Anomalisa

**

recensie  Anomalisa

Weltschmerz voor gevorderden

door Ralph Evers

“Een donker komisch en surreële reis door de lange nacht van de ziel, de meest humane film van het jaar”, aldus de pers over Anomalisa. Grote woorden, hoge verwachtingen en een product dat nauwelijks een willekeurige sitcom-aflevering overstijgt is het teleurstellende resultaat.

Michael Stone is een gerespecteerde schrijver, vader en echtgenoot. Hij is onderweg om op een congres voor klantenservice in Cincinnati zijn nieuwste boek ‘How may I help you help them’  te presenteren. Ondertussen wordt hij geplaagd door zijn verleden. In Cincinnati woont een vroege vriendin van hem en het lijkt hem een goede reden om haar weer eens te zien. Aldus nodigt hij haar uit naar zijn hotel, het Fregoli – naar een pseudoniem van Charlie Kaufman, één van de regisseurs. De ontmoeting loopt niet zoals hij gewenst had, als ware het een synoniem voor hoe hij zijn leven leeft en beleeft. Michael is op het punt dat alles een sleur is en slentert geagiteerd van minuut naar minuut. Weltschmerz voor gevorderden. Totdat hij Lisa per toeval ontmoet. Zij is fan van zijn werk en verblijft vanwege het congres in hetzelfde hotel als Michael. Juist door haar imperfectie en afwijking ontsteekt zij een vlammetje in hem.

Anomalisa

Verwelkt bloemenduet
Anomalisa kiest voor een eigenzinnige aanpak. Iets wat we konden verwachten wanneer de naam Charlie Kaufman (Being John Malkovich, Eternal Sunshine of the Spotless Mind) is geafficheerd. De eigenzinnigheid zit hem in dit geval waarschijnlijk in de ingewikkelde cocktails die besteld worden, de vreemde kantoorscène later in het verhaal en het feit dat we het hier hebben over een stopmotion animatiefilm, waar prima voor live action gekozen had kunnen worden. Een gemiste kans, want stopmotion biedt prachtige kansen voor een eigenzinnig en vooral fantasierijk palet aan mogelijkheden. Zie maar eens het werk van de meester op dit gebied, Jan Svankmajer.

Om de ideeënarmoede kracht bij te zetten kiest men er voor om het Bloemenduet van Lakmé nog maar eens van stal te halen. Ditmaal weliswaar gezongen door mannen en gefloten door de hoofdrolspeler, doch de zoveelste film met dit verder prachtige stukje muziek.

Anomalisa

Dan blijft over de existentiële zoektocht van Michael Stone, teleurgesteld in het leven, wandelend in een grijs, mistig niemandsland, waarin hij zich vervreemd voelt. Een interessant thema, wat op zichzelf degelijk uitgevoerd wordt. En tegelijkertijd zou verzanden in de middelmatigheid, ware het niet dat we een aantal bevreemdende situaties zien, plus een paar grappige momenten.

De vraag rijst echter: zou dit ook overeind blijven als het trucje van de animatie achterwege was gebleven? De film lijkt nog het best te passen als tv-schermvulling in de surreële huiskamer van de konijnen uit Lynch’s Inland Empire. In ieder geval zou het grapje dat één acteur het merendeel van de stemmen (ook die van de vrouwelijke personages) op zich neemt minder houdbaar zijn (en overigens kinderachtig overkomt in deze vorm).

Haperende applausmachine
Anomalisa weet ondanks de vele lof die de film van het internationale filmjournaille ten deel viel, niet te overtuigen. Het lijkt er veel meer op dat de grote naam die Kaufman met zich meedraagt neurotisch en krampachtig zoekt naar het nodige applaus. Hierachter schuil gaat een (ideeën)leegte, die vanuit het metakader (als in de beschouwing van het getoonde) zichtbaar wordt, maar niet als thema in de film als zodanig dient. Een gemiste kans!

21 februari 2016

 

 

MEER RECENSIES