****
recensie The Judge
De man van staal en moraal
door Alfred Bos
Robert Duvall en Robert Downey Jr. excelleren in fraai gefotografeerd drama dat scharniert rond een complexe vader-zoonrelatie. The Judge is een karakterfilm met een subtiel plot.
De 71-jarige Joe Palmer is al meer dan veertig jaar rechter in het ruim beloverde en spierwitte provinciestadje Carlinville, het Blaricum van Chicago. Hij is een baken van integriteit, wars van smoezelen en begiftigd met een kartelig gevoel voor humor. Wanneer zijn vrouw plots overlijdt, is de rechter – wie kan het hem kwalijk nemen – emotioneel uit het lood geslagen. Getergd tot in zijn merg neemt hij een verkeerde beslissing.
Hank Palmer, de middelste van zijn drie zoons, is geslaagd in het leven, maar mislukt als mens. Als vrijpleiter in Chicago heeft hij een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd, maar buiten zijn werk kan hij nauwelijks een zinvolle relatie onderhouden; zijn huwelijk is een mislukking. Terug in Carlinville voor de begrafenis van zijn moeder blijkt de relatie met zijn vader en broers ronduit stekelig. Terloops spelen verrassende details uit Hanks verleden op en wordt het hoe en waarom van de familieverhoudingen duidelijk.
Humeurige grijsaard
The Judge is geen rechtbankdrama – al speelt een belangrijk deel van het verhaal zich in de rechtbank af – maar een karakterstudie rond bloedrelaties, met een vleugje mysterie voor de spanning. Veteraanacteur en Hollywood-instituut Robert Duvall, 83 inmiddels en gespecialiseerd in humeurige grijsaards met een gietijzeren moraal, vertolkt de rol van de rechter uit de filmtitel. Het verbale en emotionele weerwerk komt van Robert Downey Jr. die de naar vaderliefde hunkerende zoon Hank speelt.
Duvall acteerde vorig jaar een vergelijkbare rol in het familiedrama Jane Mansfield’s Car; ook daar is een begrafenis aanleiding voor een familiebijeenkomst. Die film werd geschreven en geregisseerd door Billy Bob Thornton, die in The Judge opduikt als de aanklager van pa en tegenstrever van zoon Palmer. Daarmee is het rijtje karakteracteurs nog niet compleet: Vincent D’Onofrio vertolkt de oudste broer Glen en Vera Farmiga Hanks vroegere scharrel Samantha.
Fijnzinnige psychologie
Het zijn niet alleen de voortreffelijke acteurs (wie Robert Downey Jr. alleen kent van Iron Man of Sherlock Holmes zal van zijn stoel vallen) waardoor The Judge ruim 140 minuten lang boeit, het is ook het subtiel opgezette script van de schrijvers van Gran Torino en The King’s Speech. Zo zijn aanleiding en omstandigheden voor rechter Joe Palmers verkeerde beslissing knap verweven met de verhouding tot zijn zoon. Dergelijk fijnzinnige psychologie kom je in de Amerikaanse cinema zelden meer tegen. Laconieke terzijdes en een geestige running gag zorgen voor het humoristische tegenwicht.
De verrassing van The Judge is des te aangenamer omdat de film komt uit de koker van David Dobkin, die eerder melige puberfilms en lichtgewicht relatiekomedies maakte. Met een solide bezetting en een doordacht script levert hij een visueel sterke – diverse scènes zijn gedraaid met tegenlicht – rolprent af. Met zijn levensechte personages en wars van gekunstelde premissen of flitsende actie is The Judge een film uit een vervlogen tijdperk, over een tijdloos en tevens hoogst actueel thema, wortels en identiteit. Meer goed nieuws voor Duvall-fans: hij schijnt aan een nieuwe film te werken.
10 oktober 2014