IDFA 2023 – Deel 6: Risiconemers

IDFA 2023 – Deel 6:
Risiconemers

door Bob van der Sterre

Dúrven is belangrijk! Ook in documentaires. Een verhaal vertellen is leuk maar als je vernieuwend durft te zijn, heb je ook liefde voor film zelf. IDFA toont een paar films met volop beeldexperiment.

 

Songs of Earth

Songs of Earth – Noorse natuurpracht doet naar adem happen
Esthetisch de mooiste film tijdens deze IDFA die ik zag is Songs of Earth. Noors natuurschoon, een sobere vertelling over een familie, mooie klassieke muziek, en dat een jaar lang.

Egodocumenten spelen zich vaak thuis af (haardvuur aan, koffie erbij, fotoboeken open, hoe ging dat nou toen?) maar niet hier. In Songs of Earth ging Margreth Olin een jaar op bezoek bij haar 84-jarige vader in het Noorse Oldedalen. Hij gidste haar langs de natuurpracht van deze omgeving. Vader werd vervolgens bijzaak en de natuur, waar hij zo dol op is, de hoofdzaak.

De droneshots en de natuurbeelden zijn echt van fantastische kwaliteit. Ze zijn gemaakt door een cinematograaf die snapt hoe je de schoonheid van natuur esthetisch in beeld brengt (Lars Erlend Øymo). Van ijsgrotten tot gletsjers, van herfstwouden tot over sneeuw trekkende elanden. Een jaar lang filmen levert de prachtigste beelden op.

De vraag is wel een beetje wat de film nou nastreeft. Is het een natuurdocumentaire met een menselijke tint? Of een mensendocumentaire met veel natuurbeelden? Ik ben niet echt kapot van het verhaal rondom de vader, maar het is wel fijn om naar marters, elanden en uilen te kijken zonder het gebruikelijke gezwets aan te hoeven horen over foerageren, voortplanting en een grappig vertelde ontsnapping aan een potentiële predator.

 

The Tuba Thieves

The Tuba Thieves – Een stad voor doven
Het is 2011 en op diverse Amerikaanse scholen in Los Angeles worden tuba’s gestolen. Op zeker moment zijn al 8 tuba’s weg. Dat gegeven is de basis van een zeer wijds meanderende film over geluid. Geluiden van de stad, natuur, muziek, radio: daar gaat het hierover over.

De film is geen reconstructie van de diefstallen. Dat is slechts de achtergrond van de rest van de film. Het gaat over hoe doven en slechthorenden de werkelijkheid ervaren.

Deze fictiefilm benadert geluiden anders. We zien aldoor woorden in beeld die een geluid weergeven: Faint buzzing. Undeciperable voice on loudspeaker. Steady airconditioner zhzhzh. Wind in trees. Wood creaks. Distant chatter. Rain beats against the metal. Fluttering feathers. High pitch of jet engine approaching. Hint of music. Soms staan zelfs de decibellen erbij.

De samenhang tussen alle brokjes fictie is lastig te begrijpen als je het benadert vanuit het perspectief van een verhaal. We moeten het verhaal van de tubadiefstallen dan ook zien als haar poëtische vertrekpunt, legt regisseur Alison O’Daniel uit. ‘Ik wil ervoor zorgen dat het publiek het gaat waarderen, dat ze niet goed begrijpen wat er allemaal gebeurt…’ In een interview op de website van VPRO licht ze haar stijl toe.

Een fantastische film en ervaring, en ook geen gebrek aan eigenzinnigheid. Een skateboarder die flesjes omgooit naar ondersteboven shots vanuit een auto die door een tunnel rijdt… en dan geluid van bosbranden… Een briljant beeld. Een groepje dove dames dat kalm kaartspeelt bij een punkconcert. Het is een speelse, vrije en op eigen manier zelfverzekerde film die af en toe een beetje doet denken aan Playtime van Tati. Maar is het een documentaire, kunstwerk of fictie? Alison O’Daniel: ‘Voor mij is het een film.’

 

Knit’s Island

Knit’s Island – Fictief neergeschoten worden tijdens je documentaire
De online game DayZ verbeeldt een fictieve post-Sovjet-republiek. Het is anders dan andere online games in de zin dat het een gigantische ‘open world’ heeft van 250 vierkante kilometer (niet letterlijk want het bestaat immers niet). Je kunt dus eindeloos free roamen (gamejargon dat je vrij kunt rondlopen). Het eiland heet Knit’s Island.

Drie Fransen – Ekiem Barbier, Guilhem Causse en Quentin L’helgoualc’h – gaan erheen en proberen te ontdekken welke ‘community’s’ er leven. Aangezien de game geen echte game is, ontmoeten ze niet echt doorsnee-gamers, maar meer ‘online survivalisten’. Die komen soms voor de lol bij elkaar. Soms bouwen ze ‘hangouts’ in een van de vele locaties in de game. Een groep heeft een eigen religie bedacht.

De documentairemakers verbleven ruim 900 uur in de game. Ze ontmoeten vriendelijke, nieuwsgierige mensen maar ook mensen die de game gebruiken als escapisme. ‘Het is altijd een shithole geweest en zal altijd een shithole blijven’, zegt een gamer. Iemand anders: ‘Er is veel invloed uit postapocalyptische films. Sommigen zijn ‘lone wolves’, sommigen zijn vriendelijk, sommigen agressief.’

Een aantal gamers bespreekt hun offline levens met de filmmakers. De religieuze leider is een schuchtere masseur. ‘Dit is de eerste game die me gestrest maakt en tegelijk erg ontspant.’ Een ander: ‘Ik zou liegen als ik zeg dat ik hier niet over droom.’ Weer een ander: ‘Ik hou net zoveel van mijn online vrienden als mijn echte vrienden.’ Een vrouwelijk karakter moet een interview even onderbreken omdat haar kind huilt. Een gamer met 12.000 uur gamen: ‘Je kunt het zo echt maken als je ze wilt. Je leert de donkere kanten van jezelf beter kennen.’

Deze film (net als de voorganger uit 2018, Marlowe Drive) is dus louter in de game gefilmd. Knap filmwerk – want zo makkelijk zal dat niet zijn – en een origineel onderzoek. Ik heb nog niet eerder zoiets gezien. De film gaat wel iets te lang door; een uur was ook prima geweest. Lees een interview met de makers op de website van Variety als je hun ideeën beter wilt begrijpen.

 

Alreadymade

Alreadymade – Was Duchamp een dief?
Eerst even een stukje geschiedenis. Bij een open expositie van 1917 in New York (‘Society of Independent Artists’) was de afspraak dat alle aangeleverde werken vertoond moesten worden. Dat stond in haar eigen voorschrift. Vervolgens leverde een plaaggeest per post een pissoir af. De pissoir had een handtekening: R. Mutt. Na overleg wees de directie de pissoir af voor expositie. Duchamp zat in de directie en trad om die reden af.

Duchamp claimde pas in de jaren dertig het werk. Via gesprekken met surrealist Breton en het werk La boite-en-valise uit 1936 (met de pissoir als minireproductie). In de jaren zestig maakte hij doodleuk 14 nieuwe readymades.

Filmmaker Barbara Visser is dan ook niet overtuigd als Duchamp vertelt over het werk: ‘Hij zit een verhaal op te hangen; het klinkt als gelul.’ Ze denkt het misschien door de barones Von Freytag-Loringhoven is gemaakt. Een excentrieke kunstenares die een rol speelde in dada in New York. Ze was bevriend met Duchamp en had al een soortgelijke readymade gemaakt. Ze was ook verliefd op hem. Hij beantwoordde de avances niet, maar zag wel haar talent: ‘Ze is geen futurist maar ze is de toekomst’. Ze stief berooid in de jaren twintig.

Koren op de molen voor deze theorie is een zin in een brief van Duchamp (van 11 april 1917): ‘Een vriendin van mij, die het mannelijke pseudoniem Richard Mutt gebruikt, heeft een porseleinen pissoir ingediend als sculptuur.’ Het verhaal heeft in diverse kranten gestaan en er is een boek over geschreven.

Wat een verhaal. Maar hoe zit het nou? De website van het Tate-museum gaat uitvoerig op de zaak in en die komt tot de conclusie dat toch Duchamp zelf waarschijnlijk achter het idee en de uitvoering zat. Zo schreef Beatrice Wood (ook kunstenares) in haar dagboek in april 1917 dat ze samen met Duchamp Fountain bij fotograaf Stieglitz ging bezoeken. Vermoedelijk kreeg Duchamp wel hulp van een vrouw bij het versturen. Dat kan ook de kunstenares Louise Norton zijn geweest want haar adres stond op het briefje dat aan de pissoir hing. Daarnaast heeft de barones zelf het werk niet een keer geclaimd.

Je kunt de film beter gebruiken om een interessante dadaïstische kunstenares te leren kennen. Barones Von Freytag-Loringhoven was excentriek op het maffe af en zeker de aandacht op zichzelf waard. ‘Ze was een wandelende dada-sculptuur.’ De documentaire van Barbara Visser toont het verhaal verder met aangenaam veel flair. Zoals met dialogen achter de schermen, in de film verwerkte Photoshop-acties en het inhuren van een kunstenares die de barones digitaal weer tot leven brengt.

Meer vrouwelijke dadaïstische kunstenaars leren kennen? Dat kan via de website van Artsy (onder andere Suzanne Duchamp, de zus van, en de barones zelf).

 

Mud

Mud – Russisch badhuis onder vergrootglas
Modder zou een helende werking hebben. We kijken naar een in modderbaden gespecialiseerd kuuroord in Rusland. Receptionisten. Modderstofzuigers. Technici. Modderbadmakers. De baders zelf.

De film is prachtig om te zien. Het badhuis is helemaal getransformeerd tot een reeks zwart-witschilderijtjes, lijkt het wel. Extreem tijdloos. Esthetisch een van de aantrekkelijkste films die ik zag op IDFA. Het is denk ik een bewuste keuze dat deze beelden van machines in zwart-wit ook veel doen denken aan de betere Sovjetfilms uit de zwijgende periode.

De radio is het enige wat iets van tijd verraadt. Populaire liedjes uit de jaren zeventig, tachtig. Sovjetliedjes van nog eerder. Fragmenten van het nieuws geven weer van wat er gaande is in Rusland en Oekraïne. Volgens IDFA lijkt de microkosmos van dit kuuroord ‘een allegorie te vormen van hedendaags Rusland’. Ik vind dat een beetje gezocht. Het maakt de film niet slechter als het alleen over modderbaden was gegaan.

 

19 november 2023

 

IDFA 2023 – Deel 1: Openingsfilm
IDFA 2023 – Deel 2: Menselijk leed
IDFA 2023 – Deel 3: Aparte banen
IDFA 2023 – Deel 4: Palestina
IDFA 2023 – Deel 5: Vrouwen: muziek en voetbal

 


MEER FILMFESTIVAL

IDFA 2023 – Deel 3: Aparte banen

IDFA 2023 – Deel 3:
Aparte banen

door Bob van der Sterre

Aparte banen maken documentaires bij voorbaat al de moeite waard. Er komt bevlogenheid en passie bij kijken. Zes films over aparte beroepen. Van journalist in native Amerika tot brandweerman, van acrobaat tot truecrimepodcastmaker.

 

Bad Press

Bad Press – De strijd voor vrije journalistiek bij de Muscogee-stam
Persvrijheid is in de grondwet van de VS verankerd, maar dat geldt niet voor Native American stammen. Slechts vijf van de ruim 500 stammen hebben er regels voor. Onder andere de Muscogee, Cherokee en Navajo hebben dat. De vrijheid is niet vanzelfsprekend, want in 2018 werd de vrije pers in Muscogee weer aan banden gelegd. Waarom? Omdat er veel slechts geschreven wordt. Angela Ellis, journaliste bij Mvskoke Media: ‘Stop dan met slechte dingen doen!’

De sfeer verhardt zich als er ook verkiezingen komen in de Muscogee-stam. Het is duidelijk dat Angela met haar pittige persoonlijkheid niet zal stoppen met het journalistieke werk. ‘Ze sturen elke dag highly polished shiny turds de wereld in.’ Tegelijk is er ook een stroming om persvrijheid in de wetgeving te verankeren.

