IDFA 2020: close-up van het programma (1)
door Bob van der Sterre
Deze IDFA is alles anders. Het festival dat begint op 18 november en eindigt op 6 december zal zich grotendeels online afspelen. Wat valt er te zien? Indebioscoop.com duikt weer diep in het programma en maakt een top 4 binnen veel voorkomende documentairegenres.
Wil je meer informatie over tickets kopen, regels rondom corona en de online voorstellingen? Lees dan onze preview. Kom je er niet uit? IDFA heeft een FAQ en een helpdesk.
Onderstaande links leiden naar de pagina van de documentaire op de IDFA-site, waar je ook meteen kaartjes kunt bestellen. Het leeuwendeel van de bezoekers zal met het geringe aantal ‘echte zitplaatsen’ de films online gaan kijken. Het is best ingewikkeld allemaal dus… misschien wel handig om de instructievideo’s te bekijken.
Let op als je echt echt echt naar de bioscoop wil: er zijn heel weinig kaartjes beschikbaar. Voorstellingen zijn dus nóg sneller uitverkocht dan andere jaren.
Onderstaande categorieën en toelichtingen zijn voor 100% op het conto van schrijver dezes. De officiële IDFA-programma’s vind je op de website van IDFA.
Auteurs
1. Epicentro van Hubert Sauper. Regisseur die beroemd werd met de documentaire Darwin’s Nightmare heeft een nieuwe film gemaakt over Cuba. Een ‘kalm, caleidoscopisch portret’. Veelbelovende trailer.
2. The Flowers of St. Francis van Roberto Rossellini. Uit het toptienprogramma van eregast Rosi komt deze film van Rossellini en Fellini (script) uit 1950.
3. Swimming Out Till the Sea Turns Blue van Zhangke Jia. Speelfilmmaker en zesdegeneratie-omnitalent Zhangke Jia komt weer eens met een documentaire – zoals hij sowieso documentaires en speelfilms afwisselt in zijn oeuvre. Deze gaat over een literair festival en hij interviewt schrijvers.
4. Vivos van Ai Weiwei. Een schokkend verhaal toen vijf bussen in Mexico met studenten werden beschoten met kogels en daarna 43 mensen verdwenen. Deze film wil meer vertellen over de slachtoffers.
Coming of age
1. Il mio corpo. Een Italiaan en een Nigeriaan hebben meer gemeen dan je zou denken. Deze film van Michele Pennetta laat coming-of-age nu eens niet op de meest afgezaagde manier zien. Hun leeftijd speelt meer een bijrol. Film uit het Best of Fests-programma.
2. Far from You I Grew. Film van Marie Dumora over jongens die weglopen in Odessa.
3. Long, Live, Love. Rosemarie leeft er op los als tiener van vijftien met als verschil dat ze al twee keer kanker heeft gehad. Als er geen corona was, had Tuschinski stampvol gezeten. Reken op emoties, emoties en emoties! Film van Sine Skibsholt komt uit het Best of Fests-programma.
4. Things We Dare Not To. Ook uit het Best of Fests-programma dit portret van Noño, een Mexicaans jongetje dat pubert en daarbij soms meisjeskleding aantrekt, is gemaakt door Bruno Santamaria.
Dieren & natuur
1. Gunda. Victor Kossakovsky, van wie ik al lang fan ben, maakt mij als vegetariër (is hij zelf trouwens ook) erg blij met een lieve film over varkens. Erg spijtig is dat deze filmtip al nergens meer op slaat want er is maar een voorstelling in Tuschinski en die is uiteraard al uitverkocht. In verband met distributie-afspraken is er geen online versie van. Joost mag weten waarom er geen onlinevoorstelling van is. Klote-corona!
2. Stray. Het leven van de drie zwerfhonden Zeytin, Nazar en puppy Kartal in Turkije. Volgens IDFA zet de ‘serene, mozaïekachtige film aan het denken over vrijheid, solidariteit en naastenliefde’. Emoties evokeren is kennelijk niet diepzinnig genoeg. Ik denk: zet de zakdoekjes maar alvast klaar, dit is vast een prachtfilm (van Elizabeth Lo). Frappant is dat er eerder ook al een prachtfilm is gemaakt over katten in Istanbul (Kedi). Film wordt samen vertoond met Mutts.
3. Burnt. Land of Fire. Ook al duurt deze film van Ben Donateo maar vijftien minuten – een film over de leegheid van het Zuid-Italiaanse platteland moet voortreffelijk mooi zijn. Een inkopper.
4. Sheltered. Nederlandse docu’s hebben altijd zo’n prettige nuchtere basis. Gewoon camera ergens neerzetten, observeren, mensen laten praten. Denk aan Garage 2.0 (autoverkoperswereld) of Schapenheld (schapenherder). Sheltered is vermoedelijk ook zo maar dan over een dierenartspraktijk. De film van Saskia Gubbels biedt vast een boel warme momenten over dierenliefde maar zal verder vermoedelijk geen artistieke potten breken.
