Tien favoriete films van cursisten
De zesdelige cursus ‘Introductie in de filmgeschiedenis’ wordt afgesloten met het bespreken van keuzefilms van de cursisten. Bij de Volksuniversiteit Oss leverde dat de volgende selectie op. Met dank aan Patricia, Anneth, Gera, Pim, Joost en Peet.
door Cor Oliemeulen
1. – Good Will Hunting (Gus Van Sant, 1997)
De toenmalige jonge broekjes Matt Damon en Ben Affleck schreven samen het bekroonde script van Good Will Hunting. Damon speelt de hoofdrol, Affleck (terecht) een bijrolletje. Will Hunting is een eigenwijs boefje met een fotografisch geheugen die niets van studeren wil weten. Als hij werkt als schoonmaker in een school lost hij een zeer ingewikkeld wiskundig probleem op dat op een bord staat. Als het genie bekend is, wil men hem stimuleren om zijn uitzonderlijke talent in te zetten voor de wetenschap. Maar Will Hunting is een lastig en irritant mannetje. Gelukkig weet een psycholoog (Oscar voor Robin Williams) hem met beide beentjes op de grond te zetten.
2. – Fill the Void (Rama Burshtein, 2012)
Liefdesgeschiedenissen en gedwongen huwelijken in streng gelovige gemeenschappen mogen zich per definitie in de belangstelling van een schare fans hullen. Zo ook het Israëlische drama Fill the Void (Lemale et ha’halal), dat zich afspeelt in Tel Aviv. Nadat haar oudere zus Esther in het kraambed is gestorven, wordt de 18-jarige Shira door haar familie verplicht om te trouwen met de man van Esther. Echter Shira heeft een onverwachte verrassing in petto. Rama Burshtein schreef de film en was de eerste Orthodox-joodse vrouw die een grote film regisseerde. De vrouwelijke personages van Fill the Void worden regelmatig vergeleken met de in keurslijf gedrongen karakters van Jane Austen. Het drama won zeven Ophir Awards, de belangrijkste Israëlische filmprijzen.
3. – A Streetcar Named Desire (Elia Kazan, 1951)
De Amerikaanse schrijver Tennessee Williams bewerkte zijn beroemde boek A Streetcar Named Desire voor zijn gelijknamige toneelstuk (waarvoor hij in 1947 de Pulitzer Price won) en voor de gelijknamige film van Elia Kazan in 1951. De titel slaat op de tramlijn met de naam Desire die loopt langs het huis van Stella in een volkswijk van New Orleans. Stella’s zus Blanche (prachtige rol en Oscar Vivien Leigh) komt er een tijdje wonen, nadat zij door mysterieuze omstandigheden uit haar eigen woonplaats is vertrokken. De zussen hebben nog wat oud zeer te verwerken, en de wat onevenwichtige, snobistische Blanche ontwikkelt een dubbel gevoel voor Stella’s man Stanley (doorbraak Marlon Brando). Begeerte broeit in dit grootse drama met film noir-trekjes.
4. – Suddenly, Last Summer (Joseph L. Mankiewicz, 1959)
Ook dit drama is gebaseerd op een toneelstuk van Tennessee Williams en speelt zich ook af in New Orleans. Het is 1937 en een jonge vrouw (Elizabeth Taylor) zit in een psychiatrische inrichting omdat zij iets te maken zou hebben met de plotselinge dood van haar neef Sebastian. Een dokter (Montgomery Clift) wordt uitgenodigd door de steenrijke tante van de jonge vrouw, tevens de moeder van Sebastian (onvergetelijke Katherine Hepburn), en wordt voor het blok gezet: zijn armlastige ziekenhuis ontvangt een miljoen dollar op voorwaarde dat de dokter lobotomie bij haar nichtje toepast. Elizabeth Taylor was destijds dé grote filmster in Hollywood en eiste dat Montgomery Clift haar tegenspeler werd. Tennessee Williams vond Taylor een miscast, door wie hij volgens eigen zeggen moest overgeven. En Gore Vidal, die het scenario had geschreven, klaagde dat regisseur Joseph L. Mankiewicz het eind had veranderd.
5. – The Hours (Stephen Daldry, 2002)
Nog een Pulitzer Price-winnaar: Michael Cunningham. Hij schreef het sterk geacteerde drama The Hours, dat in 2002 werd verfilmd door de vrij onbekende Britse regisseur Stephen Daldry. We volgen drie generaties vrouwen die allemaal een band hebben met een roman van Virginia Woolf. In de jaren 20 maken we kennis met de Engelse schrijfster zelf (Oscar voor de bijna onherkenbare Nicole Kidman); in de jaren 50 leest een depressieve vrouw (Julianne Moore) het boek van Woolf en ziet net als de schrijfster het leven niet meer zitten; en in het New York van de jaren 90 organiseert het personage van Meryl Streep een viering voor haar dichtende aids-vriend (Ed Harris). Geen vrolijke film, wel indrukwekkend en behoorlijk feministisch.