Heel aardige film over journalistiek in een wereld waar je doorgaans weinig van meekrijgt. Het zijn in feite drie films ineen: een document over het belang van persvrijheid, een portret van chiefs in verkiezingstijd, en andere terloopse observaties van de Muscogee-cultuur.

 

Burning Out (Brandmeester)

Burning Out – Amsterdamse brandweer moet veranderen
Gerrie is 59 en nog maar twee jaar van zijn brandweerpensioen verwijderd. Hij is dé brandweerman bij uitstek. Ervaren, niet op zijn mondje gevallen en naar eigen zeggen een perfectionist. Hij is de commandant van de brandweer in Amsterdam-Zuid en mentor van nieuwe brandweertalenten, zoals Joyce. Hij wil personeel dat past in het team, ‘of ze van Pluto, Mars of Venus komen, dat maakt mij niet uit’.

Zijn bazen zien dat wel anders. Die hebben percentages in gedachten. 30% mannen, 30% vrouwen en 30% divers want ‘de brandweer moet een afspiegeling zijn van de stad’. De brandweer moet bovendien herstellen van een slechte reputatie (seksisme). Hoewel dat ook logisch is voor Gerrie stuit het hem tegen de borst dat persoonlijke kwaliteiten en teamgevoel niet doorslaggevend zijn.

Deze film van Saskia Gubbels (Nederlandse titel is Brandmeester) heeft een vrij traditionele documentaire-aanpak, maar wat gaat het er makkelijk in bij ondergetekende. Gerrie is ook zo ontzettend geknipt als hoofdpersoon. Deels van de oude en van de nieuwe generatie en zo ad rem als Amsterdammers kunnen zijn. En die heerlijke Amsterdamse bijdehandheid. Ik denk dat menig mond van buitenlandse kijkers openvalt als ze zien hoe brutaal mensen praten tegen hun meerdere – en dat altijd met zo’n volstrekte vanzelfsprekendheid. Zoals bijvoorbeeld Joyce tegen de zin in van burgemeester Femke Halsema zegt: ‘Mensen willen het niet horen maar dit ís een mannenbaan.’

Type film dat voortgestuwd wordt door het thema ‘verandering – wat nu?’. Er is veel verwantschap met andere films over mensen die werken in Amsterdam (en omgeving). Bijvoorbeeld Garage 2.0 (2016) van Catherine van Campen, of onderstaande film van Ingrid Kamerling.

 

They and Them

They and Them – Jonge genderdiverse mensen in Zaandam
We steken het IJ over en komen uit bij de genderpoli in Zaandam. Die behandelt jonge tieners die van geslacht willen veranderen. Ze moeten zich voorbereiden op heftige medische ingrepen, die je niet kunt terugdraaien.

Een film als deze kan makkelijk fout gaan. Of de focus ligt te veel op de kwetsbare kinderen die nog in bepaalde processen zitten. Of het is een film die alles op een weegschaal legt. Geen van beide is hier het geval. We kijken vooral naar hoe het personeel ermee omgaat: de kinderen zijn in feite bijzaak.

Het is prettig voor een docu als je twee tegenpolen hebt: de hoofd-psycholoog die op een Harley Davidson rondrijdt. Hij vraagt zich hardop af of de poli ook inclusief is voor hem als ‘heteroseksueel cis-genderpersoon’ (dat wil zeggen dat je geslacht en genderidentiteit overeenkomen). En de collega die het proces zelf heeft doorgemaakt en het belangrijk vindt om alle stemmen te respecteren.

Verder veel boeiende observaties. Het ontvangen van genderdiverse mensen en dan per ongeluk ‘Hallo dames!’ zeggen. ‘Dat zijn nou net de dingen die we willen voorkomen.’ Hoe een regenboogvlag discussies op kan roepen: ‘Rekening houden met de een betekent geen rekening houden met de ander.’ Of de opmerking: ‘Ik kreeg wel eens te horen: je hebt mazzel dat je gay bent.’ Of de oprechte tranen als het gaat over de stress van alle administratieve handelingen die ze moeten plegen. Ingrid Kamerling is zelf psychologe en dat helpt vermoedelijk bij het respectvol opereren in dit wereldje.

 

Another Day

Another Day – Acrobatiek op straat
Besi en Rafael, Albanezen, doen als Ping en Pong straatoptredens in Italië. Een combinatie van pantomime en breakdance. Ze zijn er goed in en verdienen er aardig mee.

We zien ze thuis ontbijten, reizen met de metro, op straat performen, en soms weggestuurd worden door de politie.

De film van Eneos Carka begint sterk met de portretten en geschiedenissen van de twee. Zo is de vader van een van hen vermoord. De ander heeft een fysiek probleem met zijn benen. Ze noemen elkaar broers maar zijn het niet. We zien hun geboortestreek in Albanië.

Daarna begint de film wat te kabbelen. Nou kun je dat niet altijd afdwingen als je een documentaire maakt, de factor geluk speelt vaak een grote rol. Er gebeurt gewoon weinig bijzonders. Een miniruzie wordt een beetje opgeblazen om de film toch wat spanning te geven. Ze lijken uit elkaar te groeien (een studeert en heeft een vriendin, de ander gaat bij een ander team bijverdienen). Al met al valt dat wel mee. Net als de rol van de Italiaanse politie niet zo schokkend is.

Aardige schets van twee levens maar de film had makkelijk in een half uur gepast.

 

Citizen Sleuth

Citizen Sleuth – Truecrimepodcastmaker van twintig
Waar Besi en Rafael streven naar wat meer succes, heeft Emily misschien wel wat te veel. Wat als je twintig bent en miljoenen je truecrimepodcast downloaden?

Dat overkwam Emily toen ze begon te podcasten over een bizar ongeluk in haar woonplaats in West-Virginia. Jaleyah werd op een nacht midden op de weg gevonden, met kleding hangend aan de vangrail, de auto een kilometer verder. Ze kwam van een feest. Medefeestgangers werden verdacht gevonden. Alsof ze een moord in scène wilden zetten. Maar de politie achtte dat toch niet mogelijk.

Emily wierp zich op de zaak zonder journalistieke ervaring, kennis van politiezaken. Dat weerhield haar niet om voor speurder (‘sleuth’) te spelen en te peuren in de levens van deze mensen. Daarnaast is ze mediageniek en voor twintig jaar ook aardig wereldwijs. Ze lanceerde zichzelf als een komeet in de wereld van de truecrimepodcasts.

Aardig is de nuchtere wending halverwege de film. Het zet ineens de hele opkomst van de truecrimepodcast in een ander, minder positief daglicht. Emily krijgt een lesje realiteit.

Het samenspel tussen documentairemaker Chris Kasick en Emily – van wie we geen vader zien – geeft de film een interessante laag van leraar en student, én ook een beetje een soort vader-dochter-relatie.

 

Nightwatchers

Nightwatchers – Vluchtelingen in de bergen ondersteunen
Laatste film over werk gaat over artsen die ‘s nachts vrijwillig door de Alpen lopen om vluchtelingen te helpen. Vooral zieken, ouderen, zwangere vrouwen. Ze dreigen anders onderkoeld en ondervoed dreigen te raken. Terwijl agenten ze willen oppakken. Of terugsturen naar Italië.

Een vreemd kat-en-muis-spel tussen de artsen en politie ontstaat. Het is vooral wachten. En kletsen (fluisteren). Het is niet illegaal wat de artsen doen maar de politie is er ook niet blij mee. ‘We zouden niet moeten doen als de regels beter waren.’

Sommige vluchtelingen hebben geen vertrouwen in de vrijwillige hulp aangezien ze tijdens hun tochten zelden hulp meemaken.

Redelijk resultaat. De beelden van de nachtelijke bergen zijn mysterieus. Daar staat wel een vrij laag tempo tegenover. En uiteindelijk word je niet veel wijzer van het systeem. De korte Finse film op IDFA How to Please legt denk ik beter (en genadelozer) uit wat er mis is aan het systeem van vluchtelingenopvang.

 

14 november 2023

 

IDFA 2023 – Deel 1: Openingsfilm
IDFA 2023 – Deel 3: Menselijk leed
IDFA 2023 – Deel 4: Palestina
IDFA 2023 – Deel 5: Vrouwen: muziek en voetbal
IDFA 2023 – Deel 6: Risiconemers
IDFA 2023 – Deel 7: Oekraïne

 


MEER FILMFESTIVAL

IDFA 2023 – Deel 2: Menselijk leed

IDFA 2023 – Deel 2:
Menselijk leed

door Bob van der Sterre

Menselijk drama is meer dan ooit hét thema van IDFA. Vier totaal verschillende films over mensen die op integere manier omgaan met tragedies: Brazilië, Engeland, Parijs en Washington State in de VS.

 

They Shot the Piano Player

They Shot the Piano Player – Waar is Tenorio jr. gebleven?
Wat gebeurde er met de gevoelige pianist Tenorio jr.? Op het hoogtepunt van de bossanova was hij aan het toeren in 1976 met Vinicius de Moraes. Hij zat in een hotel in Buenos Aires met zijn minnares, zij had hoofdpijn, hij ging naar de apotheek om pillen te halen en kwam nooit meer terug. De (fictieve) Amerikaanse muziekjournalist Jeff (stem Jeff Goldblum) gaat op onderzoek uit om een boek te schrijven, en we volgen alles in animatievorm.

Het onderzoek naar Tenorio jr. van Jeff brengt hem bij familieleden, muziekcollega’s, vrienden, kennissen. Jeff reist wat af en heeft een schijnbaar oneindig budget. Bill Evans in Tucson, vrienden in Argentinië, muzikanten (Joao Gilberto, Caetano Veloso, Milton Nascimento, Gilberto Gil) her en der in Brazilië. De makers (Fernando Trueba, Javier Mariscal) kozen voor een mix tussen een historische detective en biopic. Die grote hoeveelheid mensen die wilde meewerken aan de film is een luxeprobleem. Het zorgt voor ups en downs in de spanningsboog; dat is wel jammer.

Daar staat tegenover dat de film vanwege de animaties prachtig is om te zien. De film maakt optimaal gebruik van de vrolijkheid van de bossanova (kleurrijke kroegen) tegenover de doom and gloom van leven in een Argentijnse dictatuur (zwarte, donkere straten). Dat waar Tenorio jr. onbewust een symbool van werd. Animatie in documentaires biedt mogelijkheden die je nooit zou hebben gehad bij een reguliere pratende hoofden-docu. Denk bijvoorbeeld aan de film Tower (2016). Ik denk dat credits moeten gaan naar journalist/tekenaar Joe Sacco, die op comicgebied veel heeft betekend voor dit crossovergenre.

 

Red Herring

Red Herring – Een film maken over je eigen hersentumor
De filmmaker Kit Vincent heeft een hersentumor. Hij filmt deze periode, en zijn vader en moeder. Ze praten openlijk over hun omgang met zijn ziekte. We zien ze foto’s kijken, praten over het verleden, samen wandelen. En wachten op nieuwe telefoontjes van de artsen.

Zijn vader begint zich uit het niets te verdiepen in de Tora en judaïsme. Mogelijk omdat hij bij een groep wil horen? En bekwaamt zich in schilderkunst. Zijn moeder zoekt toevlucht in haar werk als verpleegkundige. En Kit lijkt zijn emoties te verstoppen achter de camera. Hij vraagt zich op zeker moment zelfs af of de film hem helpt bij het afscheidsproces. Het is vooral de vader die aan het verwerken is, die zelfs een hartaanval kreeg op het moment dat zijn zoon vernam dat hij een hersentumor had.

Tragische maar interessante film: hoe gedraag je je in zo’n situatie? Hoe praat je met elkaar? Wat verwacht je van elkaar? ‘Je bent mijn moeder dus verwacht ik meer inzet van jou.’ Het wordt nergens te sentimenteel of weeïg, wat dé uitdaging is bij films over ziektes als kanker. Maar het blijft ook wat gewonig. En het had wat korter gekund. Wel eentje die hoog gaat scoren in de lijstjes van de publieksfavorieten en misschien zelfs een kraker kan worden in filmhuizen.

