werk, niet alleen voor de brandweermannen, maar zeker ook voor Salgado zelf.
Verschrikkingen
Voor de rapportage Workers maakte Salgado al in samenwerking met Artsen Zonder Grenzen een serie over de Sahel-regio, die in 1984/1985 te kampen had met grote droogte. Door het contact dat hij weet te leggen met de mens voor zijn camera, zijn de foto’s zeer sociaal bewogen.
Halverwege de jaren ’90 reist hij af naar Rwanda, Afrika, waar een burgeroorlog tussen de Hutu’s en de Tutsi’s plaatsvindt. De genocide en wreedheden laten hem niet ongedaan, en aangeslagen en teleurgesteld in de mensheid keert hij terug naar huis.
De jaren daarna plant hij samen met zijn vrouw Lélia Wanick Salgado opnieuw de grond aan rondom het ouderlijk huis in Brazilië die door droogte en erosie weinig groen meer kent. Na verscheidene jaren slaat dit aan. Instituto Terra is een voorbeeld voor andere soortgelijke initiatieven. Salgado besluit de natuur en mens van zijn beste en meest pure kant te tonen in zijn nieuwste rapportage Genesis, een prachtige zwart/wit serie, een ode aan de aarde.
Oogcontact
Waar Wenders zeer goed in slaagt, is het verbeelden van een verhaal, het leven van Salgado aan de hand van de schitterende foto’s. Hij plaatst het gezicht van Salgado tussen zijn eigen foto’s, wanneer hij geïnterviewd wordt en commentaar geeft bij de foto’s. Door het zien van Salgado begrijpen we nog beter zijn motivering. Doordat je hem soms geëmotioneerd naar zijn foto’s ziet kijken en hij bijna tegelijkertijd in de camera kijkt, raakt het verhaal je diep. De film komt weg met de soms wat clichématige teksten. Het is niet ergerlijk, we geloven ze. Een geweldig mooie film, niet te missen.
30 november 2014