Deel 4: Alfred Bos
Top 5 en miskleun van 2018

Zeven recensenten van InDeBioscoop bespreken hun vijf favoriete films die dit jaar in Nederland in première gingen. Traditioneel kiest iedereen ook de Miskleun van het Jaar én een film die een bioscooprelease had verdiend. Tot en met Oudjaarsdag lees je hier elke dag een persoonlijke terugblik op het filmjaar 2018.

 door Alfred Bos

Dit was het filmjaar van de kleine meisjes. Kwetsbare kinderen, al dan niet met draken van ouders die opgroeien in een kansloze omgeving. Meisjes van vijf of zes die nog geloven in sprookjes. Voor wie de werkelijkheid, ondanks alle dagelijkse ellende, betoverd is. Wier verbeeldingskracht en levenslust louterend werkt, ook voor de kijker. Zelfs The Meg, het Chinese antwoord op Jaws, tegelijk actiekraker en familiefilm, kan niet zonder de onschuld van een spelend meisje. Ze ontdooit zelfs de stoerste mannenman, Jason Statham. Maar dat is gecalculeerd sentiment uit de koker van marketeers. Het zal toch niet alleen toeval zijn dat enkele van de intelligentste en begaafdste regisseurs van dit moment vertrouwen op niet-professionele acteurs die de kleuterschool nauwelijks zijn ontgroeid. Verbeelding als overlevingsmechanisme. Daar is kennelijk meer dan ooit behoefte aan.

5. – CALL ME BY YOUR NAME

Luca Guadagnino’s verfilming van een roman over een vakantieliefde tussen een puber en een jongvolwassen man draaide vanaf de release in week 2 tot aan week 51 – and counting -onafgebroken in de Nederlandse bioscoop. Het is daarmee de langst lopende film van dit jaar en één van die curieuze gevallen dat kwaliteit en diepgang aanspreken bij een groot en breed publiek. Het laatste voorbeeld was La Grande Bellezza, vijf jaar geleden. Het succes van de film onderstreept een sluipende trend: er gaan in absolute aantallen meer vijftigplussers dan jongeren en jongvolwassenen naar de bioscoop. En de bezoekersaantallen evenaren inmiddels de piekcijfers van de jaren zestig. In Engeland trouwens ook. Lees hier de recensie.

4. – COLD WAR

Uitgeroepen tot de beste Europese film van 2018, alom onthaald met laaiende enthousiaste kritieken en – heus waar – ondersteund door een tv-reclamecampagne. En dat alles voor een in ‘ouderwets’ zwart-wit gedraaide film in een exotische taal, Pools. Het lijkt wel 1970, alsof de nieuwe Fellini of Truffaut in circulatie gaat. Is het nostalgie? Is Pawel Pawlewski de Jan Němec of Tadeusz Konwicki van onze tijd? Het schitterende Ida van een paar jaar terug blijkt geen toevalstreffer en Cold War wordt de langst draaiende film van 2019, daar durf ik wel een fles champagne op te zetten. Lees hier de recensie.

3. – THE FLORIDA PROJECT

Sean Baker moet op dit moment de interessantste regisseur zijn van de Amerikaanse indie-film. Zijn stijl is on-Amerikaans, eerder Europees – noem het neo-realisme – maar setting en verhaal van The Florida Project, en het in de slipstream daarvan uitgebrachte Tangerine uit 2015, zijn heel erg Amerikaans; een zelden vertoonde, overrompelende combinatie. In een reeks losse scènes schetst Baker hoe een zesjarig meisje, gespeeld door de debuterende Brooklynn Prince, en haar verslaafde moeder, vertolkt door de eveneens debuterende Bria Vinaite, de schoolvakantie doorkomen op een woonkazerne in Orlando, Florida, gelegen op een steenworp van Disneyland. The Florida Project, met een Willem Dafoe op zijn best, vangt de wrange realiteit in poëzie. Deze ode aan de fantasie maakte van Brooklynn Prince een veelgevraagde ster.

2. – BURNING

Hae-Mi, de jonge vrouw die het scharnier vormt van een mysterieuze driehoeksverhouding, staat op eigen benen, maar heeft de geest van een kind. Fantasie en werkelijkheid lopen door elkaar en dat geldt tevens voor de levens van haar minnaars, de introverte boerenzoon Jong-su en de hippe kakker Ben. Mensen vertellen elkaar van alles, ook over zichzelf, maar wat is daarvan waar? Burning, de eerste film in acht jaar van de Zuid-Koreaanse schrijver/regisseur Chang-dong Lee, is zowel psychologisch drama als thriller en studie in vervreemding. De droge, quasi-documentaire vertelstijl en de allengs surrealistischer verwikkelingen werken hypnotiserend. Een koortsdroom van een film.