6. – The Reader (Stephen Daldry, 2008)
In deze verfilming van het boek Der Vorleser van Bernhard Schlink blikt een Duitse advocaat (Ralph Fiennes) terug op het jaar 1958 waarin hij als vijftienjarige een liefdesaffaire met een oudere vrouw had. Jaren later blijkt dat zij bewaker in een naziconcentratiekamp was. De advocaat is de enige die weet waarom zij zich onnodig lang liet straffen. We zien Kate Winslet zonder make-up en in evakostuum regelmatig de liefde bedrijven, maar nooit voordat de jongeman een stukje heeft voorgelezen. De seksscènes in de film werden helemaal op het eind geschoten nadat acteur David Kross achttien was geworden. Winslet won de Oscar voor Beste Actrice en in hetzelfde jaar de Oscar voor Beste Vrouwelijke bijrol voor Revolutionary Road, waarin ze ook de hoofdrol speelde. Ze kon immers niet twee nominaties voor dezelfde categorie krijgen.
7. – Amores Perros (Alejandro González Iñárritu, 2000)
De debuutfilm van Alejandro González Iñárritu bestaat uit drie verhalen in Mexico Stad die zijn verbonden door een heftig auto-ongeluk en ….honden. Rauwe dramathriller met grof geweld tegen zowel mens als hond, maar wel realistisch en knap gemaakt. Net als in de tweede en derde film van zijn Trilogy of Death, respectievelijk 21 Grams en Babel, weet Iñárritu door ingenieuze montage alle eindjes mooi aan elkaar vast te knopen. Filmdebuut van de Mexicaanse acteur Gael García Bernal als Octavio die een liefdesrelatie met de vrouw van zijn gewelddadige broer probeert aan te gaan. De talentvolle regisseur maakte later ook nog Biutiful, Birdman en The Revenant.
8. – The Dark Crystal (Jim Henson & Frank Oz, 1982)
Jim Henson kennen we natuurlijk van The Muppets. In 1982 maakte hij een fantasiefilm waarin grappige sketches zijn vervangen door een overwegend donker sprookje. We volgen Jen, een zogenaamde Gelfling, die de wereldorde moet zien te herstellen in een oorlog tussen de Skeksis, Urskeks en de Mystics. Het verhaal doet soms denken aan In de Ban van de Ring, maar moet het in tegenstelling tot de makers van The Lord of the Rings niet hebben van computeranimaties en een duizelingwekkend budget. De poppen en de decors van The Dark Crystal zijn ongeëvenaard vakwerk en de film geniet ruim dertig jaar later een cultstatus. De toenmalige release was geen succes in de bioscoop, want hij werd totaal overschaduwd door Tootsie en E.T..
9. – Le souffle au coeur (Louis Malle, 1971)
In het Frankrijk van de jaren 50 groeit de 15-jarige Laurent op in een welgesteld gezin. Hij is intelligent en fijnzinnig, houdt van literatuur en jazz, in het bijzonder van saxofonist Charlie Parker. De onvoorspelbare Louis Malle was in zijn imposante carrière nooit vies van wat controverse en maakte met Le souffle au coeur een prachtige nostalgische film over de tijdsgeest. Er is één bijzonderheid: de innige relatie tussen Laurent en zijn jonge moeder. Ze belanden samen in een kuuroord én in bed. Een ogenschijnlijk lastige kwestie in een aannemelijke context en luchtig, zelfs respectvol opgediend. Louis Malle maakte nog een groot aantal mooie films, zoals Ascenseur pour l’échafaud (met de trompet van Miles Davis) en Les Amants, allebei in 1958 en allebei met de beminnelijke Jeanne Moreau.
10. – Breaking the Waves (Lars von Trier, 1996)
Ook de Deense regisseur Lars von Trier kan met uitgesproken thema’s wel een potje breken. De toen nog onbekende Engelse actrice Emily Watson schittert als de kinderlijk naïeve Bess die opgroeit in een streng religieuze gemeenschap in de Schotse Hooglanden. Haar kersverse echtgenoot Jan raakt verlamd bij een ongeluk op een booreiland. Hij zegt tegen haar dat zij een nieuwe geliefde moet zoeken en hem in geuren en kleuren moet vertellen over de liefdesdaad, zodat ze toch nog intiem kunnen zijn. Door haar opstapelende schuldgevoelens draait Bess compleet door. Breaking the Waves kent invloeden van Dogme 95, maar voldoet niet geheel aan de strikte regels van deze filmbeweging. Deze eerste film van Von Triers Gouden Hart-trilogie werd gevolgd door het hilarische The Idiots (1998) en het muzikale Dancer in the Dark (2000), maar die zijn minder sterk dan dit onthutsende meesterwerk Breaking the Waves.
29 april 2016
Alle leuke filmlijstjes