Egodocumenten
Keuze genoeg! Wil je met de regisseur terug naar zijn/haar roots in…
Mijns inziens niet het meest opzienbarende hoekje van IDFA, maar de liefhebber komt in elk geval aan zijn trekken.
Experimenteel
1. The Foundation Pit. Met de toegenomen beeldkwaliteit van smartphones, zie je ze ook vaker terugkeren in documentaires. Zoals vorig jaar bijvoorbeeld in Selfie. In deze Russische film monteerde Andrey Gryazev zelf gefilmde scheldkanonnades van zijn landgenoten. Het artistieke zit hem in het samenballen van kritiek in één goedlopende superfrustratie.
2. Nemesis. Thomas Imbach filmde de verbouwing van een station in een asielzoekerscentrum uit een raam. Doet heel erg denken aan Kossakovsky’s Tishe!. Met 7 jaar geduld moet er wel wat boeiends uit komen.
3. Ugoku Tokai (Moving City). Ook een film waarbij beeld centraal staat. Observatie en nog meer observatie. Film van Lars Ostmann (‘hybride, essayistische documentaire’ volgens IDFA) klinkt eigenzinnig genoeg.
4. The Filmmaker’s House. Soms is het wel goed als je weinig vat van een synopsis. Documentairemaker Marc Isaacs beschrijft in deze film zijn wanhopige poging om een documentaire te maken. Daarom gaat hij bij zijn buren langs. Ik vermoed dat dit een satirische documentaire is, die hiermee de immens populaire serieuze, maatschappijkritische docu bespot. Veelbelovend.
Families
1. Petit Samedi. Stel: je hebt een burgerlijk gezin. Alleen is een van die ouders zijn hele leven al verslaafd. Belgische film van de zus (Paloma Sermon-Daï) van de verslaafde man in Best of Fests-programma.
2. Nan. Hulpbehoevende oom van filmmaker Peng Zuqiang leeft in klein flatje bij bejaarde ouders. Deze Chinese film is voor de liefhebbers van rauw microdrama, die ongetwijfeld claustrofobisch zal aanvoelen.
3. El Father Plays Himself. Uit het Best of Fests-programma is dit een curieuze film van een man (Jorge Thielen Armand) die een fictiefilm maakte over zijn vader (die tijdens afgelopen IFFR te zien was), die zelf weer gefilmd werd (door Mo Scarpelli) tijdens het filmen van die film. Reken op veel pijnlijke discussies, heftige schreeuwpartijen, huilbuien. IDFA zegt: ‘Het gebruik van fragmenten uit homevideo’s van een jonge vader en zoon voegt een ontroerende en pijnlijke laag toe’. Dan weet je het wel.
4. Bosco. Regisseuse Alicia Cano filmt emigranten (haar familie) in een Uruguayaans dorp, die mijmeren over het Italiaanse dorp waar ze vandaan komen: Bosco. Vermoedelijk een trage en lieve film.
+ Meer in dit genre: Jacinta, The Metamorphosis of Birds, Radiograph of a Family, Rebel Objects.
Geschiedenis
1. MLK/FBI. Hoe Martin Luther King werd tegengewerkt door de baas van de FBI: J. Edgar Hoover. Veel archiefbeelden, geheimzinnige documenten. Vermoedelijk soepele, gelikte documentaire van Sam Pollard die je met boeiende feiten om de oren zal slaan.
2. Gorbachev. Heaven. Gorbatsjov, intussen 89, blikt terug op zijn leven. Verwacht een opgewekte, melancholische Gorbatsjov, wiens ego ook wel weer blij zal zijn dat iemand (filmmaker Vitaly Mansky) hem herinnert aan de tijd dat hij een van de machtigste mannen van de wereld was.
3. An Ordinary Country. Een stroom van illegale opnamen van de Poolse geheime dienst in de jaren zestig, zeventig en tachtig aaneengeplakt door Tomasz Wolski. Geweldig documentairemateriaal dat bijna niet te verknallen is. Zal op zijn minst een fascinerend inkijkje geven in wat een totalitaire staat behelst. Uit Best of Fests-programma.
4. Love, It Was Not. Holocaustdocu gaat over een merkwaardig verhaal: SS-officier wordt verliefd op joodse vrouw in concentratiekamp. Later moet ze tegen hem getuigen. Film van Maya Sarfaty.
+ Meer in dit genre: Dope is Death, Final account, 48, 499.
Journalistiek
1. Oeconomia. Deze documentaire buigt zich over de vraag: hoe kunnen we zoveel rijker zijn geworden en merkt bijna niemand daar wat van? Of te wel: wat doet de financiële wereld met geld? Ingewikkeld en serieus onderwerp (hopelijk) teruggebracht tot de menselijke maat. Met deze onderwerpen waar aldoor onbegrijpelijke technische details om de hoek loeren, is het te hopen dat deze film van Carmen Lossmann met beide benen op de grond blijft.