1. – SHOPLIFTERS

Soms verschijnen er films die eigenlijk niet kunnen bestaan, omdat ze onmogelijke zaken verenigen. Shoplifters is betrokken, maar niettemin onthecht. Het is rauw realistisch en tevens poëtisch. Het kijkt liefdevol naar mensen die leven zonder moraal. Het hekelt de eigentijdse samenleving en schetst een alternatief, dat bij nadere beschouwing ook niet blijkt te deugen. Hirokazu Koreeda is vaak vergeleken met de Japanse meester van het familiedrama, Yasujirō Ozu. Hier overtreft hij zichzelf, en evenaart zijn voorganger. Volgens de Belgische regisseur Jan Matthys is familie het meest universele thema. Dan is Shoplifters de meest universele én meest actuele film van het jaar. Lees hier de recensie.

Miskleun van 2018:

READY PLAYER ONE

Zo ongeveer alles wat een film niet moet zijn is Steven Spielbergs laatste sciencefictionwerkstuk. Het boek waar Ready Player One op is gebaseerd is retro-SF voor young adults, één lange ejaculatie van game-fetisjisme. De film doet er nog een schepje bovenop, met visuele en filmische verwijzingen naar de jaren tachtig, toen computergames de voorhoede van de toekomst waren. Een film die speelt in de virtuele wereld van de computer wordt onvermijdelijk zelf een game, alleen zit de kijker niet zelf aan de stuurknuppel. Wel wordt hij zeeziek van de overkill aan visuele informatie, de psychische stress die montage en tempo genereren, en het doorlopend zwalkende beeld zonder horizon of ijkpunt. Ready Player One had beter uitgebracht kunnen worden als game, niet als film. Lees hier de recensie.

Gemist in de bioscoop:

THE GREAT BUDDHA+

Zwart-wit film uit Taiwan die dit jaar te zien was tijdens Cinemasia, waar regisseur Huang Hsin-yao de prijs kreeg voor de beste debuutfilm. The Great Buddha+ is speels en laat zich niet in een genre vangen. Het is sociaal drama met elementen van misdaadfilm en thriller, en heeft een eigen, originele beeldtaal. Hij zou in de smaak zijn gevallen bij liefhebbers van arthouse en Aziatische cinema, wanneer die in de gelegenheid waren geweest om kennis te nemen van de film. Met de release van het ernstig overschatte The Assassin nog vers in het geheugen is dat bepaald een gemiste kans.
 
28 december 2018 

Deel 1: Cor Oliemeulen
Deel 2: Sjoerd van Wijk
Deel 3: Yordan Coban
Deel 5: Ralph Evers
Deel 6: Bob van der Sterre
Deel 7 (slot): Tim Bouwhuis

Deel 8: Alfred Bos
Top 5 en miskleun van 2017

Acht recensenten van InDeBioscoop bespreken hun vijf favoriete films die dit jaar in Nederland in première gingen. Traditioneel kiest iedereen ook de Miskleun van het Jaar én een film die een bioscooprelease had verdiend. Tot en met Oudjaarsdag lees je hier elke dag een persoonlijke terugblik op het filmjaar 2017.

 door Alfred Bos

Het aanbod blijft groeien. Meer bioscopen, meer festivals, meer films. En meer beeldformats. Of ik op 4DX zit te wachten? Het Zuid-Koreaanse concept biedt naast beeld en geluid een scala aan zintuiglijke indrukken. Door elkaar gerammeld worden in je stoel, wind en water in je snuit, zelfs schroeigeuren in de neus bij een fik op het doek. Net echt, maar dan namaak. Alsof de fantasie dat zelf niet allemaal kan oproepen. Er is veel en vaak goed gemaakt Amerikaans vermaak in de cinema, maar dat ben je kwijt zodra je de zaal verlaat. Het volgende rijtje films – in chronologische volgorde van verschijning – wist me met ‘slechts’ beeld en geluid aan mijn bioscoopstoel te nagelen en mijn fantasie nog dagen te prikkelen. Deze selectie staat los van de films die ik dit jaar heb besproken, het is puur mijn persoonlijke smaak.

THE HAPPIEST DAY IN THE LIFE OF OLLI MÄKI

De debuutfilm van Juho Kuosmanen is een pareltje. Gebaseerd op het waar gebeurde verhaal van een Finse bokser uit de provincie die door zijn manager, zelf een voormalige vechter, wordt klaargestoomd om de Amerikaanse wereldkampioen te bekampen in een uitverkocht stadion in Helsinki. Zijn manager én zijn nieuwe vriendin trekken aan hem. Kiest hij voor de carrière of voor de liefde? Sfeervol tijdsbeeld van begin jaren zestig, prachtig gedraaid in zwart-wit, sterk van psychologie, met terloopse humor en mensen die je kent uit de kroeg. In de epiloog deelt Kuosmanen de winnende kaakstoot uit.

