Componist André Ettema over trailermuziek

Componist André Ettema over trailermuziek:
“Trailers wil men zien; reclames slaat men over”

door Alfred Bos

André Ettema maakt muziek speciaal voor trailers. De muziek is niet in de film zelf te horen. “Wat er voor trailers wordt gevraagd, is erg onderhevig aan trends.”

“Trailermuziek was de niche die we vonden toen de reclamemarkt een beetje overvol begon te raken met muziekbedrijven en componisten.” André Ettema (Leeuwarden, 1966) begon in 2011 met het maken van muziek voor trailers. Een paar jaar later had hij zoveel werk dat hij anderen erbij heeft betrokken. The Solos is een Amsterdams bedrijf dat is gespecialiseerd in het componeren van muziek voor filmtrailers en sound design. “Daarnaast ontwikkelen we muzieksoftware en software op het gebied van kunstmatige intelligentie. De trailermuziek is het visitekaartje van het bedrijf.”

André Ettema (rechts) en Paul Deetman

André Ettema (rechts) en Paul Deetman

De huisspecialiteit: actie, sciencefiction en superheldenfilms. Alita: Battle Angel is net uit de bioscoop verdwenen, volgende maand komt Godzilla: King of the Monsters. Ettema en zijn team produceerden de trailermuziek. Dat deed men eerder voor, onder andere, Alien: Covenant, Black Panther en The Predator. In 2016 wonnen Ettema (rechts op de foto) en Paul Deetman de Buma Award Reclamemuziek voor de trailer van Daredevil 2.

The Solos benadert trailermuziek op een punkmanier, zegt Ettema.”Waar we er gitaren in kwijt kunnen, zullen we dat zeker doen. En het mag echt wel hard en overrompelend zijn. Als de beelden van de trailer dat ook zijn, dan moet je dat doen.”

Trailermuziek wijkt af van filmmuziek. Het is alleen in de trailer(s) te horen, niet in de film zelf. Het is een aparte tak van sport, met zijn eigen wetten, zijn eigen spelers en zijn eigen fans. Er is een wereldwijde online gemeenschap van trailermuziekliefhebbers. “Daar is vraag naar de muziek”, zegt Ettema.

Daarom is hij een label en een muziekuitgeverij begonnen om de trailermuziek van The Solos beschikbaar te maken voor de liefhebbers. “We zitten inmiddels op een berg muziek. Het is zonde om daar niets mee te doen. Via de digitale portals gaan we het materiaal uitbrengen als ep’s.”

De braaahm
De filmtrailer is een advertentie, dus trailermuziek is muziek bij een advertentie, reclamemuziek. Maar geen gewone reclamemuziek, legt Ettema uit. “In normale reclame gaat iets mis, maar het komt goed. Ik heb een vlek in mijn blouse, maar er is een wasmiddel. In een trailer is het precies andersom. Neem de Alien-film: eerst is alles hoopvol, dan is er het monster. Net op het moment waarop hij je dreigt te pakken, stopt de trailer. Een cliffhanger. Jij moet naar de bioscoop om die film te zien. Dus de trailer loopt altijd slecht af.”

Voor grote producties als Avengers vaak meerdere trailers gemaakt, drie voor de film, plus trailers voor de internationale markt en wereldwijde tv-reclames, minitrailers in feite. Ettema: “Voor al die trailers wordt apart muziek geschreven. Elke trailer heeft zijn eigen sound design en muziek. De stemmen van de acteurs zijn het enige geluid uit de film wat je hoort in een trailer.”

De Amerikaan John Beal is de peetvader van de trailermuziek. In de jaren zeventig begon hij te componeren voor trailers en heeft sindsdien muziek geschreven voor meer dan tweeduizend trailers. De scores van Beal vervingen de tot dan toe gebruikelijke voice-over van diepe mannelijke stem met orkestmuziek, vaak afkomstig uit andere films of de klassieke catalogus. “Eind jaren negentig kwamen de rollende trommels erin”, vertelt Ettema. “Het werd steeds strakker en groot, groter, grootst. Daar komt men een beetje van terug.”