 

Where God Is Not

Where God Is Not – Nabootsen gevangeniservaringen is pijnlijke ervaring
Drie ex-Iraanse gevangenen, nu levend in Frankrijk, recreëren hun gevangenhouding onder leiding van regisseur Mehran Tamadon. Ze doen dat in opslagruimtes in Parijs.

Het recreëren van een gevangenis is niet makkelijk. Een bed aan elkaar lassen, de houten planken op de juiste afstand krijgen, de (religieuze) muziek uit die tijd terugvinden. En dan nog het fysieke geweld. Met name zakenman Ebrahimi kan tot in detail uitleggen hoe een kabel tegen de zool van je voeten wordt aangekletst. “Het is pijn als een bliksemflits.” Hij bindt Tamadon vast en legt uit welke pijn je waar voelde. “Er is geen groter plezier dan dat je te ontboeien.” Daarna zegt hij nog sorry tegen de mannequin die ze als voorbeeld gebruiken.

Homa Kalhori, schrijfster, gaat misschien het verste over haar grens om de pijn te her-ervaren. Tranen vloeien rijkelijk. En Taghi Rahmani loopt (wederom) kilometers in zijn minicel. Hij maakte zes maanden eenzame opsluiting door. Hij beschrijft de strijd met de hoofdondervrager. ‘Zijn doel is om je te laten stoppen met wie je bent… Activist, journalist.’ Ook frappant: ‘De ondervragingsruimte is een oorlog en de ondervrager moet die winnen.’ Als Tamadon vraagt of deze film dan niet helpt om de hoofdondervrager te laten twijfelen, is Rahmani helder: ‘Helemaal niets. Het is oorlog voor hem, geen les ethiek.’

Deze mensen werden opgezadeld met trauma’s voor hun hele leven. En dan heb je het nog niet eens over het waarom van de opsluiting en de gedwongen bekentenissen. Het enige optimistische is dat ze het kunnen navertellen. Soms is er ook humor. ‘Vond je het niet vervelend dat ze jou niet de leider maakten ?’ ‘Ha, nee, dan had ik hardere slagen op mijn voeten gekregen, dat was het niet waard!’

Recreëren van ellende is bezig met een opmars sinds het succes van de film The Act of Killing. Het is een vrij eenvoudige manier om drama meer inlevend te maken – en vertelt het natuurlijk veel duidelijker dan als iemand het gewoon zegt. Dat bewijst deze film ook. Je hebt niet meer dan de ruimtes, de personen en hun verhalen. Hoewel het met twee uur wel wat te lang is.

 

Richland

Richland – Opgroeien tussen de kernbomtesten
In het nucleaire complex van Hanford (Washington State) werd plutonium gemaakt voor atoombommen. Of te wel het Manhattanproject (bekend via de film Oppenheimer), waarmee de atoombommen van Hiroshima en Nagasaki werden gemaakt. Maar het is nu ook wel duidelijk dat diverse mensen (vaak medewerkers) te jong zijn gestorven aan kanker.

Het gehucht Richland groeide begin jaren veertig uit tot een stad toen de arbeiders van Hanford er kwamen wonen. Nu, tachtig jaar later, gaat documentairemaker Irene Lusztig langs alles en iedereen om te begrijpen hoe er nu op die tijd wordt teruggekeken.

We luisteren naar veel betrokkenen. De native Amerikanen die hun land weggenomen zagen worden. Mensen die opgroeiden in die tijd. Archeologen die bij de afgravingen van besmet gebied betrokken zijn (‘Je kunt er wel wonen maar tuinieren gaat niet’). Kinderen in deze tijd bespreken het symbool van hun school: de beroemde ‘mushroom cloud’ van een atoomexplosie. Een van oorsprong Japanse kunstenares wiens ouders Hiroshima meemaakten. Een man die zich jarenlang verzette tegen het project. Verder veel archiefbeelden zoals president Kennedy die bouw van een complex opent door een stokje met uranium ergens tegen aan te tikken.

Wat je vooral leert van deze film: in het heden van een bepaalde tijd worden vaak te rigoureuze keuzes gemaakt. De effecten voor de toekomst zijn dan even bijzaak. Maar het wordt nou eenmaal wel ooit toekomst en dan zit je ermee.

De muziekstukken vind ik een aardige rode draad in de film, maar de docu is wel wat langzaam. De film gaat veelal over senioren maar heeft ook wel een beetje dat tempo.

 

13 november 2023

 

IDFA 2023 – Deel 1: Openingsfilm
IDFA 2023 – Deel 3: Aparte banen
IDFA 2023 – Deel 4: Palestina
IDFA 2023 – Deel 5: Vrouwen: muziek en voetbal
IDFA 2023 – Deel 6: Risiconemers
IDFA 2023 – Deel 7: Oekraïne

 


MEER FILMFESTIVAL

33 Tips voor IDFA 2023

International Documentary Festival Amsterdam 8-19 november
33 Tips voor IDFA 2023

door Bob van der Sterre

IDFA 2023 komt eraan! Documentaireliefhebbers verzamelen zich weer in Amsterdam. Het programma focust zich nog steeds op films over menselijk drama. Maar er is genoeg variatie voor iedereen. Lees hier onze 33 tips voor IDFA 2023.

Het programma is op het eerste gezicht niet heel veel verschillend van de programmering van vorig jaar: de focus ligt wederom op mensen en hun drama. Dus veel films over de IDFA-evergreens gender/seksualiteit, vrouwen, families, coming of age, vluchtelingen. Egodocumenten – dus films over de filmer zelf – zijn ook populairder dan ooit.

Om het nog makkelijker te maken, heeft IDFA Pathways bedacht. Zo kun je deze onderwerpen makkelijk terugvinden in categorieën als ‘Me’, ‘Sisters’, ‘Displaced’, ‘Family Affairs’, ‘Queer’, ‘Young adults’.

Net als vorig jaar zie ik bijna geen journalistieke films of luchtige films in het programma. Of überhaupt films over onderwerpen (wetenschap, technologie, biologie, kunst, architectuur, economie, misdaad). Zelfs de muziekdocumentaire, traditioneel sterk aanwezig op IDFA, is dit jaar matig bezet.

33 Tips voor IDFA 2023 - A Picture to Remember

Het aantal films over de levens en families van de regisseurs zelf is dit jaar daarentegen bijna niet te tellen. Wat dat betreft is de openingsfilm A Picture to Remember een goed voorbeeld. IDFA-artistiek directeur Orwa Nyrabia zei erover: “Dit is een film van een onafhankelijke filmmaker die zowel persoonlijk als politiek is. Door deze op te bouwen rond drie generaties vrouwen in haar familie, voert Chernykh ons mee naar het huidige dagelijkse leven van Oekraïners.”

Vast een boeiende film, maar ik kijk toch vooral films voor de eigenzinnigheid en het talent van de makers. Die zie je denk ik meer terug in het interessante programmaonderdeel 16 Worlds on 16 (films geschoten op 16 mm), waarbij diverse oudere documentaires worden vertoond. Experimenteerdrift zie je ook in de programma’s Paradocs (films) en DocLab Spotlight (VR, kunst). En er zijn ook zes films van IDFA-gast Wang Bing en zijn Top 10!

Top 33
Deze 33 films (hier per thema ingedeeld) raden we aan. Dat wil niet zeggen dat je er blind heen moet of er verder geen andere films de moeite waard zijn. Er zijn gewoon ontzaglijk veel films en elke selectie helpt met 300 films. Klik op de titel voor een link naar de website van IDFA. De redactie van InDeBioscoop wenst alle IDFA-gangers veel plezier!

Animatie
They Shot the Piano Player
In animatievorm bekijken we het bijna detectiveachtige verhaal over de vergeten pianist Tenório Jr. Werd groot met bossanova maar verdween in 1976. Een muziekjournalist gaat het uitzoeken.

 

Biologie
Metamorphosis

De beroemde 17e-eeuwse tekenares Maria Sibylla Merian observeerde insecten zo waarheidsgetrouw mogelijk. Pim Zwier maakte er een filmversie van. Dat wekt meteen nieuwsgierigheid op. Over dieren zag ik nog maar een andere film in het programma, de Duitse productie In Wolf Country. Die gaat over de maatschappelijke discussie over de terugkeer van de wolf.

 

Drama
The Next Life

Bij een aardbeving in Sechuan in 2008 kwamen bijna 70.000 mensen om. Maar ook 5.000 kinderen. De ouders worstelen nog steeds met het verlies. Ongetwijfeld hartverscheurende documentaire. Uit de top 10 van IDFA-gast Wang Bing.

 

Egodocumenten
Nowhere near
Poëtische interpretatie van een zoektocht naar identiteit van een man die van de VS teruggaat naar de Filippijnen. Een ‘meanderende psychogeografische filmreis’ aldus het filmfestival van Leipzig, waar deze film eerder draaide. Deze IDFA biedt veel films waarbij filmmakers gaan speuren in hun eigen familiegeschiedenissen: 1489, Bye bye Tibériade, A transformação de Canuto, Chasing the Dazzling Light, Dearest Fiona, Milisuthando, Background, Songs of Earth, Thermodielectric, While the Green Grass Grows, A Picture to Remember en meer.

 

Experiment
We Don’t Talk Like We Used To
Joshua Gen Solondz reisde tussen de VS, Japan en Hong Kong en maakte een experimentele collagevideo over die reis. IDFA zegt dat hij met zijn experimentele film ‘het niemandsland verkent tussen impressionistische reisdocumentaire, psychologisch spiegelpaleis en cinematografische noisepunk’. Als dat niet wervend genoeg is… En slechts 35 minuten durend. Let op: de trailer is niet goed voor mensen die gevoelig zijn voor wisselend licht.

 

Feelgood
Tehachapi
Ik dacht dat er geen feelgoodfilm was deze IDFA, maar ik vond er toch een: Tehachapi. Street art-kunstenaar JR maakt fotocollages samen met gedetineerden in de VS – en we luisteren naar hun verhalen. Ongetwijfeld een hartverwarmende film.

 

Gaming & technologie
Knit’s Island

Een game als documentaire? Een documentaire als game? We leren hier meer over de deelnemers aan een game met een reusachtige oppervlakte, waar genoeg virtueel rond te lopen valt. Ook interessant op het gebied van technologie is Time Bomb Y2K, die terugblikt op de millenniumbug.

 

Gender & seksualiteit
Kokomo City
Zwarte transvrouwen die sekswerker zijn: dat is geen makkelijk bestaan. Ze bijten van zich af en hoe ze dat doen, zie je in deze docu van D. Smith. Ook interessant ogen het portret van de non-binaire performancekunstenaar Gena in Queendom, They and Them over een Nederlandse genderpoli, en de korte film Loving in Between in het Paradocs-programma.

 

Geschiedenis
The Kyiv Files
Nederlandse Film van Walter Stokman gaat over de opengestelde KGB-files… in Oekraïne. Want daar zaten ze natuurlijk ook. Verhalen over wie wie in de gaten hield en andere spannende verhalen. Voor sommige mensen komt decennia later pas de waarheid naar boven. Interessant is ook de 16 World on 16-film The First Year, over de regering van Salvador Allende uit 1972 (van Patricio Gúzman, IDFA-gast in 2019). En uit hetzelfde programma geeft Salesman een fraai tijdsbeeld van de jaren zestig.

 

Gezondheid
Magic Mountain
Vorig jaar keken we naar het wel en wee op de corona-afdeling van een Bulgaars ziekenhuis (A Provincial Hospital). Deze film gaat over ‘ouderwetse’ tuberculosepatiënten in een sanatorium in Georgië. Film van Mariam Chachia en Nik Voigt oogt wat zwaar op de hand op basis van de trailer maar heeft wel een prettige lengte van 74 minuten.

 

IDFA-eregast: Wang Bing
Mrs. Fang
Ga niet zomaar naar een Wang Bing-film als je niet zeker weet dat je er tijd voor hebt gereserveerd. En er een wc in de buurt is. Diverse van zijn films duren drie tot vier uur. Deze film over een stervende vrouw van 86 minuten (uit 2017) is voor hem een short. Ongetwijfeld mooie maar wrange film. Wie moed heeft, begint aan Wang Bings Tie Xi Qu: West of the Tracks uit 2002. Duur: 556 minuten. Ja, dat is bijna tien uur.

