Dorsvloer vol confetti

***

recensie  Dorsvloer vol confetti

Op zoek naar Gods gereformeerde gezicht 

door Joan Gebraad

Het leven van bevindingrijke gelovigen spreekt kennelijk bij veel Nederlanders tot de verbeelding. De verfilming van Franca Treurs Dorsvloer vol confetti  biedt een interessante blik op hun leven. 

Bij bevindingrijk gelovigen staan God, gezin en kerk voorop. Daarover vertelt Franca Treur in 2009 in haar debuutroman Dorsvloer vol confetti. Auteurs als Jan Siebelink, Maarten ’t Hart en Jan Wolkers gingen haar voor. Treur behoort echter niet tot de protestgeneratie van bovengenoemde heren en zet zich niet extreem af tegen haar gereformeerde wortels. De verfilming onderscheidt zich in dit opzicht ook van verfilmingen als Terug naar Oegstgeest.

Katelijne (Hendrikje Nieuwerf) is een fantasierijke, eigenzinnige en intelligente twaalfjarige die graag met haar neus in de boeken zit. Ze groeit eind jaren tachtig op in een boerengezin met vier broers. Haar nukkige moeder (Susan Boogaerdt) heeft een ietwat ‘ongepaste’ liefde voor tuinieren en blijkt later niet afkomstig te zijn uit een zeer streng christelijk milieu. Voor Katelijne’s vader (Steven van Watermeulen) is de belangrijkste taak van de vrouw het huishouden. De ouders interesseren zich ook opvallend weinig voor hun dochter. Katelijne’s band met haar grootouders is stukken beter.

Recensie Dorsvloer vol confetti

Net een documentaire
Dorsvloer vol confetti herinnert aan een documentaire. Een trage. Het tempo van de film lijkt het leeftempo van de bevindingrijke gereformeerden te symboliseren. Waar de ‘zondige’ buitenwereld als een stroomtrein doordendert, verandert hun leefwereld gestaag. In een aaneenschakeling van scènes verkent Katelijne de gereformeerde en niet-gereformeerde wereld. Door schade en schande ontwikkelt de naïeve twaalfjarige zich geleidelijk tot een meisje met een eigen visie op de wereld. De onwetende buitenstaander gluurt via de camera mee over haar schouder en verwondert zich mogelijk over dezelfde dingen.

Moet opa bang zijn dat de hel op hem wacht na zijn overlijden? De dominee predikt namelijk over de zondigheid van de mens en dat men ook na het leven God moet vrezen. Daarbij komt dat Katelijne’s vader sterft in een gierput. Dat kan een straf zijn.

Ook de wereldse verleidingen lokken Katelijne. Met haar broer gaat ze stiekem in een kermisattractie. Dat zijn ze niet gewend. Maar God straft onmiddellijk. Broer en zus stappen misselijk uit. En in het dorp gaat de roddel snel. Bij thuiskomst weet moeder al wat haar kroost heeft uitgespookt. Een pak slaag, dat verdienen ze.

Alle filmscènes behandelen belangrijke thema’s van het gereformeerde leven en kunnen prima op zichzelf staan. In dit opzicht is de film vergelijkbaar met het boek. Tegelijkertijd zie je Katelijne steeds meer een eigen mening vormen en een zelfbewustere houding aannemen. De film is dus ook een coming-of-ageverhaal. Als de mens de geheimzinnige puzzelstukken van het leven in elkaar past, ontstaan eenheid en inzicht.

Bevrijding
Dorsvloer vol confetti verwijst naar Katelijne’s geestelijke ‘bevrijding’ van de strengheid en soberheid van de gereformeerde cultuur en de ontdekking van haar eigen stem. Wanneer haar broer Christian verplicht trouwt omdat hij een meisje bezwangerde, besluit Katelijne confetti te maken. Hiervoor gebruikt ze onder meer christelijke bladen. Op de bruiloft daalt de confetti op het bruidspaar neer. Een daad van rebellie, want confetti is een teken van wereldse uitbundigheid en frivoliteit. En bladen als het Reformatorisch Dagblad  en TerDege  transformeren tot confetti en die over de orthodox gezindten uitkiepen is natuurlijk niet echt een teken van respect voor gereformeerde leeswaar.

Het Zeeuwse landschap als metafoor
De filmmakers hebben hun best gedaan het Zeeuwse landschap en belangrijke cultuurelementen waarheidsgetrouw in beeld te brengen. Krijsende meeuwen aan het water, dijkwegen vol zeeën groen gras, alwaar her en der een schaap blaat. Maar ook door de beelden van de boerderijen, het grauwe rijtjeshuis van Christian en Petra in het stille dorp, het wereldse vertier in de vorm van de dorpskermis, mossels van Dingemans en het traditionele ringrijden, waan je je in Zeeland. Het verhaal speelt zich af op Walcheren, maar qua landschap zou het bijvoorbeeld soms net zo goed Tholen kunnen zijn.

De rust en romantiek van het Zeeuwse landschap zijn echter maar schijn. Dit is de blik van de buitenstaander. De zee kan ook woest zijn, stormen kunnen over het land gieren. Zo is ook het gereformeerde leven: achter gesloten deuren is activiteit en worstelt men met vraagstukken over onder meer modernisering en ‘verwereldlijking’.

Recensie Dorsvloer vol confetti

In de details vind je de duivel
Dorsvloer vol confetti lijkt op het eerste gezicht een zeer realistisch beeld van bevindingrijke gelovigen te geven. De details onthullen echter een gebrek aan kennis. Zo verschijnt Petra op haar huwelijksdag in een monsterlijke lila jurk. De mouwen laten haar schouders onbedekt. Ook draagt ze een paarse sluier. Dit is ondenkbaar in streng geformeerde kringen. In het boek draagt Petra dan ook een huidskleurige jurk die haar armen bedekt en een hoed.

Verder valt op dat Katelijne’s vader en opa een baard hebben, terwijl bevindingrijke mannen zich moeten scheren en kort haar dragen. Maar kennelijk heeft de dominee daar geen bezwaar tegen. En spijkerkleding? Vrouwen in spijkerblouses en mannen in spijkerbroeken?

Al met al is Dorsvloer vol confetti een boeiende en bij vlagen grappige film. Voor onbekenden van de orthodox gereformeerde cultuur biedt de film een goede mogelijkheid iets van hun leefwereld te begrijpen. Een iets sneller verteltempo had de film pittiger gemaakt.

 

15 september 2014

 

MEER RECENSIES