Jimmy’s Hall

****

recensie  Jimmy’s Hall

Het begint in de voeten en eindigt in de hersenen

door Cor Oliemeulen

Politieke en sociale overtuigingen in film lijken tegenwoordig taboe. Oudgediende Ken Loach wil niets anders. Met Jimmy’s Hall staat hij op het punt een monumentaal oeuvre af te sluiten. Aangrijpend sociaalrealisme van de bovenste plank. 

Ken Loach behoort samen met Mike Leigh tot de meest bejubelde nog actieve Britse filmregisseurs. Beide zeventigers staan vooral bekend vanwege hun engagement. Leigh snijdt vaak afgebakende sociale thema’s aan – zoals in Naked (existentieel portret van een nihilistische antiheld in Engeland begin jaren ’90), Secret & Lies (zwarte vrouw blijkt blanke moeder te hebben) en Vera Drake (abortus in de jaren ’50). Loach mag gebeurtenissen graag in een historische context plaatsen, maar deed dat pas vele jaren na zijn indrukwekkende doorbraakfilm Kes (1969), waarin een jongen in het arme noorden van Engeland vriendschap sluit met een valk. Vanaf de jaren ’90 zette hij – na het maken van tv-series en documentaires – het Britse sociaalrealisme op de kaart.

Recensie Jimmy's Hall

Ierse Burgeroorlog
In Land and Freedom (1995) schenkt hij aandacht aan de Spaanse Burgeroorlog, in Ae Fond Kiss… (2004) een Pakistaanse familie in Glasgow, in Route Irish (2010) de oorlog in Irak, terwijl in The Wind That Shakes the Barley (2006) de Ierse Burgeroorlog (1919-1922) centraal staat. Loach’s meest recente filmdrama Jimmy’s Hall borduurt voort op laatstgenoemd meesterwerk: hoe gaat de bevolking in het nieuwe Noord-Ierland tien jaar na de burgeroorlog om met de beperkte vrijheid en de macht van de katholieke kerk en landeigenaren? Anders dan in Neil Jordans thriller Michael Collins (1996) over de gelijknamige Ierse vrijheidsstrijder gaat het in de films van Ken Loach vooral om de persoonlijke motieven van het individu.

Jimmy’s Hall, gebaseerd op het gelijknamige toneelstuk van Donal O’Kelly en bewerkt door Loach’s vaste scenarist Paul Laverty, is het aandoenlijke verhaal van politiek activist Jimmy Gralton (prima gespeeld door opkomend filmacteur Barry Ward). Tien jaar na de Ierse Burgeroorlog keert hij vanuit New York terug naar Leitrim Country waar hij zijn moeder gaat helpen op het land. Ondertussen bezoekt hij de vervallen danshal die hij destijds bouwde met vrijwilligers en vanwege de schermutselingen moest sluiten. Op aandrang van toenmalige vrienden en sympathisanten heropent hij het gebouw.

‘Is it Christ or is it Jim?’
Jimmy heeft een grammofoon en jazzplaten meegebracht uit Amerika en in korte tijd is Jimmy’s Hall het plaatselijke centrum van dans, muziek, zang, kunst, literatuur én politieke discussies. Het is Father Sheridan (Jim Norton) een doorn in het oog, want ‘educatie is voorbehouden aan de kerk’ en ‘barbaarse klanken uit donker Afrika mogen de Ierse volksmuziek niet verdringen’.

Recensie Jimmy's Hall

De ontwikkelingen in de postrevolutionaire samenleving – waar het gezag conservatiever lijkt dan dat van voor de burgeroorlog en soms iets weg heeft van een Stalinistische dictatuur – zetten de boel op scherp. Want de gevestigde orde zit niet te wachten op een nieuwe golf van sociale onrust en bloedvergieten, hoewel de bezoekers van Jimmy’s Hall alleen maar willen dansen en zich scholen. De pastoor weet het zeker: ‘Het begint met de voeten en komt uiteindelijk in de hersenen.’

Ken Loach focust op de relatie tussen Jimmy Gralton en Father Sheridan die leidt tot mooie, intense dialogen. Jimmy komt op voor de belangen van jonge mensen op zoek naar perspectief, persoonlijke groei en vermaak tijdens deze economische crisisjaren. Father Sheridan beschouwt hem als een communistische oproerkraaier, demoniseert tijdens zijn preek kerkgangers die Jimmy’s Hall bezoeken en dwingt zijn parochie te kiezen: ‘Is it Christ or is it Jim?’ Het eind van het liedje is dat de Ierse overheid over Jimmy’s lot beschikt.

 

10 augustus 2014

 

MEER RECENSIES