****
recensie Snowpiercer
Actiefilm met hersens
door Alfred Bos
Gebaseerd op een Franse strip uit de jaren tachtig, naar het filmdoek gebracht door een filmtalent uit Zuid-Korea, gevuld met Engelse en Amerikaanse acteurs van naam – Snowpiercer geeft alle recente sciencefictionfilms het nakijken.
Snowpiercer is de eerste (voornamelijk) Engelstalige film van de Zuid-Koreaanse regisseur Bong Joon-ho, die geldt als een van de grootste talenten van de – op zich al boeiende en innovatieve – Koreaanse cinema. In deze SF-film is een trein, de Snowpiercer uit de titel, de metafoor voor een gesloten samenleving. Het geeft de regisseur alle gelegenheid zijn flair voor visueel spektakel én zijn aandacht voor karakters te demonstreren.
Snowpiercer speelt in een postapocalyptische wereld die tot een ijswoestenij is vervallen, nadat een experiment om het broeikaseffect te minimaliseren té goed is gelukt. Wat er nog rest van de mensheid overleeft in een enorme trein, die is ingericht als een strikt gesegregeerde klassenmaatschappij. Het is een dystopische fantasie die meer dan één politiek thema belicht: milieu, het gat tussen arm en rijk, de corrumperende werking van macht. Het is ook een actiethriller met meer dan gemiddelde zeggingskracht.
Visueel imponerend
Bong Joon-ho maakte in 2003 internationaal naam met zijn subliem gefotografeerde en psychologisch sterke Memories of Murder. De horrorkomedie slash actiethriller The Host (2006) brak in Zuid-Korea alle bezoekrecords en was ook in de Nederlandse bioscoop te zien, evenals Joon-ho’s voorlaatste, Mother (2009), een psychologisch drama over een moeder die haar valselijk van moord beschuldigde zoon in bescherming neemt. Allemaal originele films waarin humor, drama, satire, actie en horror elkaar afwisselen in scenario’s die plot én personages recht doen, en bovendien visueel imponeren. Dat geldt eveneens voor Snowpiercer.
Een film van dik twee uur die in een trein speelt, die moet wel claustrofobisch zijn. Het mini-universum werkt als een hogedrukketel; daarin komt de onderklasse in opstand tegen de proto-fascistische overheersers. Chris Evans, bekend van Captain America, blijft als rebellenleider Curtis vrij vlak, het acteergeweld komt van de bijrollen: John Hurt als de filosoof Gilliam, Tilda Swinton (wederom geweldig) als minister Mason en Ed Harris als Wilford, de baas van de trein. De Koreaanse acteur Song Kang-ho, die de verslaafde sleutelmeester Minsu speelt, werkte al verschillende malen met de regisseur.
Alfred Hitchcock
Joon-ho staat er om bekend in zijn films politiek commentaar te verwerken zonder dat het de vaart van het verhaal of de diepgang van de karakters in de weg zit. Ook Snowpiercer heeft die gelaagdheid, het is een actiefilm die tevens de hersens prikkelt. In de nauwe gangen en wagons van de megatrein is er – zogenaamd – nauwelijks ruimte voor de camera, wat de regisseur oplost met vindingrijke camerastandpunten en originele shots. Hij zuigt de kijker aldus zijn filmruimte binnen.
De momenten waarop de camera de trein verlaat en over het adembenemende sneeuwlandschap zwenkt, werken als ‘zwarte schermen’ in de cavalcade van spanning. Het doet denken aan de manier waarop Alfred Hitchcock in The 39 Steps of Strangers on a Train de toeschouwer als een jojo laat stuiteren tussen beklemming en ontspanning.
Het is aan een protestactie van hoofdrolspeler Evans te danken dat Snowpiercer door de Amerikaanse distributeur, althans voor de Amerikaanse markt, niet is voorzien van een voice-over en met twintig minuten is ingekort; de prijs daarvoor: een beperkte release in de States. De Nederlandse kijker hoeft zich geen zorgen te maken: die kan de door de regisseur bedoelde versie zien op meer dan dertig schermen.
Snowpiercer is de openingsfilm van het Cinemasia Festival, van 1 tot 6 april in De Balie te Amsterdam, en draait vanaf 3 april in de Nederlandse bioscoop.
31 maart 2014