Essays

• Stalker: Transcendente filmkunst – 28 september 2018
  Janus Films brengt dit najaar de gerestaureerde versie van Stalker uit. Eén van de meest essentiële films ooit gemaakt. Een mooi moment voor een persoonlijke beschouwing.

• Some Like It Hot: De perfectie van het rollenspel – 5 augustus 2018
  Waarom zijn juist ogenschijnlijk eenvoudige kenmerken van de film zo essentieel voor het schetsen van zijn moderne karakter? Daarvoor moeten we iedere contemporaine lezing van Some Like It Hot even inruilen voor de omstandigheden waaronder Wilders filmische maskerade tot stand kwam.

• Five Graves to Cairo: Vossenstreken in de woestijn – 18 juli 2018
  1942 – veldmaarschalk Rommel en zijn Afrika Korps richten hun pijlen op het Afrikaanse continent. De geallieerden lijden zware verliezen. In een vergeten uithoek van de Sahara wordt de strijd beslist.

• The Seven Year Itch maakte van Marilyn de beroemdste filmster – 17 juli 2018
  De beroemdste pose uit de filmgeschiedenis is de opwaaiende witte jurk van Marilyn Monroe die bovenop een metrorooster staat. In de film zelf is dit iconische beeld een stuk minder pikant dan bijna iedereen denkt.

• The Apartment is nog verrassend eigentijds – 15 juli 2018
  In de makelaardij geldt de stelregel dat het allemaal draait om locatie, locatie en locatie. Dat geldt ook voor The Apartment, een van regisseur Billy Wilders meest bekroonde films.

• Ace in the Hole: de cynische Wilder – 10 juli 2018
  Een tamelijk serieuze film, die cynisme en subtiele humor samenbalt in een verhaal over een journalist die over lijken gaat.

• Double Idemnity: De eerste film noir – 5 juli 2018
  De filmstijl die bekend is geworden als film noir is schatplichtig aan Fritz Lang en Billy Wilder, Duitstalige regisseurs die het naziregime van Hitler ontvluchtten en hun expressionistische aanpak meenamen naar Hollywood. Double Indemnity zette in 1944 de toon.

• De heilige vrouwen van Federico Fellini (3) – 18 mei 2018
  Deel 3 (slot): Feministen en muzen

• De heilige vrouwen van Federico Fellini (2) – 16 mei 2018
  Deel 2: Lust en verbeelding

• De heilige vrouwen van Federico Fellini (1) – 10 mei 2018
  Deel 1: De Maagd Maria en meisjes van plezier

• Frankenstein vraagt: wie ben ik? – 7 april 2018
  Met Frankenstein schreef Mary Shelley de eerste moderne sciencefictionroman. Het boek stelt fundamentele vragen over wetenschap en vooruitgang; en over identiteit. Dankzij talloze films is haar schepping niet meer weg te denken uit het collectieve bewustzijn.

• De sprekende computer: slaaf of meester? – 28 december 2017
  In de cinema van de jaren zestig waren computers een nieuw en intimiderend fenomeen. Sindsdien is de sprekende computer in sciencefictionfilms geëvolueerd van dictator tot verleidster. HAL 9000 (2001: A Space Odyssey) versus Alpha 60 (Alphaville).

• Cinema van de Baltische staten, deel 3 (slot): LITOUWEN – 21 december 2017
  Waar ze in Estland hoge met middelmatige kwaliteit afwisselen en in Letland nog in de kinderschoenen staan, laat men in Litouwen een duidelijk hoger niveau zien. En dat in meerdere genres.

• Hoe nazistisch kan een wolkenlucht zijn? – 5 november 2017
  Paul Rübsaam gaat in op het negatieve imago van de zogenaamde Duitse Bergfilme van de jaren 20 en 30.

• Cinema van de Baltische staten, deel 2: LETLAND – 8 augustus 2017
  Nadat Ralph Evers eerder de Estse cinema nader bekeek, is hij nu in de Letse cinema gedoken. Hij richtte zich op de hedendaagse film, vanaf 2000.

• Hoe de soundtrack een stem kreeg en een personage werd – 28 juli 2017
  Muziek is een belangrijk onderdeel van Martin Scorsese’s oeuvre, niet alleen op de geluidsband van zijn speelfilms. Muziek verklankt het innerlijk van zijn personages. Muziek is het personage.