 

Klassieker
Koyaanisqatsi
Deze écht vernieuwende film kwam uit in 1982 en had veel invloed op latere documentairemakers. Een film die beelden liet stromen zonder echt een verhaal te vertellen. Regisseur was Godfrey Reggio. Hij zou later ook Nagoyqatsi en Powaqqatsi zou maken. Zit, kijk en geniet. Er is een live-versie in Eye Cinema.

 

Koken
Menus-Plaisirs – Les Troisgros
Portret van dit Franse Michelinrestaurant van maar liefst vier uur. Blijft het boeiend? Het zal in elk geval hongerig maken, dus regel een goed hapje ná deze film. Van de zeer ervaren documentairemaker Frederick Wiseman (maakte zijn eerste documentaire in 1967).

 

Kolonialisme
Selling a Colonial War
Hóe verkocht de Nederlandse overheid destijds aan Nederlanders de koloniale oorlog in Indonesië? Die vraag is het onderwerp van deze film van In-Soo Radstake. Lange zit (133 minuten) maar ongetwijfeld boeiende informatie. Ook over kolonialisme (in Kameroen) gaat de Franse film Africa I will Fleece You (1992) in het 16 Worlds in 16-programma. En interessant zal ook zijn vermoedelijk Tales of Oblivion, waar een grimmige ontdekking de geschiedenis van slavenhandel in Portugal laat zien.

 

Kunst
Nam June Paik: Moon is the Oldest TV

Ooit begon mijn kunstschrijfloopbaan met een artikel over video-art. Ik leerde de naam Nam June Paik kennen: dat bleek de Picasso van dit genre. Hierbij een portret dat ongetwijfeld zal boeien. Meer kunst zie je in Alreadymade, een film van Barbara Visser over de beroemde pissoir van Marcel Duchamp.

 

Luchtig
Arsenie. An Amazing Afterlife
Monnik, profeet of oplichter? Wat Arsenie Boca was, is nog steeds niet duidelijk. Roemeense film van Alexandru Solomon bewijst wederom dat je lastige onderwerpen ook luchtig kunt vertellen.

 

Media
Bad Press

Hoe werken de media eigenlijk in de native American-maatschappijen? In Bad Press wil een journaliste schrijven over misstanden bij de Muscogee Nation (Oklahoma) maar ze wordt tegengewerkt. Hoe gaat ze daarmee om?

 

Meditatie
Samsara
Deze Spaanse film van Lois Patiño gaat over het Dodenboek en vindt plaats in Laos en Zanzibar. Volgens IDFA een ‘een unieke cinematografische ervaring, een meditatieve reis langs verschillende zienswijzen op leven en dood.’ In het Paradocs-programma.

 

Mensen
Another Day

Heel aardig lijkt me de film over twee Albanese straatartiesten, Besi en Rafael alias Ping en Pong. Treden her en der in Italië op. Problemen met de politie, hard leven maar ook waardering van publiek. Een andere prachtige mensenfilm op IDFA is Daguerréotypes (1975) van Agnès Varda in het 16 Worlds in 16 programma. Nog meer mensen zie je in Before the Flood (2005) over de bouw van de Drieklovendam. Film uit de top 10 van Wang Bing.

 

Misdaad
Citizen Sleuth
Onervaren podcastmaakster wordt een lokale beroemdheid met een truecrimepodcast. De film zet ook vragen bij het beroep van truecrimepodcastmaker – die zich soms als minirechercheurs gaan gedragen.

 

Muziek
Let the Canary Sing
Portret van zangeres Cindy Lauper, die wereldberoemd werd met een van de meest pakkende liedjes uit de 80’s: Girls just wanna have fun. Van een iets oudere generatie was Joan Boaz, hoofdpersoon in de documentaire Joan Boaz, I am a Noise. Een soort muzikaal filmgedicht is het interessante Manu, A Visual Album. En wie meer wil weten over klezmer, kan terecht bij de muzikale roadmovie The Klezmer Project.

 

Natuur
As the Tides Comes In
Het Deense eiland Mandø is 8 vierkante kilometer eiland met 27 bewoners. Het eiland staat onder druk door het grillige klimaat. Ik voorspel mooie beelden van robuuste, koppige mensen die weigeren hun plekje te verlaten. Ook worstelend met klimaatverandering en water zijn de Indiase vissers in Against the Tide.

 

Oorlog
Danger Zone

Bizar: toerisme naar oorlogsgebieden. Wanstaltig? Ongetwijfeld. Hoe werkt dat dan? Film van Vita Maria Drygas legt dat uit. Ook boeiende documentaire over oorlog: Facing Darkness, over de media die aanwezig was bij de belegering van Sarajevo en nu terugkijkt op die tijd. Nog niet uitgeoorlogd? Dan is er nog Donga, over de burgeroorlog in Libië; en Limitation, over een coup in Georgië in 1992.

 

Politiek
Behind Close Doors
Braziliaanse archieven gingen open en dat leverde deze film op. We luisteren naar een meeting waarbij in feite de democratie in Brazilië werd afgeschaft. De ministers waren er trots op. Reken op veel cynisme. Meer cynisme zie je in Where God is Not, waar voormalig politieke gevangenen in een nagemaakte cel hun verhaal doen.

 

Psychologie
On the Adamant

Bij de naam Nicholas Philibert moet er bij de echte documentairefans toch belletjes gaan rinkelen. Hij werd wereldberoemd met de schoolfilm Être et Avoir. Hier op een boot met psychiatrische patiënten die in behandeling zijn. Belooft ook veel moois: de film won de Gouden Beer bij het filmfestival in Berlijn.

 

Religie/inheemse volken
The Mission
Iedere IDFA heeft wel een film die een hoop reacties teweegbrengt. Deze IDFA zou dat wel eens The Mission kunnen zijn: het verhaal van een jongeman die te veel avontuurdrang had en dat combineerde met (verboden) missiewerk bij inheemse volkeren in India, en daarbij het leven liet.

 

Roadmovie
Gasoline Rainbow
Jongeren en een roadmovie. Een moderne versie van Kerouacs On the Road, belooft IDFA. In het programma Fabrications, dus waarheid en fictie lopen door elkaar. Twee klassieke roadmovies vind je in het in het 16 worlds on 16-programma op IDFA: From the East, waarin Chantal Akerman begin jaren negentig door Oost-Europa reist; en Reminiscenses of a Journey to Lithuania, waarin de Amerikaanse documentaireregisseur Jonas Mekas in 1972 naar zijn geboorteland Litouwen reist.

 

Sport
#Racegirl – The Comeback of Sophia Flörsh

Met vijf jaar was ze al coureur… Een vergelijking als ‘de vrouwelijke Max Verstappen’ is snel gemaakt. Voor een vrouw is het allemaal nog minder makkelijk om de top te bereiken. Meer sport en vrouwen in de film over het vergeten WK voetbal voor vrouwen in 1971: Copa ‘71.

 

Stad
Pictures of Ghosts

Regisseur Kleber Mendonça Filho beschreef zijn liefde voor zijn stad Recife. Oogt op basis van de trailer als een sprankelende film. Als geboren en getogen Amsterdammer kijk ik ook wel uit naar Brandmeester, over een Amsterdamse brandweercommandant die de brandweer inclusiever wil maken.

 

Theater
The Zola Experience

In deze film kijken we naar hoe de levens van actrice en theaterregisseur Anna en haar rol Gervaise één lijken te worden. Intens, experimenteel portret van Gianluca Mattarese.

 

Vluchtelingen
Nightwatchers

Vrijwilligers en medewerkers van Doctors without Borders struinen ‘s nachts door de Alpen om vluchtelingen te helpen bij hun tochten. Ze zoeken vooral de vluchtelingen die niet meer verder kunnen (zwangere vrouwen, zieken, kinderen). Schets van een triest systeem.

 

Vrouwen
The Castle

Een aardige moeder-dochterfilm lijkt The Castle. Een beetje fictie maar verder belooft het een kalme, vriendelijke en soms grappige film te zijn, deze Argentijns-Franse productie van Martín Benchimol. Verder keuze genoeg aan films over vrouwen tijdens IDFA, zoals Smoke Sauna Sisterhood, This Woman, Mother Suriname, Machtat. Wil je het feministischer? Dan het portret van feministische filmer Helke Sander: Aufräumen, het verhaal over schrijfster Shere Hite, The Disappearance of Shere Hite (zie trailer); en een magisch-realistisch onderzoek over feminisme in het algemeen, Sultana’s Dream.

 

Wetenschap
Richland

Richland is een stad in de VS met nucleaire geschiedenis. Veel archiefbeelden over andere tijden: toen mensen nog trots waren dat hier atoombommen werden gebouwd. Maar tijden veranderen en mensen zijn er anders over gaan denken.

 

4 november 2023

 

Programma IDFA 2023 in 10 vragen en antwoorden

 


MEER FILMFESTIVAL

Programma IDFA 2023 in 10 vragen en antwoorden

International Documentary Festival Amsterdam 8-19 november
Programma IDFA 2023 in 10 vragen en antwoorden

door Bob van der Sterre

Programma IDFA 2023 in 10 vragen en antwoorden. Info over locaties, programma IDFA, tickets, specials, eregast, verslagen en FAQ’s. Ook dit jaar doet InDeBioscoop verslag van het grootste documentairefestival ter wereld.

 

Wanneer is IDFA (International Documentary Festival Amsterdam)?

IDFA is van 8 tot en met 19 november.

Waar is IDFA?

  • Arti et Amicitiae
  • Artis Planetarium
  • De Balie
  • Bijlmerbios
  • De Brakke Grond
  • Carré
  • Cinema de Vlugt
  • DeLaMar Theater
  • Eye
  • Felix Meritis
  • Frascati
  • Internationaal Theater Amsterdam (Leidseplein)
  • Kanaal 40
  • Het Ketelhuis
  • Kriterion
  • De Meervaart
  • Pathé City
  • Pathé De Munt
  • Pathé Tuschinski
  • Podium Mozaïek
  • Rialto De Pijp / Rialto VU
  • IDFA Vondelpark Pavillion

Lees alle details over de locaties op de website van IDFA en bekijk hoe toegankelijk ze zijn. Bekijk de kaart op Google Maps.

Programma IDFA 2023 - Let the Canary Sing

Waar vind ik het programma IDFA 2023?

Wat zijn de belangrijkste programma’s?

Bekijk alle programma’s & competities.

Hoe koop ik tickets?

Bekijk alles over de tickets en tarieven.

Zijn er nog Specials, zoals de Volkskrantdag?

Ja die zijn er. Lees het op de website van IDFA.

Wie is de IDFA-eregast van dit jaar?

Dat is Wang Bing. Hij was onder andere in 2018 bij IDFA aanwezig met het niet minder dan 495 minuten durende Dead Souls

Hij is verantwoordelijk voor de keuze van de Top 10: de favoriete 10 films van de IDFA-gast.

Er is ook een retrospectief van zijn films.

Wat gaat InDeBioscoop doen aan IDFA?

Dit is wat we willen gaan doen:

  • Deze FAQ (die is dus al afgevinkt)
  • Een tiplijst van 33 films met 1 aanrader per genre
  • Persoonlijke bijdragen van redacteuren Jochum de Graaf en Bob van der Sterre

Bekijk alle IDFA-content op de website van InDeBioscoop van afgelopen jaren om alvast in de stemming te komen.

Is er nog iets bijzonders te vermelden?

DocLab is altijd wel interessant om te bezoeken.

Ik ben dol op FAQ’s. Zijn er nog meer te vinden op de website van IDFA?

Dé FAQ der FAQ’s: hier vind je alles over IDFA

Kom je er dan nog niet uit? Tijdens het festival kun je nog live chatten met de helpdesk.

 

30 oktober 2023

 

33 Tips voor IDFA 2023

 


MEER FILMFESTIVAL

Imagine 2023 – Deel 4: Sciencefiction

Imagine 2023 – Deel 4: Sciencefiction
Mysterieuze deuren, grotten als portals & een verwarde teleporteerder

door Bob van der Sterre

Vorig jaar concludeerden we al dat de hedendaagse SF-film het niet meer zo goed lijkt te weten. Veel SF is kil en technologisch. En films blijven achter bij de series, die flinke stappen zetten in de SF-verhalen. Waarom zien we zelden in films de toekomst door een menselijker bril? Met afstand het populairste thema blijft tijdreizen. Een short van 5 minuten over een verwarde teleporteerder wint wat dat betreft de prijs voor meest inventieve SF-film tijdens Imagine.

