Turist

***

recensie  Turist

Scènes uit een huwelijk, nu als klucht

door Alfred Bos

Kan een satire op politieke correctheid zelf politiek correct zijn? De Zweedse regisseur Ruben Östlund bewijst het met Turist. Hoe het huwelijk van Tomas en Ebba in de Franse Alpen stukloopt op verwarring.

In Zweden heeft Turist, de vierde film (en tweede die internationaal uitkomt) van Ruben Östlund, al tot de nodige verwarring geleid. De rolprent verhaalt hoe tijdens vijf vakantiedagen in de Alpen een huwelijk verkruimelt, nadat de echtgenoot niet de superman blijkt te zijn die de echtgenote altijd in hem zag. Naar verluidt verlaat menig stelletje mokkend de bioscoop: zij kwaad op hem, hij verontwaardigd over haar reactie. De Zweedse RIAGG zal er garen bij spinnen.

Recensie Turist

Turist opent spectaculair met het incident dat aanleiding is van de huwelijkscrisis. Wintersporters genieten op hun hotelterras van het ontbijt wanneer een lawine heel schilderachtig van de helling dendert. Tot het natuurgeweld iets te dichtbij dreigt te komen. Paniek op het terras. Ma duikt met de kinderen onder de ontbijttafel. Maar waar is pa? Die heeft de benen genomen en dat kan ma niet verkroppen. Het schijnongeluk blijkt de fundering onder hun huwelijk te hebben weggeslagen.

Komische zedenschets
Regisseur Östlund betoont zich een filmische tegenhanger van thrillerauteur Henning Mankell: hij gelooft in de idealen van de Zweedse verzorgingsstaat, maar is niet blind voor de de keerzijde van de utopie. Turist is een zedenschets over gender issues, de veronderstelde gelijkheid van man en vrouw; die leidt tot verwarring over identiteit en zelfbeeld. Östlund houdt de kijker een lachspiegel voor: het gat tussen verwachting en werkelijkheid is zo groot dat het drama komische trekken krijgt. Anders dan in de films van Ingmar Bergman kruipt er humor door de kieren van het misverstand. Östlunds scènes uit een huwelijk is satire.

Maar dan wel satire van het onderkoelde, Scandinavische soort. Het resultaat van het politiek correcte gelijkheidsideaal is een omgekeerde wereld, waarin mannen aan zichzelf twijfelen, kinderen hun ouders tiranniseren en vrouwen zich als haantjes gedragen. Zo is daar Charlotte, die anders dan Ebba mannen beschouwt als gewillig speelgoed: aan het ontbijt stelt ze haar laatste verovering voor als ‘deze hier’. Tomas wordt, in mannengezelschap met een biertje uitblazend op het sneeuwterras, onbeschoft in de maling genomen door een macho dame. Zijn fantasie over een horde brullende oermannen is grotesk.

Recensie Turist

Kwebbelsessies
Al pratend, schmierend en verwijtend lijkt Turist na het veelbelovende begin weg te dutten in een kakelcoma. Wanneer een bevriend stelletje Tomas en Ebba na het incident bezoekt, raken zij eveneens besmet met de huwelijkse twijfel en volgen er eindeloze kwebbelsessies. Ook de verlossing van Tomas – heel treffend in de mist – is braaf en voorspelbaar. Een cultuur waarin men krom ligt om de gevoelens van een ander niet te kwetsen laat nauwelijks ruimte voor kritiek, laat staan satire, dus Östlunds venijn is van het intellectuele soort.

In de omgekeerde wereld van Turist wordt Charlotte, de vrouw die de huwelijkstrouw aan haar laarzen lapt, voor haar gedrag beloond. Het is vrouwen toegestaan zich te laten leiden door hun emoties en mannen niet, luidt het punt van de regisseur. Ook al is de uitwerking van het thema bepaald Zweeds, de niet-Zweedse kijker uit een geëmancipeerde cultuur zal er veel over zichzelf in herkennen. Benieuwd hoeveel polderprinsessen van deze film het schuim op de lippen krijgen.

 

16 februari 2015

 

Lees hier ons INTERVIEW met regisseur Ruben Östlund en acteur Johannes Kuhnke.

 

MEER RECENSIES