• Shutter Island: Een duik in de vertroebelde psyche van de moderne man – 24 juli 2017
  Martin Scorsese’s Shutter Island kijkt als een metafoor, met subtiele odes aan meesters die Scorsese voorgingen. Daarnaast is de film een belangrijke inspiratiebron voor latere films gebleken.

• Hebzucht en walging in Casino’s Las Vegas – 14 juli 2017
  Casino (1995) is een van de films die het thema visualiseert dat als een rode draad door het werk van Martin Scorsese loopt: de overlevingsstrijd van het individu in een vijandige wereld.

• Logische weg naar de perfecte film – 12 juli 2017
  Martin Scorsese is vooral bekend van zijn misdaadfilms en biografieën. Met mannen in de hoofdrol. De vijf romantische drama’s, die hij maakte in de eerste helft van zijn carrière, zijn nagenoeg onderbelicht gebleven, maar blijken essentieel voor zijn ontwikkeling als filmmaker.

• Mean Streets: de start van een fantastische loopbaan – 8 juli 2017
  Martin Scorsese was 31 toen hij deze film maakte. Zijn loopbaan, met twee complete films op zijn cv, moest eigenlijk nog echt beginnen. Maar op dat moment had hij daar natuurlijk geen idee van.

• Een filmster zonder aura en de angst voor het witte doek – 23 juni 2017
  Films over dubbelgangers waren een terugkerend verschijnsel in de beginjaren van de cinema.

• Cinema van de Baltische staten, deel 1: ESTLAND – 11 juni 2017
  “Grasduinen in mijn filmverleden en het ontdekken van nieuwe pareltjes levert het volgende verslag op: een kennismaking met de Estse cinema.”

• Het leven zonder opsmuk – 17 januari 2017
  De Japanse regisseur Mikio Naruse (1905-1969) is een onbekende grootheid. Het EYE filmmuseum in Amsterdam vertoont tot en met zondag 29 januari veertien van diens films. Een buitenkans voor de liefhebber van Japanse cinema.

• Pillen en pistolen: In de acid western is iedereen gestoord – 20 december 2016
  De acid western is het product van de Amerikaanse tegencultuur die midden jaren zestig opkwam. Het subgenre breekt met de traditionele waarden van de klassieke western.

• Once Upon a Time in the West: de western als zen-opera – 30 oktober 2016
  Ook digitaal opgelapt is de eerste rol van Henry Fonda als schurk, 48 jaar na de eerste vertoning van Sergio Leone’s monumentale spaghettiwestern, nog steeds gedenkwaardig. Betere westerns zijn er niet gemaakt.

• De volgzame nacht: Hoe Pasolini de cinema veranderde – 19 december 2015
  Zijn de frappante overeenkomsten tussen La Dolce Vita (Federico Fellini, 1960) en La Notte Brava (Mauro Bolognini, 1959) louter toeval?

• De kleurrijke werkelijkheid van Errol Morris – 18 november 2015
  Errol Morris begon zijn loopbaan in 1978 met een portret van dierenbegraafplaatsen, getiteld Gates of Heaven. De IDFA-gast van dit jaar heeft altijd een voorkeur gehad voor aparte onderwerpen en kleurrijke karakters.

• De dolende vrouwen van Michelangelo Antonioni (3) – 4 oktober 2015
  Deel 3: Het verlangen is belangrijker dan het doel.

• De dolende vrouwen van Michelangelo Antonioni (2) – 28 september 2015
  Deel 2: ‘Als ik probeer te communiceren, verdwijnt de liefde’.

• De dolende vrouwen van Michelangelo Antonioni (1) – 23 september 2015
  Deel 1: Zij hadden zich een gelukkiger leven gewenst.

• Een perfecte Franse eenzaamheid – 28 oktober 2014
  Nu de dagen weer korter worden is het tijd voor drie mooie boekverfilmingen over eenzaamheid en depressie in Parijs. Want naast het epicentrum van romantiek kent de lichtstad ook antihelden die worstelen met hun bestaan.

• Slik kunstliefde via oorlogsgenre – 3 april 2014
  Al op het filmfestival van Berlijn reageerde de pers zuinigjes op The Monuments Men. In Nederland deden de filmcritici dat nog eens gereserveerd over. Gelukkig ziet het publiek er wel de waarde van in.