The Universal Theory

The Universal TheoryEen theorie voor alles, maar niet voor jezelf
Johannes Leinert bezoekt met zijn docent een congres van fysici in de Alpen. Hij ontmoet Karin, pianiste aldaar. Die lijkt hem beter te kennen dan hijzelf. En hij heeft een theorie over ‘multiversums’ ontwikkeld, die alleen serieus wordt genomen door de veel drinkende professor Blumberg.

Een paar minuten in de film en je kunt meteen genieten van het cinematografische plezier dat het uitstraalt. Zelfs al geef je niets om het verhaal: de film heeft een zorgvuldige filmstijl. En zit vol knipogen naar jaren vijftig cinemascope-films, films noir en oude sciencefiction. Daarnaast terughoudend in montage en prachtige beelden van de bergen, toestanden in grotten, gedoe met schaduwen en rare wolken in de lucht. De mij onbekende regisseur Timm Kröger heeft eerder als cinematograaf gewerkt dat zie je hier terug.

Voor het geluid was ook al veel aandacht. Een klassiek orkest geeft een klassieke ‘vibe’. Elk geluidje doet er verder toe en dat doet weer denken aan het geluid van giallo’s.

Prachtig om te zien en dan is het jammer dat het verhaal (toch twee uur voor uitgetrokken) inzakt. Het begint veelbelovend en wetenschappelijk maar wordt al snel overschaduwd door de protagonist die van alles afrent om de pianiste te zoeken (voor een nerdy wetenschapper is hij erg snel afgeleid). Ook is de overgang tussen speelfilm en sciencefiction niet helemaal wat ik ervan hoopte (met name als je denkt aan films en series als Primer en Dark). Zulke films moeten het vaak hebben van een sterk plot maar dat kwam hier niet echt.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Hostile Dimensions

Hostile Dimensions – Geharrewar met andere dimensies
Twee documentairemakers zien beelden van hoe een graffiti-artieste, Ash, via een deur in een verlaten gebouw ineens spoorloos is. De twee willen hier een film over maken, halen de deur op en zetten die in hun huiskamer en filmen alles. Hun eerste entree in de mysterieuze deur levert een ontmoeting op met een gevaarlijke knuffelpanda.

Ze vragen hulp van een professor. Hij zegt: De deur opent de mogelijkheden om naar hun droomwerelden te gaan. En ze vinden Ash. Maar daarmee is het nog niet gedaan.

Een zak geld zie ik nog geen doelpunten maken, zei Johan Cruijff eens (of iets wat erop lijkt). Die tekst kun je ook toepassen op films: een zak geld maakt nog geen goed script. Een goed idee heb je meer aan. Deze grappige indie-productie – duidelijk met niet al te veel geld gemaakt – gebruikt het idee van dimensies achter deuren (dat wel wat aan Monsters & Co doet denken). Dat levert een verhaal op met veel inventiviteit dat doet denken aan Michel Gondry in zijn beginperiode.

Het aardige van horror is juist als het niet zo eng is, zoals in Hostile Dimensions. Er zijn wel wat erg effectieve jumpscares maar ook geestige stukken, zoals het stuk met de panda (aangekondigd met wegwijzerbordjes), de zoektocht met de deuren op het strand, of de overleden moeder die ineens in de spiegel opduikt. Minpunt is misschien de titel, die meer het idee geeft van een B-slasherfilm.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Restore Point 

Restore Point – Vergeet niet jezelf te backuppen
In 2041 kunnen we mensen die een onnatuurlijke dood zijn gestorven, weer levend worden gemaakt. Je moet alleen om de 48 uur jezelf backuppen. Detective Em merkt dat er iets meer aan de hand is met het grote bedrijf dat deze backups uitvoert. Daarnaast zijn er ook mensen die dit proces onmenselijk vinden en willen uitschakelen met virussen.

Deze Tsjechische film van Robert Hloz is een vrij aardige sciencefictionproductie. Sommige dingen in de toekomst zijn denk ik te veel aan onze tijd gebonden (zoals nog gewoon bellen met mobiele telefoons) maar over andere zaken (de architectuur, jezelf backuppen) is wel heel aardig nagedacht.

Het is verder een redelijk complex verhaal (ze sjezen weer van hot naar her), zoals vaak met sciencefiction. De film is een soort fictievertaling van het onderwerp: kunnen we keuzes voor technologische vernieuwing en onze persoonlijke informatie in handen leggen van grote bedrijven? Zoals er nu ook discussies zijn over het verzamelen van data door socialmediabedrijven.

Niet de meest vernieuwende film maar wel een nette, verzorgde productie, die de liefhebber van SF rustig kan uitkijken.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Concrete Utopia

Concrete Utopia – Wij versus zij in Koreaans flatgebouw
Een aardbeving, niet zo’n kleintje ook. Hele steden gaan plat. In een stad blijft slechts een hoge flat staan. Mensen komen uit alle hoeken en gaten naar het gebouw. Tot de gebouweigenaren van de flat democratisch stemmen dat deze mensen er niet mogen wonen. Ook al is het min twintig graden buiten.

Wat doe je als er écht een enorme ramp gebeurt? Eerder ging de serie The Last of Us hier al over. We keren terug naar een primitief systeem. Allereerst een keuze voor een sterke, autoritaire leider die niet vies is van agressie. Men roept slogans als ‘Huizenbezitters gaan voor’ en ‘Houd de kakkerlakken buiten’. De meerderheid volgt. (De subtiele overgang van democratie naar dictatuur in deze film valt bijna niet op maar moet er bewust in zijn gestopt.)

Het zou me niet verbazen Concrete Utopia de volgende Koreaanse film is die de cinema’s wereldwijd verovert. Het is zoals veel moderne Koreaanse films vaardig gemaakt, spannend, goed acteerwerk, sterke effecten, hoog verteltempo, meeslepend verhaal. Tikje filosofisch – vergelijkbaar met Parasite. Regisseur is Tae-hwa Eom (misschien bekend van Vanishing Time: A Boy Who Returned uit 2016) en acteurs komen onder andere uit Squid Game en Parasite.

Het vlotte vertellen van deze rampentoekomst kost ook wat aan ruimte voor nuances: de eenzijdige rol van Myung-hwa, de gebeurtenissen zijn wat aan de voorspelbare kant, en de situatie in de buitenwereld is een raadsel en dat maakt het plot toch wat minder sterk. Toch dwingt zulke vaardigheid respect af.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Mystic Tiger

Shorts
In de korte film The Alchemist van Robert Gwisdek (bekend als regisseur van Rammstein-clips) dekt een alchemist een tafel. Linzen vliegen over het plafond en bestek hangt in de lucht. Een film waar Meliès dol op zou zijn geweest want er zou volgens de makers geen gebruik zijn gemaakt van trucs als CGI. Dit is illusionisme die soms doet denken aan Jan Švankmajers animaties. Veel magneten en touwtjes gok ik.

In de Britse korte film Vibrations van Ruda Santos overleeft een meisje als enige ooit ‘de vibraties’. Is dat een goddelijk teken of juist iets van de duivel? Rare ervaring om een interessant opmaat tot iets te zien, maar wat niet werkt als korte film. Deze korte film oogt meer als pilotaflevering van een nieuwe serie op Netflix.

Sterke short is wel Mystic Tiger (zie: foto). Een tijdreisfilm… (of niet). Iemand met een verbonden hoofd heeft te maken met plotselinge teleportaties. Die leert hij te controleren (of niet). De film van Marc Martínez Jordán presteert in 15 minuten meer dan veel andere films van anderhalf uur en is wat mij betreft een van de toppers van de shorts.

De Nederlandse short Still There van Guido Ekker tot slot is een van de duisterste SF-films die ik ooit heb gezien. In deze film doen mensen alles voor een hapje zuurstof. Vijf minuten doffe ellende! Het moralistische einde is goed bedoeld maar was niet nodig wat mij betreft.

 

27 oktober 2023

 

Imagine 2023 – Deel 1: Humor
Imagine 2023 – Deel 2: Suspense & Horror
Imagine 2023 – Deel 3: Iran

 


MEER FILMFESTIVAL

Imagine 2023 – Deel 2: Suspense & Horror

Imagine 2023 – Deel 2: Suspense & Horror
Griezelige sleutelgaten, superspinnen & een dimensie van bloed

door Bob van der Sterre

Tijdens deze Imagine vindt de kijker helaas wederom weinig suspense. Dus films à la de meesters Hitchcock en Clouzot die vaak tijd nodig hebben om een verhaal op te bouwen. Horror is juist het tegenovergestelde: dat is dé voortdenderende trein van de cinema momenteel. En dus ook dominant aanwezig bij deze Imagine. Ieder jaar weer nieuwe variaties van films over vampieren, zombies en spinnen. Dit jaar is er wat evolutie met een horroressay en films over de diepere, asociale drijfveren van de mens zelf.

 

Home Invasion

Home Invasion – De wetenschap van het sleutelgat
De camera op de bel: was dat wel zo’n goede uitvinding (die al eens was uitgevonden trouwens)? Deze film gaat op onderzoek uit en haalt diverse filosofische en historische tegels omhoog. Word je er echt zoveel beter van als je echt weet wat buiten de deur gebeurt? Is de ‘home invasion’ niet juist het bestaan van deze belcamera?

Dit documentaire-essay (‘een tech-horroressay’ volgens Imagine) van Graeme Arnfield is een van de meest gewaagde films van het festival. De doorsnee-Imagineganger die op basis van de titel rekende op een actiefilm en al klaar zit met een bak popcorn, zal wel een beetje hulpeloos in de zaal om zich heen kijken. Want dit is geen publiekstrekker. Je kijkt de hele film door een fisheye-lens en leest de teksten eromheen.

Het thema is of onze gewenste controle met technologie echt zoveel rust geeft. In vier hoofdstukken vertelt Arnfield zijn verhaal met beelden van YouTube (diefstal van pakketjes), klassieke films, filosofische teksten, verhalen over inbrekers, historische beelden (van fabrieken met wevers) en creepy soundscapes. Knap gedaan hoe deze stroom beelden onze illusie aan veiligheid ontrafelt. Controle met die camera? Schijnveiligheid krijg je ervoor terug.

Een type essay waarbij de technologie wel weer vrij eenzijdig de boeman is. Met teksten als: ‘Wat voor goeds kan er komen uit onze nachtmerries?’ of ‘Wat moeten we met machines die niet voor ons werken?’ Ik snap dat de sleutelgatbel misschien niet de beste technologische uitvinding van de mensheid is, maar ik deel dit pessimisme toch niet. Dat neemt niet weg dat dit debuut van Graeme Arnfield een interessante, grensverleggende film is.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Vincent doit mourir

Vincent doit mourir – Uit het niks meppen krijgen
Vincent vergadert op kantoor. Uit het niks begint de stagiair hem met een map te slaan. Daarna steekt de accountant Vincent herhaaldelijk in zijn arm. Als zijn buurkinderen hem ook opeens aanvallen op de trap, begint Vincent te beseffen dat er iets raars aan de hand is. Waarom wil iedereen hem iets aandoen?

Hij reist naar het familiehuis op het platteland. Daar leert hij een soortgenoot kennen en die geeft hem adviezen, zoals een hond nemen en verder alle mensen mijden. Er zijn weliswaar minder mensen maar toch gaat het hier ook af en toe mis. Hij ontmoet een vrouw. Ze werkt bij een snackbar, ze hebben een klik maar dan moet hij uitleggen dat zij hem niet kan aankijken.

Vincent doit mourir (Engelse titel: Vincent Must Die) van regisseur Stéphan Castang wordt gedragen door het idee dat mensen je opeens gaan aanvallen. Hóe dat zit, tja, daar kan ik niet te veel over zeggen zonder iets los te laten over het plot. Het is een beetje als een zombievirus zonder zombies. Ik denk dat je het filosofisch of maatschappijkritisch moet opvatten (zinloos geweld?, de kilheid van nationalisme?). De film laat ondertussen een halve borduurwinkel aan losse eindjes achter. Het lijk? De buurvrouw? De vader?