20TH CENTURY WOMEN

Films zonder verhaal graven vaak dieper en 20th Century Women, de derde speelfilm van beeldend kunstenaar Mike Mills, is een argument in kwestie. Het gaat nergens over, anders dan de relaties tussen een moeder op leeftijd, haar puberzoon, een inwonende jonge vrouw die met zichzelf overhoop ligt en een buurmeisje dat zonder medeweten van de respectievelijke ouders geheel platonisch iedere nacht bij de puberzoon slaapt. Als Yasujirô Ozu een Amerikaanse tegenhanger heeft, dan is het Mike Mills. Die tekende tevens voor het script en stelde de fantastische soundtrack samen vol new wave van eind jaren zeventig, begin tachtig: de tijd waarin de film speelt.

AFTER THE STORM

Nu we het toch over Ozu hebben, zijn eigentijdse tegenhanger binnen de Japanse cinema is Hirokazu Kore-eda. Ook bij hem is het verhaal ondergeschikt aan de personages, staan familierelaties centraal en zijn de problemen tegelijk futiel en fundamenteel: hoe te leven? Kore-eda zelf schrijft de scripts van zijn films die ‘lezen’ als romans voor het witte doek. After The Storm handelt over een voormalige schrijver met slappe ruggengraat, die als gescheiden privédetective zonder werk door familieverwikkelingen met zichzelf wordt geconfronteerd. En iets van eigenwaarde terugvindt. Kore-eda maakt films die een splinter van je ziel slaan.

LOVELESS

Verroest, alweer een film over familie. Of eigenlijk – en heel modern – een non-familie. In Loveless van Andrey Zvyagintsev voelt een 12-jarige schooljongen zich overbodig tussen zijn kijvende ouders. Pa is een karakterloze opportunist, ma een haaibaai vol zelfmedelijden. Zoon verdwijnt en ma gaat op zoek naar de spruit die haar aan een ongewild huwelijk heeft geketend, terwijl pa bang is voor zijn baan en status. Zvyagintsevs vijfde film is universeler dan zijn voorgaande, Leviathan. Het schrijnende portret van de hedendaagse samenleving speelt in Leningrad, maar had overal gesitueerd kunnen zijn. Mensen zijn vooral met zichzelf bezig, jagen geld en aanzien na, maar vergeten dat de meest waardevolle dingen zich onder hun neus afspelen. Hoe een ijskoude film toch hartverwarmend kan zijn.

ON BODY AND SOUL

De premisse is prachtig: twee mensen die elkaar nauwelijks kennen dromen dezelfde droom. Hij is chef van een slachthuis in Boedapest, zij invalkracht voor een vrouw met zwangerschapsverlof. Hij een man op leeftijd die de liefde achter zich heeft gelaten, zij een verlegen jonge vrouw die iedere kruimel terug legt in de broodmand. Hij heeft een lamme linkerarm, zij oogt autistisch. On Body and Soul van de Hongaarse regisseuse Ildikó Enyedi, over liefde en spiritualiteit, telt enkele zeldzaam poëtische momenten. En een verpletterende Laura Marling op de soundtrack.

Miskleun van 2017:

THE SNOWMAN

De Britse cult-regisseur Ben Wheatley stond lange tijd stijf op nummer één in de categorie zelf tackelende uitglijders met zijn nul-dimensionale Free Fire, een film zonder plot of personages, spanning of humor. Een film over, geeuw, een shoot-out van anderhalf uur. Maar de prijs gaat naar Tomas Alfredson en diens al voor release ontdooide The Snowman. Hoe een alleszins capabele regisseur met een ruimhartig budget en een rolbezetting van internationale topacteurs een spannend succesboek tot een onbegrijpelijke warboel weet te verhaspelen. Je moet het maar kunnen.

Gemist in de bioscoop:

BLUEBEARD 

De Zuid-Koreaan Soo-youn Lee mengde thriller en horror in zijn debuut The Uninvited uit 2003 en hij doet het opnieuw in Bluebeard, pas zijn tweede speelfilm. Het is een psychologische thriller rond een arts die er een dubbelleven als moordenaar op na houdt. Maar hoe listig hij ook zijn omgeving bespeelt, de zogenaamd domste man van de provinciestad, een slager, heeft hem door. Lee stuurt de kijker telkens de verkeerde kant uit, maar weet in de finale fantasie, suggestie en werkelijkheid uit elkaar te knopen. Als je het mij vraagt zijn er te weinig geslaagde films uit Zuid-Korea in de Nederlandse bioscoop te zien. Deze had echt wel gemogen.
 
31 december 2017
 
 
Deel 1: Cor Oliemeulen
Deel 2: Nanda Aris
Deel 3: Bob van der Sterre
Deel 4: Yordan Coban
Deel 5: Suzan Groothuis
Deel 6: Tim Bouwhuis
Deel 7: Ralph Evers
Deel 8: Alfred Bos