2. Corporate Accountability. Argentinië had jarenlang een fascistische regering; dat zal niemand zijn ontgaan. Maar de bedrijven die er goed aan verdienden, bleven buiten schot. Vermoedelijk schokkende documentaire vol onthullingen van Jonathan Perel. Ook risico op saai beeld: ‘… maakt hij duidelijk door de fabriekscomplexen vanachter de voorruit van zijn auto minutenlang te filmen.’
3. The Sky Is Red. 81 gevangenen stierven in in Santiago door een brand in 2010. Deze film zet alles wat toen gebeurde nog eens op een rijtje. Journalistieke documentaire van Francina Carbonell zit vermoedelijk ook weer vol schrijnende onthullingen.
4. Bulletproof. Todd Chandler filmt de redelijk uit de hand gelopen industrie rondom wapens en bescherming ertegen op Amerikaanse scholen, waar zelfs docenten schietles krijgen.
Klassiekers
1. Anna. De dakloze Anna (16) wordt in 1972 gevolgd door documentairemakers Alberto Grifi en Massimo Sarchielli. De documentairemakers ontwikkelen een intieme band met haar. Klassieke docu met nagespeelde scènes.
2. 10 Shorts. 10 korte docu’s van Vittorio de Seta tussen 1954 en 1959. O.a. kaas maken, tonijn vangen en bomen omhakken.
3. The Mouth of the Wolf. Redelijk maf liefdesverhaal van Pietro Marcello uit 2009. Een macho en een zachtaardige transseksueel leven samen. (Alle drie films uit de top 10 van Rosi.)
Kunst, theater en literatuur
1. A Bigger Splash. Beroemde biografische film van Jack Hazan over schilder David Hockney uit 1974. (Ook uit de top 10 van Rosi.)
2. Paris Caligrammes. Kunstenares Ulrike Ottinger was erbij, in de jaren zestig in de Parijse kunstscene. Niet alleen kunst gaan we zien, ook de foute dingen zoals racisme en kolonialisme. ‘Een collage van archiefmateriaal en fragmenten uit speelfilms en homemovies.’ Kan een prachtduik in de kunstgeschiedenis zijn, maar ook los zand.
3. White Cube. Ook kolonialisme en kunst, deze film van Renzo Martens. Midden in een Congolese plantage heeft Martens een kunstcentrum opgezet. Klinkt redelijk naïef: ‘De kunstwereld inzetten voor echte verandering’, maar dat kan nog altijd wel een interessante film opleveren.
4. Le Temps Perdu. Marcel Proust-fans in een café in Buenos Aires. Deze boekenclub werd vier jaar gefilmd. Wie literatuur (en Proust) een warm hart toedraagt, kan vast genieten van deze docu van Maria Alvarez.
+ Over theater: The New Gospel, Ouvertures, Odoriko.
Lengte
1. The Works and Days (of Tayoko Shiojiri in the Shiotani Basin). Ja, kijk maar eens goed: een film van C.W. Winter en Anders Edström waar je om 13.30 binnenstapt en die je om 23.30 weer verlaat. Wie heeft er geen 480 minuten van zijn of haar leven over voor een meditatief meesterwerk, deze ‘integrale registratie van het Japanse plattelandsbestaan’?
2. Lost Course. Vergeleken met bovenstaande film is dit bijna een sprint (179 minuten). Het Chinese dorp Wukan maakte een volksopstand mee. Jill Li filmt dat. Democratie, nepotisme, communisme en dat drie uur lang.
3. Route One USA. Robert Kramer en zijn vriend Doc reisden in 1989 door de VS en komen niet alleen mensen tegen, maar ook de vaderlandse geschiedenis. Een reis van 255 minuten. (Uit de top 10 van Rosi.)
4. City Hall. Portret van stadhuis in Boston van Frederick Wiseman. Veel langdurende takes, dus even zitvlees is wel nodig (275 minuten). Test: kun je deze film aan zonder een keer naar de smartphone te grijpen?
Lichtvoetig
1. Garage People. Dit moet wel hilarisch zijn: een portret van hoe Russen omgaan met hun garages. Voor de een fitnessruimte, voor de ander een kippenstal. Ik verwacht dat Natalija Yefimkina hiermee de perfecte vermakelijke documentaire van deze IDFA heeft gemaakt.
2. The Mole Agent. In deze film vast veel komische taferelen als detective Romulo Sergio naar een bejaardentehuis stuurt om iets uit te zoeken over iemand. Film van Maite Alberti belooft met film noir-stijl te spelen. Je vraagt je wel een beetje af: hoe gescript is dit verhaal?
3. The Truffle Hunters. Wie kan niet dol zijn op mensen die zichzelf de prachtige baan van truffeljagers hebben gegeven? Film uit Best of Fests-programma van Michael Dweck en Gregory Kershaw over de mensen die in Piemonte jagen op dit zeldzame en peperdure ingrediënt. Belooft net zo grimmig als grappig te zijn.
4. Diving Horses. Ook vast even hartverwarmend portret van de medewerkers van een klein Amerikaans pretpark in de staat New York. Film van Camille Grosperrin.
.
15 november 2020
IDFA 2020: dit jaar is alles anders
IDFA 2020: close-up van het programma (2)