De film werkt toch dankzij de charmante relatie tussen Vincent en Margaux. Goed spel van Karim Leklou en Vimala Pons geeft de film het nodige optimisme. Ondanks de onmogelijkheid van hun relatie gaan ze er toch voor. De filmkijker gaat erin mee. Is het logisch? Nee. Is het realistisch? Ook niet. Is het film? 100%.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Vermines

Vermines – Arachnofobie in een Franse achterstandswijk
Kaleb koopt illegaal een spinnetje. Past goed bij zijn collectie insecten die hij in zijn kamertje in zijn flat heeft. Hij doet de spin even snel in een schoenendoos. De spin ontsnapt en een nieuwe eigenaar van gestolen schoenen wordt even later door de spin gebeten.

Daarna blijkt de spin een onhoudbaar darwinistisch superroofdier. Het reproduceert zichzelf in genadeloos tempo. Hoe te ontsnappen, als de politie ook het gebouw potdicht houdt?

Een verrassing deze Imagine is deze Vermines van debuterend regisseur Sébastien Vaniček. Met sympathieke karakters, aardige dialogen, gepassioneerd acteerwerk en vooral veel banlieu-sfeer. Dat werkt heel aardig in het begin. Selfmade reparaties aan het huis, illegale handeltjes in schoenen en fietsen, feestjes in kleine kamertjes. De locatie is het opvallende Arenes de Picasso-gebouw in Noisy-le-Grand, ten oosten van Parijs.

Maar het is een genrefilm en dus het gaat een spannende kant op. En het is spannend met dit gebouw waar het licht het zelden doet, de gang glad is, bedompte kelders last hebben van lekkages en ze constant moeten haasten om niet gebeten te worden door spinnen.

Tijdens het filmfestival in Venetië in september was Vermines de slotfilm en kreeg toen veel persaandacht. Volgens de maker toont de film de bewoners als het ongedierte van de maatschappij. Hun hopeloosheid komt wel goed over. Het is jammer dat Vermines op het einde door vreemde plotkeuzes in kracht inboet.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Perpetrator

Perpetrator – Niet te voorspellen zoektocht naar serieontvoerder
Een meisje (Jean Baptiste) moet bij haar tante wonen. Ze gaat daar ook naar huis. Sinds ze 18 is geworden, gebeuren er vreemde dingen. Ze ervaart bizarre trips met bloed, waar ze in lijkt te vallen. In de spiegel lijkt ze op iemand anders. ‘Ik noem het foreveren,’ zegt haar tante. Oftewel: ze is superempathisch geworden. En dat is handig om de vele vermiste meisjes op te sporen. Er is namelijk een serieontvoerder aan de gang.

Perpetrator wil alles anders doen en stelt zich zo kwetsbaar op. Het verhaal is compleet onvoorspelbaar; de dialogen en scènes hebben een onverwachte vindingrijkheid; het bovennatuurlijke en surrealistische is alom aanwezig; de toon is licht-absurdistisch en er zijn een paar nachtmerrieachtige momenten. Bloed is de rode draad (stroom) van de film.

Perpetrator van regisseur Jennifer Reeder (enigszins bekend van Knives and Skin uit 2019) scoort toch slecht op IMDb. Jammer. Het is even aanpassen als kijker, maar dan zie je een ideeënrijke film met een eigen logica, die de zwakheden van mannen en vrouwen uitvergroot. Bonus is de leuke (en lastige) rol van Melanie Liburd als Jean Baptiste.

De weirdness in deze film roept een vergelijking op met de films en series van David Lynch. Denk bijvoorbeeld de interessante rol van Alicia Silverstone als weirde tante; de dimensie van bloed; het liedje dat lijkt op dat van Julee Cruise in Twin Peaks; de wisselende gezichten. Met Lynch vergelijken is wel trekken aan een dood paard, hij komt bijna in iedere bespreking van een beetje mysterieuze film naar boven. Net als het woord ‘surrealisme’. Maar als we dan toch vergelijken: de échte griezeligheid komt hier minder uit de verf dan in Lynch’ films. Dat had Perpretator sterker gemaakt.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Les Dents du bonheur

Shorts
Een van de beste shorts van deze Imagine is voor mij de Franse film Les Dents du bonheur (zie: foto). Een nagelstyliste bezoekt drie rijke vrouwen om hun nagels te doen. Het dochtertje van de nagelstyliste mag een spel spelen met de drie dochters van de rijke vrouwen. Ze spelen om geld. Omdat zij dat niet heeft, zijn haar melktanden ook wisselgeld. Een geestig verhaal waarmee klassenverschillen op de hak worden genomen. De kinderen spelen hun rollen ontzettend goed, wat een compliment is voor de regie van Joséphine Darcy Hopkins, want niets moet zo moeilijk zijn voor een regisseur.

In Vogelkooi moet zuster Mariëlle het bovennatuurlijke jongetje Damian pillen geven. Dat valt haar niet makkelijk. Deze Vlaamse horrorshort begint met een interessante quote: In 1947 stelde het Belgische ministerie van Volksgezondheid een mutatie vast bij 0,003 % van de pasgeborenen. De documentatie sprak over gevaarlijke bovennatuurlijke krachten. Als short werkt het niet helemaal – het lijkt meer een vrijgegeven scène uit een serie over bovennatuurlijke krachten in de jaren veertig. Daar zou ik wel heel nieuwsgierig naar zijn.

In Transylvanie van Rodrigue Huart zien we een van de acterende meisjes uit Les Dents du bonheur terugkomen (Katell Varvat). Hier speelt ze het meisje Ewa dat overtuigd is dat ze afstammeling is van Dracula. Is ze dat nu wel of niet? Beetje voorspelbaar.

 

25 oktober 2023

 

Imagine 2023 – Deel 1: Humor
Imagine 2023 – Deel 3: Iran
Imagine 2023 – Deel 4: Sciencefiction

 


MEER FILMFESTIVAL

Imagine 2023 – Deel 1: Humor

Imagine 2023 – Deel 1: Humor
Bruce Lee-klonen en groene blubber kotsende aliens

door Bob van der Sterre

Deze Imagine is er weer veel bizars te zien. De gevarieerdheid van de humor valt erg op. Zachtaardige humor, rauwe humor en melige humor lopen door elkaar. Zijn films na de moeilijke coronatijden weer vrolijkheid als bron aan het ontdekken? Imagine volgen laat zien dat het ook vaak vlagen zijn. Hoe dan ook is het fijn als er wat te lachen is (grinniken mag ook).

 

Kids vs. Aliens

Kids vs. Aliens – 80’s herrie met veel fun
Het zijn de 80’s en Samantha doet vrolijk mee aan de SF-amateurfilm van haar broertje. Ze krijgt last van schaamte als de stoere Billy er ineens staat met zijn vrienden. Ze geeft op aandringen van Billy een groot feest in het huis van haar ouders. Dat wordt op zeker moment belegerd door… aliens.

Je begint deze film te bekijken en het duurt niet lang voor er namen van bekende films en series in je hoofd ronddwarrelen. Afgezien van The Goonies uit die tijd ook de moderne interpretaties: Stranger Things, Wonder Woman 1984, King Fury. De clichés van de 80’s – want met de echte 80’s heeft het nooit iets te maken – blijven maar geven.

De film heeft een enorm ADHD-peil: veel actie, geschreeuw, gegil. Aliens in kitschpakken die je haalt bij de lokale feestwinkel. Ze kotsen groene blubber. Op zeker moment zal het zelfs de fan van zulke pulp toch wel wat gortig zijn als iemand verandert in een Freddy Krueger in een American footballshirt. De film wordt wel gered door het constante acteerwerk van Dominic Mariche (superirritante Billy), Phoebe Rex (Samantha) en Calem MacDonald (broertje).

Kids vs. Aliens is ideaal voor een zaterdagavond 80’s-thema popcornparty. 100% Lol gegarandeerd. Ik denk dat de bioscoop alvast een extra schoonmaakteam voor na deze voorstellingen kan reserveren.

Kijk hier waar en wanneer deze film is te zien (mits niet uitverkocht).

 

Átjáróház

Átjáróház – Amélie in een Hongaarse fantasiemix
Christian heeft een baantje als nachtwaker in een mortuarium. Hij probeert ook een date te regelen met Agí maar hij komt te laat, omdat, tja, de bewoners van de mortuarium ‘s nachts blijken te leven. En hij moet dingen voor ze regelen.

Een film in een totaal andere humorcategorie is Átjáróház (Engelse titel Halfway Home). Je kunt deze film niet zien en niet meteen denken aan Amélie. Niet alleen een kassucces wereldwijd in 2001 (budget $ 10 miljoen, omzet $ 174 miljoen) maar met de quirkiness ook een minigenre op zichzelf geworden, met veel navolging. Met de komische introductie van een paar weirde karakters, kleurrijkheid, romantiek, een vleugje magisch-realisme en offbeat-hoofdpersonen. Átjáróház mist de komische introductie maar vinkt verder alle Amélie-boxjes aan.

En het is niet vervelend! Deze film is goed uit te zitten, met een fantasierijk verhaal over levenden, doden en doden die nog iets willen regelen maar het mortuarium niet uit kunnen. Bovendien stijlvol neergezet.

De architectuur in deze film heeft een belangrijke rol, met een reuzeflat en oude gebouwen. En het verhaal biedt onderweg voldoende komische lichtpuntjes om de wat schetsmatige karakters van Krisztián en Agí te compenseren. Wat ik wel mis, is flair – dat wat Amélie echt goed maakte.

Kijk hier waar en wanneer deze film is te zien (mits niet uitverkocht).

 

Enter the Clones of Bruce

Enter the Clones of Bruce – Het leven van meer dan twintig Bruce Lee’s
Bruce Lee stierf zo jong, en zijn films waren zo populair, dat er sprake was van een onverzadigde markt. Daarom kreeg je films met nieuwe Bruce’s die ook aan Aziatische vechtsporten deden: Bruce Li, Bruce Lo, Branson Lee, Bruce Le, Dragon Lee, Bruce Thai, Bruce Liang, etc. Ze kwamen uit verschillende Aziatische landen. De Bruce Lee-ripoffs waarin ze speelden overstroomden de filmmarkt in de jaren zeventig. Dat werd ‘brucesploitation’ genoemd.

In deze film vertellen filmexperts en acteurs over de films. Brucesploitation was een grote niche-industrie omdat de kung fu-film dankzij Bruce Lee zo’n populair genre was geworden. De distributeurs profiteerden ook van de goedgelovigheid van het westerse publiek. Bruce Le, Bruce Lee, wat is het verschil?

Deze Bruce’s moesten letterlijk Bruce Lee nadoen, die in het vechten een eigen stijl had ontwikkeld. Dus het beroemde vinger-tegen-neusgebaartje, geluiden maken bij het vechten (hiijjaaaajiiii…). Verder titels die vervolgen suggereerden op beroemde Bruce Lee-films: The Big Boss 2, Way of the Dragon 2. Er is zelfs een film getiteld The Clones of Bruce Lee (1980), met Dragon Lee, Bruce Le en Bruce Thai, die in de film gemaakt zijn van cellen van de echte Bruce Lee.

Nog erger waren de films die speelden met het privéleven van de echte Bruce. Bruce Lee: The Man, The Myth en The True Game of Death. In Deadly Hands of Kung Fu neemt Bruce Lee het na zijn dood op tegen slechteriken in de hel. Er kwamen zelfs films over de making-offs van zijn films. De pseudo-documentaire Fist of Fear, Touch of Death was wel het dieptepunt.

De film wisselt deze anekdotiek af met interviews met de Bruce-acteurs. Ze vertellen dat het een zware tijd was met veel intens acteerwerk, pittige stunts, lange opnamedagen en lage betalingen. Ze hadden graag meer uit zichzelf gehaald maar hebben ook wel vrede met hun carrières. Dat is boeiend om te horen: het leven achter de nichefilms.

Kijk hier waar en wanneer deze film is te zien (mits niet uitverkocht).