Ettema herkent enkele trends in trailerland. “De braaahm is een trend. Sinds Inception hoor je in trailers zo’n misthoorngeluid, een braaahm.” Ze gaan vergezeld van de staccato violen die Hitchcocks huiscomponist Bernard Hermann introduceerde in Psycho. “Dat is er nog steeds, die staccato violen met de misthoorn.”

Transformers: Dark of the Moon

Transformers: Dark of the Moon

Tot 2009 waren de elektronische soundscapes van Nine Inch Nails, de industriële rockgroep rond Trent Reznor, in trek voor trailers, aldus Ettema. “Nu iets minder, op dit moment zijn remixen van oude hits in zwang. We krijgen veel verzoeken om die meer groots en eigentijdser te laten klinken. Die moeten worden getrailerized, geschikt gemaakt voor gebruik als trailermuziek. Ik hoop dat die trend snel voorbij gaat. Wat er voor trailers wordt gevraagd, is erg onderhevig aan trends.”

Slaggemiddelde
In 2010 keerde André Ettema terug naar Amsterdam, na enkele jaren in Los Angeles te hebben gewerkt met zijn jeugdvriend Tom Holkenborg alias Junkie XL. (Die is sindsdien uitgegroeid tot een prominente filmcomponist in Hollywood, zijn bekendste werk is Mad Max: Fury Road.) Niet lang na terugkeer werd zijn werk voor het eerst in een trailer gebruikt: de derde Transformers-film, Dark of the Moon. “Toen is het gaan lopen.”

Binnen welke beperkingen moet je een stuk van maximaal drie minuten maken?

Ettema: “Drie minuten is al lang. We willen zelf dat de muziek ook los van de trailer boeiend is. Bij het componeren van trailermuziek – of het maken van een remix – moet je rekening houden met de opbouw. Eerst wordt de setting geïntroduceerd, dan de hoofdpersonen, en dan gebeurt er iets.”

Dat hoor je terug aan jullie nummers: introductie, plateau, crisis, coda.

“Dat is een beetje het basispatroon. We zorgen ook dat er stops en pauzes inzitten. Dat is prettig voor de editor om te snijden, we willen het die mensen tenslotte makkelijk maken. In een film van twee uur heb je een spanningsboog van twee uur. Daar sluit de filmmuziek op aan. Dat is een golf met pieken en dalen. De trailer heeft een spanningsboog van twee minuten. Die moet je van begin tot eind vasthouden.”

Hoe worden jullie geïnstrueerd?

“Meestal worden we geïnstrueerd door een agent in Hollywood. Vroeger zagen we nog wel eens de beelden van de trailer, maar die krijgen we nu niet meer. Men is bang dat de beelden lekken.”

Hoe maak je dan muziek bij iets wat je niet ziet?

“Er zijn verschillende dingen waar je op moet letten. Het belangrijkste is: wat voor film is het? Er zit natuurlijk een groot verschil tussen een superheldenfilm en een drama. We krijgen uit Hollywood een duidelijke briefing over wat voor muziek men zoekt. Informatie over de sfeer van de film, niet over de plot.”

“Soms sla je de plank mis, zoals bij de laatste Transformers-film. De films daarvoor waren donker en duister, de muziek was dat ook. Wat wij niet wisten, was dat de trailer voor de nieuwe Transformers zou worden vertoond samen met de trailer voor de nieuwe Disney-film. Dat betekent dat de trailer braver wordt en daar paste onze donkere muziek niet bij. Dus dat wordt hem dan niet.”

“Er zitten heel veel lagen tussen ons en de producent. Het kan goed zijn dat de man of vrouw in Hollywood die ons brieft, de beelden ook niet heeft gezien.”

Wie keurt de trailermuziek dan uiteindelijk af?

“Dat kan de filmstudio in Hollywood zijn. Of het reclamebureau. In Los Angeles zijn er gespecialiseerde reclamebureaus die trailers maken. Trailers zijn in feite bioscoopreclames. Die reclamebureaus sturen het door naar agenten en die sturen het weer door naar ons. Wij zijn daar de laatste schakel in.”

