Deel 6: Tim Bouwhuis
Top 5 en miskleun van 2017
Acht recensenten van InDeBioscoop bespreken hun vijf favoriete films die dit jaar in Nederland in première gingen. Traditioneel kiest iedereen ook de Miskleun van het Jaar én een film die een bioscooprelease had verdiend. Tot en met Oudjaarsdag lees je hier elke dag een persoonlijke terugblik op het filmjaar 2017.
door Tim Bouwhuis
2017 begon met het bekijken van de Oscarfavorieten: Moonlight viel me persoonlijk tegen, Lion was wel erg sentimenteel, La La Land garandeerde ongeremd audiovisueel genot. Bij Manchester by the Sea leek ik de enige in de zaal die zijn stemming niet liet bepalen door de depressieve toon van een aantal sleutelscènes; het door de Academie bekroonde script van Kenneth Lonergan bevat een verrassende dosis zwarte humor. Geen van die films komt echter terug in deze toplijst, al is dat in het geval van La La Land puur omdat Chazelles ode aan vervlogen tijden door de meeste filmgangers al een jaar eerder werd geprezen.
Het schrijnende schrijfwerk en het gebrek aan inspiratie draaiden veel blockbusters de nek om – Arrival-regisseur Denis Villeneuve kwam pas met de beste worp toen het seizoen eigenlijk al voorbij was. Veel titels uit Cannes en Berlijn (The Beguiled, The Square, On Body and Soul, Una Mujer Fantastica, Loveless) konden op mijn waardering rekenen, maar brachten uiteindelijk toch ook niet de filmervaringen die me op lange termijn zouden bijblijven. Valsspelen met de als serie verpakte film Twin Peaks: the Return zat er daarnaast begrijpelijkerwijs niet in. Ik sluit het voorspel naar mijn top 5 af met de gelukkig geziene aanraders in de verre marge van het bioscoopseizoen: Assayas’ genremix Personal Shopper, Jean-Pierre Léauds tour de force in La Mort de Louis XIV, Fiona Tans filmische fotocollage Ascent en de bevreemdende sfeertrip Lily Lane.
5. – THE HANDMAIDEN
Ik beschouw Chan-wook Park als één van de beste regisseurs van dit moment – doorgaans begeeft hij zich niet buiten zijn thuisland Zuid-Korea, maar toen hij dat wel deed verwerkte hij een Hitchcock-achtig script tot een uiterst gestileerde genrefilm (Stoker, 2013). The Handmaiden is een bescheiden meesterwerk van eigen bodem. De relatie tussen een rijke vrouw en een dienstmeisje met dubbele agenda wordt prachtig uitgewerkt. De camera van Parks vaste cinematograaf toont niet alleen de passie die in Hollywood zeker was gecensureerd, maar ook de fascinerende omgeving: de centrale locatie is een Victoriaans-Japans landhuis dat gemaakt lijkt voor geheimen. Schuifdeuren en sleutelgaten verenigen kijkers en personages. Beiden zijn voyeurs van het verborgene – vóór en in de wereld van de film.
4. – JACKIE
In een exclusief interview met een journalist van Life schreef één vrouw eigenhandig geschiedenis. Aan de hand van de mythe van Camelot (de favoriete musical van haar vermoorde echtgenoot, het utopische paleis uit de Arthurlegende) bepaalde Jackie Kennedy indirect hoe we ons haar man en zijn regeerperiode zouden herinneren. Op filmisch niveau vallen alle puzzelstukjes op hun plaats: de samenwerking tussen regisseur Pablo Larraín en scenarist Noah Oppenheim (The Act of Killing) is vlekkeloos, Natalie Portman haar tweede Oscar mogen winnen en de snijdende score van Mica Levi (Under the Skin) zorgt in combinatie met de dicht op de huid gepositioneerde camera voor een beklemmende filmervaring.
3. – 20TH CENTURY WOMEN
Mike Mills (Beginners) vangt de late jaren zeventig in een sfeervolle en kunstzinnige coming-of-age-vertelling. Temidden van punkmuziek, feministische literatuur, jeugdliefdes en een opspelende generatiekloof zoeken een moeder, een tienerzoon en twee vrijzinnige jongedames naar hun ware identiteit. Een excellerende Annette Bening deelt het podium met de beloftevolle Elle Fanning (The Neon Demon), Lucas Jade Zumann en Lady Bird-regisseur Greta Gerwig. Hun semi-fictieve personages (deels geïnspireerd door de levensgezellen van de regisseur) worden in 20th Century Women op ijzersterke wijze uitgediept.