 

Robot Dreams

Robot Dreams – Bereid je voor als je met je robot naar het strand gaat
Een eenzame hond in New York koopt een gezelligheidsrobot. Gaat ermee naar allerlei plaatsen, waaronder het strand. Daar gaat het mis want de robot roest en zijn batterij raakt leeg. Een hek gaat om het strand en de hond moet tot de lente wachten tot hij de robot kan bevrijden. De robot droomt ondertussen van een beter leven.

Charmante tragikomische animatiefilm is misschien wel de ideale film voor het gezin tijdens komende kerst. Niks volwassens en anarchistisch, zoals we intussen van series van Adult Swim gewend zijn geraakt. Dit is gemaakt voor oud én jong. Zo is er veel aandacht voor het echte New York in de jaren ‘80 als decor voor deze animatie; met restaurantjes, marktjes, Central Park, discomuziek, rooftop party’s en de Twin Towers. Terwijl kinderen ook de emoties van de film makkelijk kunnen volgen.

Regisseur Pablo Berger maakte eerder de modern-zwijgende film Blancanieves. Zo goed is deze film niet. Robot Dreams is iets te veel een kinderfilm en duurt ook wat te lang. Je krijgt er wel vermakelijke en aandoenlijke scènes voor terug. De ski-afdaling met de miereneters. De aan The Big Lebowski herinnerende bowlingscène met een sneeuwpop. Er zitten meer filmknipogen in voor de liefhebber. Zoals de poster van Yoyo (Pierre Étaix, 1965) en het Ierse folkliedje ‘Oh, Danny Boy’ is mogelijk een referentie naar Goodfellas óf de film Danny Boy (1946, immers met een herdershond als maatje).

De film is gebaseerd op de gelijknamige graphic novel uit 2007 van Sara Varon. Ze tekent nooit mensen omdat ze er naar eigen zeggen niet goed in is.

Kijk hier waar en wanneer deze film is te zien (mits niet uitverkocht).

 

Vampire humaniste cherche suicidaire consentant

Vampire humaniste cherche suicidaire consentant – Humanistische vampier
We eindigen het humorgedeelte met Vampire humaniste cherche suicidaire consentant. Wat als je vampier bent en je hebt morele bezwaren tegen het ontvoeren, vermoorden en laten leegbloeden van mensen. Niet raar toch?

Toch snappen weinig mensen in het vampierwereldje iets van Sacha’s principes. En zij heeft ook gewoon bloed nodig om zelf niet het loodje te leggen. In de suïcidale Paul ziet ze een mogelijke kandidaat en hij vindt het ook prima; biedt zijn nek zelfs vrijwillig aan. Maar wat als je dan gevoelens krijgt?

Deze lichtvoetige film is een verademing als je net loodzware bodyhorror hebt zitten kijken (niet voor je lol in mijn geval). Vampire etc. heeft zo zijn melige en charmante momenten. Vooral als Sacha te humanistisch is naar de smaak van familieleden. ‘Een laatste wens inwilligen?’ zegt haar tante bijvoorbeeld stomverbaasd als Sacha het moment weer uitstelt. Stilistisch is het verwant aan films van Wes Anderson en de karakters doen (opnieuw) denken aan Jean-Pierre Jeunet.

Aan de andere kant blijft de Québécoise film van regisseur Ariane Louis-Seize vrij veilig binnen de kaders van de offbeat-komedie. Je mist iets wat meer durf om het een kant te laten opgaan waar je niet aan had gedacht.

Kijk hier waar en wanneer deze film draait (mits niet uitverkocht).

 

Jeanne Dinde

Shorts
In de categorie Shorts zitten een paar heerlijke maffe films. Bijvoorbeeld de musicalmisdaadkomedie van twee scènes: Claudio’s Song (Andreas Nilsson). Het plot maakt dit verhaal van 10 minuten over een ontvoerde instagramberoemdheid op aardige manier ‘rond’.

Een andere vermakelijke short is de Estische productie Dog Apartment van Priit Tender. Een blaffende wasbak zorgt voor slapeloze nachten van een ex-balletdanser. We zien hoe hij aan de worst voor de wasbak komt. Productie van een kwartier biedt meer moois dan vele langere animaties.

Meer vreemde dieren in Jeanne Dinde (zie: foto). Een coming-of-age van een 13-jarig meisje en haar denkbeeldige vriendje, een kalkoen. Die kalkoen loopt vooral te zeiken over haar pubergedrag. Luchtige film van Pauline Ouvrard heeft een van de meest hilarische momenten op Imagine.

In de categorie uitzinnig maf vallen drie korte films. Zoals de vermakelijke Australische film Sweet Juices van Sejon Im en William Suen. Hoe je schulden kunt verrekenen met geweldige dumplings: dat leer je hier. Ook flink maf is de tweeling-roadmovie over penny’s, Pennies from Heaven. Deze film van Sandy Honig is geschreven door de tweelingcomédiennes Annabel Meschke en Sabina Meschke. Er komt vast nog wel een speelfilm van deze twee (lees over de opkomst van het duo in The New York Times). Slechts drie minuten duurt We forgot about the Zombies. Twee mannen rennen weg voor zombies en komen in een schuur. Een van hen heeft dringend een remedie nodig. De schuur is een doe-het-zelf-plek voor spuiten, maar helaas staat er steeds net iets te weinig informatie op. Grappige parodie op de clichés in zombiefilms.

 

24 oktober 2023

 

Imagine 2023 – Deel 2: Suspense & Horror
Imagine 2023 – Deel 3: Iran
Imagine 2023 – Deel 4: Sciencefiction

 


MEER FILMFESTIVAL

Imagine 2023 – Preview

Imagine 2023 – Preview:
Fantasie in de meest brede zin

door Bob van der Sterre

Imagine, van 25 oktober tot 4 november in Amsterdam, biedt als gebruikelijk fantastische films zo breed als je het maar kunt opvatten. Een festival dat arthouse ziet als brandhout voor de open haard en waar door de film heen joelen de gewoonste zaak van de wereld is. 

Goed, ik overdrijf natuurlijk, maar overdrijven is ontzettend leuk. Dat beseffen de filmmakers die passen bij Imagine ook. En de bezoekers die dol zijn op een portie fantasie.

Het festival wordt gehouden in LAB111 en De FilmHallen in de Kinkerbuurt. Op InDeBioscoop geven we tips over allerlei films op Imagine en beantwoorden de vragen over het festival.

The Boy and the Heron

The Boy and the Heron

Wanneer is Imagine?
25 oktober – 4 november.

Waar vind ik het programma van Imagine 2023?
Je vindt het hier op de website van Imagine. Of bekijk het blokkenschema.

Hoeveel films zijn er te zien?
Imagine heeft pak hem beet 60 full feature films en tegen de 50 shorts.

Welke bekende films zijn er te zien?
Blikvangers volgens Imagine zelf:

  • The Boy and the Heron (openingsfilm Imagine 2023 van Hayao Miyazaki)
  • Dream Scenario (met Nicolas Cage)
  • Concrete Utopia (Koreaanse Oscarinzending)
  • The Exorcist 50th Anniversary
  • Kubi (Takeshi Kitano)
  • Bitten (sexy horror)

Welke speciale programma’s zijn er te zien?

Waar vind ik de ticketinformatie?
Bekijk de informatie op de website van Imagine.

Waar vind ik informatie over de locaties?
Bekijk de informatie op de website van Imagine.

Wat is de Instagrampagina?
Bekijk de Instagrampagina van Imagine.

Wat doet InDeBioscoop aan Imagine?
We beschrijven de meest opvallende films van Imagine in vier delen. We beginnen met humor en suspense/horror. Hierna volgt een special over de vier Iraanse themafilms. De laatste episode is sciencefiction. Bekijk onze content van vorige jaren om alvast in de juiste sfeer te komen.

Dream Scenario

Dream Scenario

Rebranding, relocation en recalendering: een goed idee?
Nog even over de rebranding, relocation en recalendering (?) die vorig jaar plaatsvond. Om maar antwoord te geven op de vraag in de kop: ja, dat is een goed idee. Evolutie hoort bij een festival als Imagine. Films veranderen, ideeën veranderen, opvattingen veranderen.

In 1984 begon het allemaal aan de Weteringschans met het horrorfestival ‘Weekend of Terror’. Het heette later ‘Festival van de Fantastische Film’, ‘Amsterdam Fantastic Film Festival’, ‘Imagine Film Festival’ en nu ‘Imagine Fantastic Film Festival’ alias IFFF.

Er waren veranderingen in programmering, in thema’s, in locaties. In 2013 ging het festival bijvoorbeeld van het centrum naar Eye, net tegenover het station in Amsterdam-Noord. Sinds vorig jaar is het weer terug in de stad met de twee locaties in de Kinkerbuurt.

Ik denk dat de meest recente verhuizing een goede stap is. Eye is immers een chique filmmuseum waar je Werner Herzogs krabbels over Fitzcarraldo geëxposeerd ziet in glazen kastjes, waar in een filmbibliotheek nerds vechten om Het lef van Altman te mogen lenen, waar je wacht op een tafeltje voordat je je te dure pinot grigio kan drinken. Bij Imagine denk ik aan bier, popcorn, gejoel en gegil, en cocktails met borrelende inhoud waar paarse rook uit opstijgt (dat verzin ik maar zou best passen).

Zelf hoop ik dat Imagine de komende jaren thematisch en historisch wat meer de diepte in gaat. Dat is logisch, als liefhebber van oude obscure films (prachtplek om mijn rubriek te pushen; test je kennis bijvoorbeeld met de Grote Camera Obscura Quiz).

Hopelijk komt Imagine tot zichzelf in de Kinkerbuurt!

 

22 oktober 2023

 


MEER FILMFESTIVAL

Filmmarathon: Catherine Deneuve

5 onbekende films van bekende Franse actrice
Filmmarathon: Catherine Deneuve
Twee redacteuren van InDeBioscoop dompelen zich een weekend lang onder in de goede dingen des levens en vijf relatief onbekende films van de Franse actrice Catherine Deneuve.

1. La femme aux bottes rouges (1974)

BOB:
Had ik al gezegd dat ik moe was van de vele kilometers die ik in de Betuwe moest omrijden, Cor? En ik je nu helaas niet kan helpen met afwassen of afdrogen? Ik heb rust nodig maar die krijg ik ook niet met deze eerste film van de filmmarathon. Een paraplu zonder context, er klinken kogelschoten bij een boekenkraampje, een advocaat zit met een schoen op zijn hoofd, ga zo maar door. Na tien minuten ben ik al de weg kwijt.

Stel je voor dat je Jean Luis Buñuel bent. Je vader is Luis Buñuel, wereldberoemd in de cinema en kunst. Zijn surrealistische invloed op jouw denken als kind en tiener is enorm. Jij wilt ook wat nalaten. Jean Luis’ debuut in 1973 (Au rendez-vous de la mort joyeuse, met Française Fabian en Gérard Depardieu) werd gevolgd door deze film. Surrealisme te over en je ziet het talent maar je mist toch satire en ander interessants om het te laten beklijven.

Aan de cast lag het niet. Fernando Rey is een oude Buñuel-bekende. En Catherine Deneuve (schrijfster Françoise LeRoi) speelde zeven jaar hiervoor de hoofdrol in het wereldberoemde Belle de Jour van vader Luis Buñuel. Ze acteert altijd sterk met haar ogen, zoals ook in sommige scènes hier. Die ogen stralen een prettige mafheid uit. Past bij de rollen die haar een kil imago gaven als actrice: Belle de Jour en Repulsion.

Wat is eigenlijk jouw favoriete Deneuve, Cor? De mijne is de komische Deneuve van Touche pas à la Femme Blanche.

 

COR:
Ik heb geen favoriete Deneuve, maar vind wel dat zij door de jaren heen sterker is gaan acteren en veel meer karakter in haar gelaatsuitdrukkingen kreeg. Haar ingehouden stijl, bijvoorbeeld in Le dernier métro, kan me ook wel bekoren. Ik schreef daar al eens over in ‘Een halve eeuw Catherine Deneuve in vijf mooie hoofdrollen’.