“De financiële belangen zijn enorm. Het moet goed zijn. Het hele marketingschema staat klaar en wij kunnen geen broddelwerk afleveren dat die campagne voor een paar weken uitstelt. Anders gezegd, wij zijn niet de enigen die op dat moment muziek maken voor die trailer. Dat doen anderen ook. Alles wat we doen, alle trailermuziek, is een pitch.”

Als jullie meedoen aan tien pitches, wat is jullie slaggemiddelde?

“Dat is moeilijk te bepalen. Muziek die in eerste instantie wordt afgewezen, kan later opduiken in een trailer van een andere film. Of een element uit onze trailer, bijvoorbeeld de gitaren, kan later ergens anders voor worden gebruikt. De belangen zijn zo groot en het is allemaal zo geheimzinnig, dat wij pas te horen krijgen dat we een pitch hebben gewonnen wanneer Hollywood ons de link van de trailer op YouTube mailt. Het is zoals het is. Maar het is natuurlijk wel leuk dat we vanuit Amsterdam de muziek voor die grote trailers kunnen doen.”

Alien: Covenant

Alien: Covenant

Amsterdam
Na zijn terugkeer vanuit Los Angeles naar Amsterdam maakte Ettema aanvankelijk reclamemuziek. Trailermuziek vindt hij veel leuker. “Het is film, dus drama. Bovendien, trailers wil men zien. Reclames slaat men over.”

Wat moet je kunnen om soundtracks te maken voor trailers?

“Je moet kunnen componeren, je moet kunnen omgaan met de apparatuur en je moet sound design kunnen. Voor ons lopen muziek en sound design in elkaar over. Die grens is vaag.”

Jullie werken vooral – maar niet uitsluitend – met elektronische middelen, wellicht ook vanuit kostenoverwegingen. Een setje strijkers is niet in een uurtje georganiseerd en kost een bom duiten.

“We zouden heel graag werken met strijkers en een compleet orkest, maar dat halen we uit een doosje. Als je het verzoek krijgt om de muziek bij een trailer te doen, wil men graag morgen of overmorgen een eerste demo horen. Als ik een heel orkest moet regelen, ben ik al meer dan een week bezig.”

The Solos is gespecialiseerd in trailermuziek voor actie- en siencefictionfilms. Zie je jullie muziek maken bij een trailer van een film die zich afspeelt in een jazzmilieu?

“Je moet doen waar je goed in bent. We zullen niet zo snel hiphop doen. Niet dat dat slechte muziek is, maar het zit niet in onze genen. Daar zijn we niet goed in. Wat we maken moet hoge kwaliteit hebben. En we moeten het heel snel kunnen maken. We kunnen goed uit de voeten met rock en dance. Met andere muziekstijlen is dat minder. Die hebben we niet onder de knie.”

In Amsterdam huist meer filmindustrie dan de buitenwereld ziet: animatie, computer graphics, games, trailermuziek. Wat is de plek van Amsterdam in de internationale creatieve gemeenschap?

“Amsterdam heeft zo’n grote naam. De republiek Amsterdam, de vrijzinnigheid hier, het werk wat hier gedaan wordt is van hoogstaand niveau. Amsterdam heeft heel veel te bieden. Dat moet ook zeker zo blijven.”

Eigenlijk hoor ik je zeggen: Amsterdam is een brand, een merknaam.

“Dat is ook zo. Sommige grote bedrijven in Hilversum hebben Amsterdam als adres op hun visitekaartje staan. Niet Hilversum—Amsterdam heeft de naam. Je ziet het ook in het toerisme: de Friese meren zijn de Amsterdam Lakes. Het Muiderslot is Amsterdam Castle. Het Gooi is Amsterdam Gardens. Zandvoort is Amsterdam Beach. De Veluwe is Amsterdam Forest. Voor het buitenland maakt het geen zak uit waar je woont in Nederland. Het is allemaal Amsterdam.”

Op 12 april verschijnt de eerste release van het Solos-label: To The Moon. Het eerste nummer van de ep is gebruikt voor de trailers van Alien: Covenant en Creed.

 

6 april 2019

 

MEER INTERVIEWS