****
recensie Zagros
Oude tradities in een moderne wereld
door Ries Jacobs
Een man wordt door zijn familie gedwongen zijn vrouw te vermoorden en zo de eer van de familie te redden. Hij houdt tegelijkertijd zielsveel van zijn vrouw. Zagros is een film over een wereld waarin eer belangrijker is dan liefde.
Zagros is gelukkig als vader van de negenjarige Rayhan en echtgenoot van Havin. In de bergen van Turkije hoedt de Koerdische herder zijn schapen. Niet alleen het landschap doet denken aan de bergen waarheen Michael Corleone vluchtte in het eerste deel van The Godfather, ook de dorpsbewoners vertonen gelijkenissen. Familie, trots en eer zijn kernwaarden in hun leven.
De dorpelingen roddelen over Havin. Ze zou Zagros bedriegen met een andere man. Haar in de eer aangetaste schoonfamilie haalt verhaal bij Havin, die het benauwd krijgt en naar Brussel vlucht. Zagros reist haar achterna en probeert met zijn gezin een nieuw leven op te bouwen. Nog steeds opgehitst door zijn familie, de haar eer wil wreken met het leven van Havin, wantrouwt Zagros zijn vrouw meer en meer.
Persoonlijk drama
Zagros is de eerste lange speelfilm van regisseur Sahim Omar Kalifa. Het script schreef hij zelf, samen met Jean-Claude van Rijckeghem. Zij hebben ervoor gekozen om het verhaal door middel van korte scènes snel te vertellen. Al na tien minuten ziet de kijker dat Havin wordt beschuldigd van overspel en Turkije verlaat. Het lukt de regisseur om de vaart in de film te houden en het verhaal begrijpelijk te maken.
De hoofdpersoon in de film volgt het pad dat Kalifa eerder als vluchteling volgde, zij het dat de regisseur uit Irak kwam. Zijn politiek actieve vader werd het daar te heet onder de voeten, waarna de familie besloot te vluchten. Ook Kalifa is Koerdisch, ook Kalifa moest in zijn geboortedorp keuzes maken onder druk van zijn omgeving, ook Kalifa stak illegaal de grens over.
Ook in eerdere korte films blijft de regisseur dicht bij zijn Koerdische wortels. Een opvallend voorbeeld hiervan is zijn voorlaatste film Bad Hunter (2013), die ook gaat over eerwraak. De filmmaker snijdt hiermee een maatschappelijk beladen thema aan. Ook in Nederland vinden er jaarlijks honderden aan gewraakte eer gerelateerde geweldsincidenten plaats, waarvan de meeste gelukkig zonder dodelijke afloop. Kalifa neemt subtiel een maatschappelijke stelling in. Nooit legt hij zijn mening er te dik bovenop. Mede hierdoor weten alle acteurs hun karakter geloofwaardig neer te zetten. Dit geeft de film een constante spanning die pas aan het einde tot uitbarsting komt.
Sombere wereld
Het speelfilmdebuut van Kalifa is meer dan een verhaal over de gespannen verhouding tussen oude tradities en de moderne wereld. Hij laat ook de illegale reis naar het westen en de sombere wereld van migranten zien. De beelden van Turkije zijn groen en zonnig, die van Brussel zijn grijs en donker.
De Koerdisch-Belgische regisseur laat zien dat hij een verhaal kan vertellen, oog heeft voor sfeer zonder overdadig te worden en het beste uit acteurs weet te halen. Als hij dit niveau kan vasthouden in volgende films kan hij uitgroeien tot een van de betere regisseurs van onze zuiderburen.
24 juni 2018