2. – MOTHER!
Nee, de laatste vondst van Black Swan-regisseur Darren Aronofsky is bepaald niet subtiel. Alle personages zijn metaforen, representaties; wie in de bioscoop niet startte met het leggen van verbanden, zal de zaal ongetwijfeld met een kloppend hart en een handvol vraagtekens hebben verlaten. Daar ligt direct ook de grote kracht van mother!. De film nodigt uit tot interpretatie en discussie, en dat dan weer op verschillende niveaus. Wie geen vermomde Roman Polanski-film ziet, geen religieuze allegorie, geen betoog voor het behoud van moeder aarde, kan nog altijd gegrepen worden door het intense camerawerk, de onbedoeld humoristische sociale ongemakken en de ontzettend knappe acteerprestatie van Jennifer Lawrence. En nee, ik weet op basis van de afgelopen maanden dat zo’n lyrische beoordeling absoluut geen zekerheid is. Eén ding moet je Aronofsky echter nageven: hij heeft een gematigde beoordeling met deze filmische stream of consciousness rechtstreeks naar het rijk der onwaarschijnlijkheden verbannen.
1. – IN THE CROSSWIND
Een pose aannemen en vasthouden, niet blikken of blozen. Zwijgend uitbeelden en de tijd stilzetten. De elkaar opvolgende tableaux vivants geven In the Crosswind al bij voorbaat een unieke status. Dit is hoe de Estse regisseur Martti Helde in zijn full feature-debuut oorlogsleed verbeeldt. Dialogen blijven achterwege, want ook dan is het haast transcendente verdriet al voelbaar. Achter de visuele pracht van dit kleine meesterwerk schuilt de urgentie van een schrijnende historische werkelijkheid. Het is prijzenswaardig dat Helde daaruit voortvloeiende reflecties aan de kijker overlaat, en deze nergens opdringt. Naarmate de film vordert, kruipen de schilderachtige, zwart-witte taferelen steeds verder onder de huid. De filmtitel krijgt op een prachtige wijze betekenis. In the Crosswind is van een tijdloze schoonheid.
Miskleun van 2017:
THE CIRCLE
Ik zag (te) veel betreurenswaardige films dit jaar. The Circle was, in mijn subjectieve beleving, nog niet eens de slechtste. Toch was dit de grootste desillusie, een film die op basis van het boek goed had kúnnen zijn. The Circle biedt echter niet meer dan een dozijn aan vluchtige impressies, een gehaast uitzicht op een wereld waarin je niet gelooft. Auteur Dave Eggers, die meeschreef aan het scenario, zal lijdzaam hebben moeten toezien hoe veel aspecten uit zijn roman verloren zijn gegaan. Verder zijn de personages van een verontrustende vlakheid en roept de casting vraagtekens op; het is schrijnend om te zien hoe Tom Hanks zich richting de slotfase geforceerd moet ontdoen van zijn stereotiep vriendelijke voorkomen.
Gemist in de bioscoop:
THE LEVELLING
Dankzij een late screening van het Antwerpse Cinema Zuid kon ik met het vallen van de winter alsnog genieten van het Britse drama The Levelling (2016), dat voor een bioscooprelease wellicht te traag en te minimalistisch is geweest. Deels toch onbegrijpelijk, want juist in de minimale aanpak schuilt hier een verstillende schoonheid. Op het platteland, waar wind, kou en modder vrij spel hebben, wordt de dynamiek tussen vader en dochter (een sterke rol van Game of Thrones-actrice Ellie Kendrick) uitgespeeld in een even tragische als hoopvolle kijk op schuld, verantwoordelijkheid en menselijk tekortschieten.
29 december 2017
Deel 1: Cor Oliemeulen
Deel 2: Nanda Aris
Deel 3: Bob van der Sterre
Deel 4: Yordan Coban
Deel 5: Suzan Groothuis
Deel 6: Tim Bouwhuis
Deel 7: Ralph Evers
Deel 8: Alfred Bos
door Suzan Groothuis
door Yordan Coban
door Bob van der Sterre
door Nanda Aris
door Cor Oliemeulen
DEEL 8 (slot): Cor Oliemeulen
DEEL 7: Suzan Groothuis
DEEL 6: Alfred Bos
DEEL 