In Buñuel junior heb ik me nooit verdiept. Wel grappig dat Jean Luis La femme aux bottes rouges maakte net voordat Luis met pensioen ging. Ik ben het met je eens dat de zoon de satire van de vader mist. Neem bijvoorbeeld het twee jaar eerder verschenen Le charme discret de la bourgeoisie van Luis met al die absurde scènes, dromen en nachtmerries die waren bedoeld om burgerlijk en snobistisch gedrag te ontregelen. En natuurlijk ook de kijker! Zoonlief benadert die atmosfeer wonderwel, maar mist de geniale gekte van pa.

Kijk ook eens naar de filmtitel: bij Jean Luis er is daadwerkelijk een vrouw met rode laarzen (Deneuve). Hoe anders is Luis’ debuutfilm (samen met die andere beroemde surrealist Salvador Dalí) Un chien andalou (1929). Je kunt zo vaak kijken als je wilt, maar er is geen hond te zien, laat staan een Andalusische.

 

2. Et Satan conduit le bal (1962)

COR:
Hopelijk ben je wat bekomen van je fietstocht vanuit Den Haag, Bob, en val je niet in slaap tijdens deze film. Na afloop ga ik uitgebreid koken, en daarna zet ik graag een comfortabele stoel voor je klaar bij de afwas.

Et Satan conduit le bal ademt ook een bepaalde lamlendigheid, in dit geval van jongeren in de jaren zestig, zoals er in die jaren zoveel Europese films daarover werden gemaakt. Deze film is geproduceerd door Roger Vadim. Hij debuteerde in 1956 met Et Dieu… créa la femme waarmee hij van Brigitte Bardot een sekssymbool maakte.

Vadim was getrouwd met Bardot, maar een paar jaar later kreeg hij een relatie met Catherine Deneuve. Zij heeft in Et Satan conduit le bal op een gegeven moment exact hetzelfde kapsel als Bardot, dus Vadim wilde kennelijk ook Deneuve’s carrière als zodanig lanceren. Deneuve is een hele mooie dame, maar geen vurig sekssymbool. Deze enige film van Egyptenaar Grisha Dabat is verre van opwindend. Tóch zou Vadim scoren: een jaar na de opnamen beviel Deneuve van zijn zoon.

De film is gemaakt in een tijd dat Franse filmmakers als Godard, Truffaut en Varda in Parijs de Nouvelle Vague hadden geïntroduceerd. Van hun snelle montage en visuele grapjes zie je in Et Satan conduit le bal weinig terug. Ik zie slechts verwende jongeren die pseudo-intellectueel discussiëren en zich vervelen. En dan heb je natuurlijk nog dat blonde kereltje dat de auto van zijn gewenste schoonvader in de prak rijdt.

Ondertussen vraag ik me af wie wordt bedoeld met de Satan uit de filmtitel. Wat denk jij?

 

BOB:
Satan is natuurlijk de vrijzinnigheid van de jeugd, dat is zonneklaar. Die vrijheid leidt nergens toe: een crash met een auto, verveling, relaties ‘voor de fun’… Kortom: Satan leidt de dans van de luie jeugd. Deze schandaaltitel beloofde meer dan het kon waarmaken. Daarvoor kun je beter terecht bij films als Kids, Heavenly Creatures of The Breakfast Club.

Jij noemt Bardot, maar ik zie Deneuve hier op haar meest Jane Fondaïstisch. Desondanks een van haar minst interessante rollen. Ze is nagenoeg filmbehang – zoals de meeste acteurs trouwens. Een portret van jongeren in 1962: ik zie er geen kwaad in maar ook weinig goeds. Een paar dingen vind ik wel leuk: hoe zelfs petanque een strijd oplevert om een dame; dialogen als ‘We vinden elkaar leuk, wat nu?’ ‘We constateren het’; of ‘Ben ik ten goede veranderd?’ ‘Je bent… tolerabel’.

De vraag van deze film is vooral: wie was Grisha Dabat, wiens enige film deze was? Weer een gemist hoofdstuk voor de encyclopedie voor de minder bekende namen uit de filmwereld.

 

3. Peau d’âne (1970)

BOB:
Het fietsvoorafje van de Vuelta gaat er vandaag wel goed in. Hoe gaat het met je pool, Cor? Had ik al gezegd dat ik onderweg naar Uden ook steile bergen moest beklimmen? De top van Oss, de Narijnense Reus, het monster van Hellouw… Toen moest ik nog zwemmen met de fiets op de schouders omdat het pontje van Varik niet voer… Je snapt dat ik je daarom helaas niet kon helpen bij het bereiden van het smakelijke kopje soep.

Ik genees wel wat sneller dankzij deze film. Met jurken in de kleur van de maan en zon; met smurfkleurige lakeien; Catherine Deneuve die de halve film met de huid van een ezel rondloopt (vandaar de titel); bloedrode paarden en decors die je niet in woorden kunt beschrijven. Leg deze film voor aan om het even wie en diegene zal toch even twijfelen of ze drugs hebben gebruikt.

De decors zijn liefhebberswerk, de kleuren zijn schaamteloos en dan nog de zangpartijen. Tegelijk heeft het oorspronkelijke 17e-eeuwse sprookje van Charles Perrault zijn scherpe, spottende kanten. Die komen terug in dit werk van Jacques Demy (zes jaar eerder schrijver en regisseur van Les Parapluies de Cherbourg, met een jonge Deneuve).

Met alle respect voor de dubbelrol van Deneuve; ik val meer voor de rol van fee door Delphine Seyrig. Maar wacht… is die prins werkelijk dezelfde acteur als dat vervelende joch in Et Satan conduit le bal? Die ik voor deze filmmarathon nog nooit in een film had gezien? Hoe noem je zulk toeval, Cor?

 

COR:
Toeval bestaat niet, Bob. Deze acteur, Jacques Perrin, duikt namelijk decennia later op in veel bekendere producties, bijvoorbeeld als de hoofdpersoon van Nuevo Cinema Paradiso (1988), een van mijn favoriete films. Ik moet bekennen dat ik hem in zijn jonge versie niet had herkend. Tja, ieders uiterlijk verandert wezenlijk met het klimmen der jaren, behalve dat van Catherine Deneuve natuurlijk.

Peau d’âne is een mooi staaltje überkitsch met zoetsappige liedjes en vol sprookjeselementen. Een ezel poept munten en juwelen (voordat die gevild wordt), een oude kol spuugt continu kikkers en de koning moet van zijn vrouw, die op het punt staat te overlijden, trouwen “met een vrouw die mooier is dan ik”. Oeps, laat dat nou net hun dochter zijn. Niet het passen van een glazen muiltje maar een gouden ring zal de suggestie van incest wegvagen.

 

4. Généalogies d’un crime (1997)

COR:
Geef mij maar een sprookje in plaats van deze misdaadthriller. Deneuve heeft hier opnieuw een dubbelrol. Allereerst is zij Solange, een advocaat die rouwt om de dood van haar zoontje Pascal. Dat het joch op zijn vijfde een kat doodde en diens lever eruit haalde, nemen we voor kennisgeving aan. Solange heeft besloten om jongeman René te verdedigen. Hij wordt verdacht van de moord op zijn rijke tante Jeanne. Vervolgens zien we dat Solange de dagboeken van Jeanne leest en steeds meer op haar begint te lijken. Mysterieus? Ja! Is er een touw aan vast te knopen? Nee!

Deneuve’s dubbelrol is niet slecht, maar haar acteerprestaties worden ondergesneeuwd door Michel Piccoli. Hij speelt een psychiater, zo gek als een deur, net als zijn clubje: het Frans-Belgische Genootschap van Psychoanalytici. Verder zie ik een dwangmatige cameravoering in een poging om er iets kunstzinnigs van te maken. Het terugkerende shot van het bordspel Go dat steeds meer stenen telt, is waarschijnlijk een metafoor van de omsingeling van de tegenstander c.q. het oplossen van de moordzaak.

Over metaforen gesproken: Mijn maag brult als een leeuw. Wat eten we voordat we aan onze laatste film beginnen?

 

BOB:
Nou Cor, als je maag zo brult, lijkt het me prima als je een bonenschotel creëert met een stuk zalm voor jezelf. Ik zou normaal gesproken natuurlijk toespringen om te helpen maar mijn overbelaste dijen laten het helaas niet toe. Had ik al gezegd dat ik via Denemarken moest omrijden om hier te komen?

Ja, ik sta ook met dat touw tevergeefs te zoeken het aan iets vast te knopen. Het is zo jammer dat Deneuve deze pracht van een hoofdrol kreeg in een film die omkiept door deze vele symboliek, knipogen en bizarre momenten. Vlinders, poppen, eierschalen, kinderstemmen, shots met opvallende lichtval/schaduwen. Het is echt too much. En absurd-komisch is het ook niet. Raul Ruiz en Pascal Bonitzer (de schrijvers) hadden met wat ‘gewone’ scènes de ambities beter kunnen laten uitkomen.

Toch is het dan wel weer tof van een actrice van Deneuve dat ze graag in het diepe stapte. Ook al lukt het dan niet helemaal, ze voelde zich volgens mij altijd wel aangetrokken tot gewaagde films.

Hoe is trouwens jouw kennis als Deneuvist? Weet je antwoorden op deze vragen (niet spieken!)?

– Houdt Deneuve van tuinieren, koken, kaartspelen of alle drie?
– Voor welke James Bond-film sloeg Deneuve een rol af als Bond-meisje?
– En welke actrice – tevens dochter van Deneuve – zegt over haar: ze is verlegen maar ook ontzettend grappig?

 

5. La choix des armes (1981)

BOB:
Het beste voor het laatst bewaard: een superlevendige Gérard Depardieu, een laconieke Yves Montand, een subtiele Catherine Deneuve. En bijrollen voor Michel Galabru, Richard Anconina, Gerard Lanvin en Jean Rougerie.

Om maar met het laatste te beginnen: het leeuwendeel van de film speelt ze een saaie rol. Vrouw van een rijke kerel die pardoes het middelpunt wordt van dingen. Ze houdt van paarden: dat is zo’n beetje de hele karakterschets. Als zij eindelijk loskomt van die rol en een eigen karakter krijgt, houdt het ook meteen op.

De film heeft moeite met het middenstuk maar trekt weer aan bij het einde. Ranzige flats van Saint-Denis zijn het onverwachte decor. Lang niet zo ingewikkeld als Genealogies d’un Crime (deze film had wel een onsje van die ambitie mogen hebben). Dat kun je verwachten van Alain Corneau. Een schrijver/regisseur van gedegen misdaadfilms. Serie Noire (aanrader) en Police Python 357 zijn bijvoorbeeld ook van zijn hand. Over Serie Noire gesproken: ik voel een enorme behoefte aan een filmmarathon over Patrick Dewaere. Waar ó waar kan ik een handtekeningenactie heen sturen?

Nou nou, die laatste druppel is nu ook uit die spectaculaire rosé. Wat vond je van je eerste ipa ooit?

 

COR:
Aan jouw bespreking van La choix des armes heb ik weinig toe te voegen. Depardieu die als een wervelwind onvermijdelijk afstevent op een tragisch einde en Deneuve die alleen maar mooi hoeft te zijn, vormen de ingrediënten van deze onderhoudende misdaadfilm.

Laat ik afsluiten met de vragen over onze filmmarathon-actrice die je stelde.

Hoewel ik me niet als een Deuvenist beschouw, zijn die vragen niet al te moeilijk. Catherine Deneuve heeft één dochter, Chiara, verwekt door Marcello Mastroianni.

Verder heb ik ooit gelezen dat ze was gevraagd voor de James Bond-film Live and Let Die. Tegenwoordig gaat zelfs het gerucht dat Deneuve (in oktober wordt ze 80) de volgende Bond-girl is!

Of Catherine Deneuve houdt van tuinieren, koken, kaartspelen of alle drie, zou ik moeten gokken. Ik weet in ieder geval dat ze houdt van roken, zelfs na haar beroerte van een paar jaar geleden. Volgens mij houdt zij ook van fietsen, Bob, maar zeker niet van die enorme afstanden die jij aflegt natuurlijk. Wel lullig dat je met dat zuchtje tegenwind straks weer helemaal naar huis moet …met de trein!

 
23 september 2023

 
Meer filmmarathons