Mannen met issues

Mannen met issues

door Bob van der Sterre

Casanova ‘70 ♦ Bunny Lake Is Missing ♦ The Offence

 

Ooit was een loserprotagonist nog wel grappig. Woody Allen in Annie Hall, Jack Lemmon in The Apartment. Maar het is intussen een cliché van jewelste. Vrouwen zijn onverslaanbare vechtmachines en mannen sukkelen er aldoor achteraan, ‘Pas nou op!’ roepend. Maar dat zijn sukkels zonder reliëf. In de jaren zestig en zeventig waren er échte mannen met échte issues.

Je hebt versierders, maar ook versierders als Navo-majoor Andrea Rossi-Colombotti, die alleen in staat is om vrouwen lief te hebben onder de allerlastigste omstandigheden. Denk dan bijvoorbeeld aan wat hij doet met zijn eigen vrouw. Hij zet haar thuis af, doet alsof hij vertrekt, breekt in, om haar vervolgens proberen te beminnen, wat zij niet zo op prijs stelt.

Maar dat is nog relatief gewoon in zijn wereld. Een andere keer loopt hij een leeuwenkooi binnen om daar een gepassioneerde kus te geven aan een vrouwelijke leeuwentemmer voor een tjokvolle circustent.

De impotente majoor
Buiten deze gepassioneerde momenten is hij impotent. Hij gaat naar de psycholoog om zich te laten behandelen. Daar beschrijft hij zijn gestreste avonturen. Zoals die ene keer op Sicilië. Hij zit te eten in een bar. Achter hem vindt een discussie plaats. Een man wil onder het huwelijk uitkomen omdat zijn vrouw niet ‘puur’ meer zou zijn. Rossi-Colombotti staat op en zegt dat hij als dokter haar wel zal controleren. De familie akkoord. In een kamertje bekent zij aan hem welke mannen ze allemaal wel heeft gehad. Dan slaat bij hem de vonk over en wil hij zichzelf onmiddellijk toevoegen aan het illustere rijtje…

Casanova ‘70 (1965) is vooral leuk voor Italianen zelf. Zij zullen hard lachen als Rossi-Colombotti (Marcello Mastroianni) ‘la mama’ blijft stamelen als zijn vriendin het ineens een goed idee lijkt om met haar moeder kennis te maken. Wij nuchtere noorderlingen zien daar de humor niet van in. Dat zegt helaas meer over ons dan over hen.

De film is half geestig en half niet. Een paar geestige bijrollen, zoals de agent (Bernard Blier), de Zen-psychiater (Enrico Maria Salerno), de beeldenverzamelaar (regisseur Marco Ferreri). Maar in een niet al te kritische bui gaat de film er prima in. Dan zie je een reeks vermakelijke seks-anekdotes met veel mooie vrouwen, en een mooie sixties-vormgeving. Zoals in het stuk over de Alpen, waar regisseur Mario Monicelli kiest voor een verhaal via fotoshots en funky muziek. Zo zie je opeens waar Stephen Soderbergh inspiratie voor zijn montagekunsten heeft opgedaan.

De havermout liefhebbende inspecteur
In Bunny Lake Is Missing (1965) raakt, zoals de titel al zegt, een kleuter genaamd Bunny Lake plotseling spoorloos. Ze bevond zich in een kinderdagverblijf maar daar weet niemand ergens van. De moeder, Ann Lake, en haar broer Steven roepen de hulp in van de politie. De inspecteur kan niets vinden. Er is geen snipper bewijs zichtbaar dat er werkelijk  een kind is.

Er zijn nogal wat aparte karakters die de situatie met Bunny aan lijken te grijpen om hun eigen merkwaardigheid ten toon te stellen. Zo ook doen Ann en Steven erg merkwaardig. Wie is er eigenlijk niet merkwaardig? Zelfs de inspecteur gaat bij een ondervraging zomaar een bordje met havermout leeg eten.

De film is spannend zonder het nadrukkelijk te willen zijn. Dat werkt vooral dankzij de prima cast. Laurence Olivier speelt de havermout liefhebbende inspecteur met achteloos gemak. Let eens op zijn gebaren en oogopslagen als hij de broer aan het interviewen is. Een en al natuurlijkheid. Keir Dullea is ook prima als beschermende broer.

Het is door het plot lastig om iets te zeggen over de man met issues in deze film. Maar laten we zeggen dat zijn issues nog pathetischer zijn dan die van Rossi-Colombotti. Die ging tenminste nog naar een psycholoog!

De film is door en door Brits. Dat zie je aan aparte bijrollen, zoals de geestige dame in het kinderdagverblijf (Martita Hunt), of de kamerverhuurder (Noël Coward), poserend met een zweepje naast de schedel van markies De Sade. Otto Preminger stond aan de basis van deze smaakvolle film (ook de man van Anatomy of a Murder en Advise & Consent) en dat betekent dat je verzekerd bent van kwaliteit.

De doorgedraaide commissaris
In The Offence (1972) is het duidelijker wie kampt met de issues: dat is hoofdcommissaris Johnson. Wie kent hem niet, de commissaris die aan het doordraaien is? Het is een vaak gebruikt thema. Waar de commissaris zich vroeger nog professioneel kon gedragen, lukt hem dat steeds minder. Zijn twintigjarige carrière maakt hem rijp voor de mentale sloop.

Hij is op zoek naar een kindermoordenaar annex misbruiker. Als ze dan eindelijk een verdachte genaamd Baxter vangen, kan Johnson zijn agressie nauwelijks beheersen. Hij ondervraagt Baxter met de agressie van een beul. Is die Baxter niet de dader? Vast wel, het is zo’n schoft. Waarom mogen Johnsons vuisten dan geen recht spreken?

Het broeit en het kraakt in deze film van Sidney Lumet. Aanvankelijk beginnen we met een gewone moordzaak maar we eindigen met een stevige uitbarsting. The Offence was ooit een statig toneelstuk van John Hopkins maar Lumet heeft het cinematografisch aangekleed. Neem het mooie slow motion-begin of de opkomende waanzinnigheid van Johnson.

Maar dat is ook te danken aan het acteerwerk. Je aandacht wordt door deze film gegrepen dankzij een van Sean Connery’s beste acteerprestaties. Hij is werkelijk voortreffelijk als de commissaris die op punt staat zijn verstand te verliezen. Oei, wat is hij gemeen en kwaadaardig als hij zijn vrouw de les leest! Hij had ook geen betere tegenspeler kunnen hebben dan Ian Bannen als de sarrende Kenneth Baxter.

The Offence is een film die de kijker met geduld in het verhaal betrekt (vermoedelijk véél te langzaam voor veel moderne kijkers). De kalmte is evenwel zalig voor wie de door en door voorspelbare superheldenfilms van vandaag de dag helemaal zat is. Een winterse zondagmiddag, deze film en een goede kop erwtensoep, wat wil je nog meer? Maar laten de mannen met issues dan buiten blijven.

 

7 december 2014

 

Casanova ‘70

 

Alle Camera Obscura