Preview IDFA 2018 – Deel 2

Preview IDFA 2018 deel 2:
Klassiekers, Kunstenaars, Lange Zit, Engagement, Misdaad en Muziek

door Bob van der Sterre

IDFA in Amsterdam, het grootste documentairefestival ter wereld, begint 14 november. InDeBioscoop blikt traditioneel vooruit. In dit tweede deel aandacht voor Klassiekers, Kunsten en Kunstenaars, Lange Zit, Maatschappelijk Engagement, Misdaad en Muziek.

The Hidden City

 

Klassiekers

Anniversary of the Revolution (119 min.)
Een nieuwe film van Dziga Vertov? De man van het briljante The Man with the Movie Camera? Dat prikkelt de geest. Nikolaj Izvolov, filmonderzoeker, vond meer dan alleen maar de twaalf minuten die tot nu toe bekend waren: hij vond de hele film. Lenin, Trotski, revolutie, massa’s. Allemaal echt! Dus je kijkt naar echt naar de Februarirevolutie van precies honderd jaar geleden. Uit handen van Dziga Vertov moet dat wel iets bijzonders opleveren.

Born in the USSR: 21 up (90 min.)
Over de Sovjet-Unie gesproken. Deze film uit 2005 toont het leven van Russische jongeren die zijn geboren in 1983. Het concept van Miroshnichenko is niet nieuw: Michael Apted is al bijna klaar met 63 Up. Toch: waarom ook niet, datzelfde idee gebruiken? Dit is dus het derde deel waarin we deze ex-Sovjets volgen: na 7-up, en 14-up, was het in 2005 tijd voor 21-up. In 2012 was er dus al een 28-up, die, o heerlijke tijden, gewoon vanuit de luie stoel op YouTube te zien valt. En ja, goede rekenaars hebben ook al door dat we volgend jaar op IDFA deel vijf kunnen verwachten.

Extremely Private Eros: Love Song 1974 (98 min.)
Reken op véél seksualiteit in deze film van Kazuo Hara uit 1974. Zijn vrouw wordt feministe en Hara filmt zijn vrouw als zij ‘zich bevrijdt’ via allerlei affaires. Sixties/seventies in Japanse variant. Het bijzondere hier is dus ook dat de film in Japan werd gemaakt, waar zoiets nou niet zo vanzelfsprekend was als in het westen.

Farrebique: The Four Seasons (90 min.)
Het Franse boerenleven anno 1946. Beroemde film van Georges Rouquier, met onder andere een van de vroegste voorbeelden van timelapse. Het is wel geënsceneerd want de regels van de docu waren vroeger iets anders.

Something Different (81 min.)
Een van de vroegste films van Věra Chytilová, vooral bekend van de klassieker Daisies. Documentaire en fictie ineen in wat best eens een interessante experimentele film kan zijn. Film uit 1963.

 

Kunsten en kunstenaars

Bridges of Time (78 min.)
De Baltische staten hadden in de jaren zestig hun eigen, minder bekende kliekje revolutionaire documentairemakers. Mensen als Herz Frank, Uldis Brauns, Ivars Seleckis, Mark Soosaar, Andres Sööt, Robertas Verba, Henrikas Šablevičius en Aivars Freimanis. Die brachten vernieuwing in de sleetse Sovjet-hosanna-documentairestijl. Poëtisch realisme en menselijkheid stonden voorop. In deze film blikken ze terug.

The Eyes of Orson Welles (115 min.)
Een beetje cinefiel kent Mark Cousins van een aantal filmboeken. Zoals The Story of Film. Hij ontdekte in een archief een doos met tekeningen van Orson Welles. Deze tekeningen vormen de basis van een essayistische brief aan de grootmeester van cinema. Ik ben bang dat bijna twee uur wat aan de lange kant is voor deze film, en dat die Cousins wat teveel op de voorgrond zal staan, maar wie weet, is het zo bijzonder als de vele enthousiaste reviews tot nu toe laten denken.

The Hidden City (80 min.)
Interessante film over de onderkant van een stad. Een labyrint aan tunnels en een beschrijving van alle beesten die erin lopen. Veel mogelijkheden tot interessante, mysterieuze shots. Voor liefhebbers van architectuur en urbane cultuur.

The Miracle of the Little Prince (89 min.)
Le Petit Prince is ongelooflijk vaak vertaald. Tot in het Sami en Tamazight aan toe. Deze Nederlandse film bezoekt de vertalers en laat hen praten over het boek. Een aardig gegeven. Weet alleen niet of dat 89 minuten blijft boeien.

Struggle: The Life and Lost Art of Stanislav Szukalski (104 min.)
Deze Poolse kunstenaar werd gefilmd door Glenn Bray. Vermoedelijk een mooi en integer portret van een man die zijn kunst kwijtraakte in de Tweede Wereldoorlog. Hij overleed in 1987 en deze film zal aanvoelen als terechte erkenning van zijn werk.

 

Lange zit

America to Me (623 min.)
623 minuten? Wat is dit, een documentaire op de laagste snelheid? Nee, dit is een serie van de makers van Hoop Dreams. Hoop Dreams? Dat is een blast from the past: die beroemde documentaire over basketballers stamt uit 1994. Deze serie volgt twaalf leerlingen een jaar lang. Daar komen ideeën, constateringen en waarheden uit. Maatschappelijker kan engagement nauwelijks worden. Wie een complete zondag over heeft, kan in het Ketelhuis op 18 november deze hele serie bingen.

