Nieuwe Rijksmuseum: De film, Het

***

recensie  Het Nieuwe Rijksmuseum: De film

Grootse film richt zich op personages

door Nanda Aris

Prachtige beelden van de verbouwing van het Rijksmuseum. De vele werkzaamheden en gepassioneerde medewerkers worden lichtelijk overschaduwd door een strijd, zowel met de buitenwacht als onderling. 

Na de vierdelige tv-serie, waarvan de vertelling nog stopte voor het moment van de heropening van het Rijksmuseum in Amsterdam in 2013, kreeg Oeke Hoogendijk de kans om een half jaar langer door te kunnen filmen. En zo de vraag te kunnen stellen in de film of de verbouwing van het Rijksmuseum het lange wachten waard geweest is.

Recensie Het Nieuwe Rijksmuseum: De film

Strijd
Oeke Hoogendijk volgde tien jaar lang de hoogte- en dieptepunten van de verbouwing van het Rijksmuseum in Amsterdam. Haar zorgvuldige manier van filmen en monteren, geven de film een romantische en poëtische glans. Daar staat tegenover haar manier van de mensen portretteren. Het voelt bijna alsof de personages door de strijd op de hak genomen worden. Volgens Hoogendijk is de film character driven gemonteerd, waarbij de strijd de belangrijkste focus is. De Nachtwacht met de notabelen, met zijn schutters en strijders, staat volgens Hoogendijk symbool voor de strijd die van hoog tot laag door de personages gevoerd wordt. Dit komt inderdaad duidelijk naar voren in de film, en als Rijksmuseum zijnde, zou ik not amused  zijn.

Gelukkig zijn de beelden van het Rijksmuseum prachtig, en kunnen we wel degelijk zien hoe hard en gepassioneerd de medewerkers werken (alhoewel het voelt alsof ook hier soms de spot mee gedreven wordt). Maar de film vervalt door deze focus op onderlinge strijd en tegenwerking van buitenaf haast in een soap op hoog niveau.

Impact
De film begint met zwart beeld, boorgeluiden en toenmalig koningin Beatrix die ons vertelt dat het Rijksmuseum een grootschalige renovatie zal ondergaan. Langzaam worden er gaten in het dak van het Rijksmuseum gejakkerd en valt er licht en gruis naar binnen. De beelden die volgen, het bovenaanzicht van een in mist gehuld Rijksmuseum, zijn prachtig.  Langzaam zoomt de camera uit, en onder toeziend oog van de heren van De Nachtwacht die in plastic ingepakt worden, zien we het geraamte van het Rijksmuseum. Door de cameravoering en blik op het geraamte, gehuld in stilte, maakt de film de impact duidelijk van de verbouwing.

Recensie Het Nieuwe Rijksmuseum: De film

Personages
Na deze mooie beelden van het Rijksmuseum maken we onder andere kennis met de architecten van het nieuwe Rijksmuseum, die met hun ontwerp de competitie wonnen, en met de fietsersbond die fel tegen het ontwerp van de architecten is, en uiteindelijk zal winnen. Met Leo van Gerven, de man die tien jaar van zijn leven in het Rijksmuseum woonde en voor ‘zijn’ museum heeft gezorgd als hij voor zijn vrouw zou zorgen. Met Taco Dibbits, de curator die later een gooi naar het directeurschap zou doen. Natuurlijk met de directeuren van het Rijksmuseum, eerst Ronald de Leeuw, en later met zijn omstreden opvolger Wim Pijbes. En met de vele anderen.

In een twee uur durend epos zijn er ook humoristische momenten, zoals wanneer De Leeuw naar Japan afreist om twee reusachtige tempelwachters aan te kopen, en hij deze beschrijft terwijl hij – zelf een grote man – naast kleine Japanners over straat loopt. Het humoristische grenst nauw aan het bespottelijke, zoals wanneer de hoogte van het bedrag dat het budget overstijgt ‘jammer’ genoemd wordt, en we naar een instemmende De Leeuw kijken. Of wanneer Wim Pijbes triomfantelijk een aantal wanden in het Rijksmuseum over laat schilderen, omdat hij immers het laatste woord heeft. Of zoals wanneer Marleen Homan, interieurarchitect, lacht om het feit dat ze al zes jaar aan het tekenen zijn, en steeds opnieuw tekeningen maken. Tegelijkertijd zien we een in slaap dommelende architect van het Louvre, aan wie ze de tekeningen voorleggen. De zaal lacht, en we lachen de personages niet toe, maar uit.

De film eindigt met De Nachtwacht, het was het wachten waard; de strijd is gestreden en de klus is geklaard. Eindelijk.

 

5 december 2014

 

MEER RECENSIES