Exotische Sherlocks
door Bob van der Sterre
Priklyucheniya Sherloka Kholmsa i doktora Vatsona: Sobaka Baskerviley ♦ O Xango de Bakerstreet ♦ Sherlock Holmes and a Study in Scarlet
Al die Amerikaanse Sherlocks! Twee jaar geleden zagen we Will Ferrell als Sherlock en John C. Reilly als Holmes. Je vergeet bijna dat Sherlock Brits is. Er is meer heiligschennis, en wat opvalt: die films zijn helemaal niet slecht. Drie exotische Sherlocks.
Priklyucheniya Sherloka Kholmsa i doktora Vatsona: Sobaka Baskerviley (oftewel het niet minder lange The Adventures of Sherlock Holmes and Dr. Watson: Hound of the Baskervilles) is het beroemde mysterie van de ‘Hound of Baskervilles’. Twee delen, 151 minuten, in 1981 voor de Sovjet-Russische tv gemaakt.
De beste vertolkers van Sherlock en Watson
Het verhaal van de hound van Baskervilles is menigeen wel bekend. Het is Conan Doyles bekendste verhaal van Sherlock Holmes. Toch maar een kleine synopsis. Sir Charles Baskerville is pas overleden. Een dokter die Holmes bezoekt, vertelt dat hij werd achtervolgd door een enorme hond. De Hond van Baskervilles dus. Die doolt al eeuwen rond in de heidegebieden rondom het familiehuis.
De bedienden gedragen zich merkwaardig, ontdekt Watson, die door Sherlock Holmes vooruit is gestuurd. Holmes lost het raadsel later op zijn eigen, typische wijze op.
Het is aanvankelijk vreemd om Russen te horen praten over cockerspaniëls, Charing Cross Station, Charles Baskervilles. Als een soort alternatief universum waar Russen Brits zijn geworden. Het went.
De film is sowieso een uitstekende kandidaat om een winterzondag aan te offeren. Want het ziet er prachtig uit. Door het lage tempo (en het sterke acteerwerk) krijg je die ouderwetse Conan Doyle-sfeer die je vaak mist in de meer populair bedoelde westerse producties. Dit verhaal laat ook geen detail onbenut. Zeker het stuk met de hond en de heide zijn mooi gedaan. De hound is trouwens slim gecreëerd met een geverfde schedel op een hoofd van een hond.
En Vasily Livanov is een topcast als Zherlokkolmz. Hij is een klassieke Holmes. Zonder de maniertjes van bijvoorbeeld Basil Rathbone, die Holmes wereldberoemd maakte. Vitali Solomin is ook niet verkeerd als Watson. Geen wonder dat beiden door liefhebbers worden beschouwd als de beste vertolkers van Sherlock en Watson.
En dan is er nog Nikita Michalkov als ‘Sir Genry’, dus de Henry Baskerville om wie het allemaal gaat. Michalkov is altijd uitzinnig in zijn rollen. Hij past hier goed als tegenspeler van de ingetogen Sherlock en Watson.
Word je net zoals veel Russen in de jaren tachtig fan van deze Sherlock? In 1980, 1983 en 1987 zijn drie andere series gemaakt. Ook met Livanov en Solomin. Nog meer zondagen om aan te spenderen! Lees het verhaal over al deze producties in ‘het curieuze incident van de Russische Sherlock’.
Braziliaanse Sherlock
Is een Russische Sherlock al vreemd, wat te denken van een Braziliaanse? Dat is O Xangô de Bakerstreet (‘De samba van Baker Street’).
In 1885 is een bepaalde Stradivarius-viool spoorloos. Een seriemoordenaar doodt jonge vrouwen met de snaren van de Stradivarius. Sarah Bernhard, die in Brazilië optreedt, raadt aan om Sherlock Holmes in te huren.
De Braziliaanse zon en salsa zijn wel wat anders dan de motregen op Baker Street. Je krijgt een opgewekte Braziliaanse komedie (met een paar grimmige momenten). De film is dan ook niet gebaseerd op een verhaal van Conan Doyle, maar op een boek van Jô Soares. Dat is een Braziliaanse schrijver. Hij gebruikte het Sherlockverhaal als kussentje om satirische speldenprikken over de Braziliaanse cultuur op te kunnen prikken.
Joaquim de Almeida (Desperado en Clear and Present Danger) is hier de Sherlock Holmes. Even vloeiend in Engels en Portugees, charismatisch acteur, een logische keuze. De film is best grappig, zelfs geregeld over de top – wat je mag verwachten van een parodie.
De liefhebber moet wel klaar zijn voor wat Sherlock-zelfspot. Heel wat heilige Sherlockhuisjes worden hier omver getrapt. Deze klunzige Sherlock Holmes vindt zijn minnares belangrijker dan de zaak (ze doen het midden in een park) en zoekt steun bij sjamanen. Watson is nóg klunziger dan normaal. En Mello Pimento is nu eens geen domme Lestrade.
De film vermaakt maar had wel een stuk korter gekund (het boek schijnt beter te zijn). Het meest opmerkelijke is dat dit een tweetalige film is. In 1997 al gereleased als Engelstalige film A Samba for Sherlock (en Sarah Bernhard praat trouwens Frans).
Geanimeerde Sherlock
Maar het kan nog exotischer! Letterlijk aan de andere kant van de wereld van waar Sherlock vandaan komt: een geanimeerde Australische Sherlock uit 1983… We hebben het over Sherlock Holmes and a Study in Scarlet.
In dit verhaal moet de moord op een rijke kerel worden opgelost. Die is vergiftigd. Door wie? En waarom staat er Rache in bloed op de muur? Is dat omdat het een moord is door ene Rachel, zoals Lestrade vermoedt?
Sherlock zal Sherlock niet zijn als hij alles al snel in de smiezen heeft (dankzij voetsporen) en al weet wie de dader is. Alles draait om wraak. In het tweede deel van deze animatie zien we de ontstaansgeschiedenis van deze wraak. Die begint helemaal in Salt Lake City.
De verfilming is redelijk trouw aan het verhaal, ook al zit er een groot verschil in: in dit Conan Doyle-verhaal ontmoetten Sherlock en Watson elkaar voor het eerst, maar dat zien we hier niet. En dus Australisch, maar verwacht geen Sherlock met een Aussi-accent. Deze Sherlock is ingesproken door Peter O’Toole. Naast deze episode zijn er nog drie andere te vinden.
Kan het exotischer? Ja, want zelfs het land van Der Alte en Derrick deed ooit een witty detective in Baker Street! Kijk en geniet/huiver (doorstrepen wat niet van toepassing is).
Misschien is het nu wel tijd voor Sherlock om eens terug te keren naar huis voor een prachtig stukje Britse slow-cinema. Kom op, Britten!
9 maart 2020