Dead Souls (495 min.)
En voor wie 495 minuten zitten kinderspel is, kan Dead Souls een bijzondere ervaring zijn. Het gaat hier om de Chinese heropvoedingskampen van eind jaren vijftig. We zien overlevers spreken. Vermoedelijk zeer indrukwekkend materiaal. Wang Bing deed maar liefst twaalf jaar over het maken van deze film. Ik vraag me af hoeveel dagen dat per minuut film is?

Reason (240 min.)
India is niet meer het lieve land dat het ooit was. Dat is de boodschap van Reason. Hoe religie nationalistische krachten kan hebben, onderzoekt documentairemaker Anand Patwardhan. Hij registreert een tweedeling in de maatschappij. Extreemrechtse nationalistische krachten versus mensen die je als verzet zou kunnen bestempelen. Pittige lengte, maar film heeft het in zich om een eyeopener te worden.

The Trade (262 min.)
Heroïne. Hoe komt dat product nu van A naar B? Deze documentaire is eigenlijk een miniserie en stelt deze in wezen simpele vraag. Je bent er vijf uur van je leven aan kwijt (ook in het Ketelhuis) maar je weet daarna vermoedelijk alles. Het filmen van zoiets illegaals zal niet eenvoudig zijn geweest. Matthew Heineman is een van die filmmakers die het blijkbaar voor elkaar krijgt. Een van de meest opmerkelijke misdaaddocu’s van dit festival.

 

Maatschappelijk engagement

De Chaque Instant (105 min.)
Ruim honderd minuten kijken we naar studenten verpleegkunde. Stages, praktijkervaring, les, het is best pittig allemaal. De film klinkt wat saai maar de kans is groot dat u ook een andere film van Nicolas Philibert heeft gezien: de plattelandsschooldocumentaire Être et Avoir. Reken hier op dezelfde aanpak.

Everything Must Fall (85 min.)
Een grote studentenopstand in Johannesburg werd bijna een complete oorlog. Ook gemist? Dat was in 2015. Deze documentaire schetst het verhaal van die periode. De kern is dat de arme zwarte bevolking in Zuid-Afrika geen kans krijgt om te studeren. Het verzet tegen corruptie in Zuid-Afrika explodeerde door deze opstand.

Freedom is a Big Word (78 min.)
Muhammad is eindelijk vrij uit Guantanamo Bay. Hij mag naar Uruguay. Waar je op kunt wachten is dat dertien jaar in Guantanamo Bay zitten niemand in de koude kleren gaat zitten. Ook bij Muhammad niet. Wat moet je ook ineens in Uruguay, een land dat je hoogstens van horen zeggen kende.

Railway Men (73 min.)
Dat is het aardige van documentaires: je gaat je ineens interesseren voor een onderwerp waar je nooit eerder zelfs maar aan gedacht had. Neem Tunesische spoorwegen. Het is levensgevaarlijk, die spoorwegen. Dat blijkt uit deze film, die alles maar aankaart wat je kunt aankaarten over dit onderwerp. Een mooie kans om mee te leven met een paar helden van het gewone leven.

Hale County (76 min.)
RaMell Ross wilde een niet zo negatief, maar juist menselijk beeld van een gemeenschap in het zuiden van de VS schetsen. Het werd een titanenproject waarbij hij vijf jaar een aantal mensen in Hale County zou volgen. En toch netjes teruggebracht tot 76 minuten. De film biedt gegarandeerd mooie menselijke portretten en een scherp portret van een gemeenschap.

 

Misdaad

Camorra (71 min.)
Francesco Patierno maakte deze interessante, journalistieke film over de Camorra, de maffia van Napels. Nu intussen bekend geworden via film en series, maar waar kwam het vandaan? Wat gebeurde er in de periode van de jaren zestig tot negentig? Veel archiefmateriaal. Belooft een boeiende maar ook pittige docu te worden – alleen al in de trailer zie je iemand doodgeschoten worden.

Cause of Death (79 min.)
In 2002 sterft een politieman in Tel Aviv als een terrorist het vuur opent. Zijn broer Jamal vertrouwt alleen het officiële verhaal niet zo. Er zou wat anders gebeurd zijn. Hij gaat op onderzoek uit, zoals dat zo mooi heet. Documentaire-whodunits zijn doorgaans de spannendste whodunits.

Police Killing (105 min.)
De politie in Rio de Janeiro zal in de handen geknepen hebben met de verkiezing van de nieuwe Braziliaanse president. Want reken er maar op dat dit soort uitwassen, onschuldige mensen in favela’s die sterven door politieacties, vaker kan gaan gebeuren. Wie zin heeft in rauwe Braziliaanse misdaad, gerechtelijk cynisme en veel schokkerige beelden heeft een goede aan deze film.

Sakawa (81 min.)
Wie wil dat nou niet een keer, echte internetoplichters in actie zien? We zien hier hoe Ghanese oplichters op internet te werk gaan. Het is geen grote misdaad, meer luis-in-de-pels-misdaad. En uiteindelijk zijn de internetters met hun geiligheid en goedgelovigheid zelf hun grootste dader. Klinkt interessant.

 

Muziek

Blue Note: Beyond the Notes (85 min.)
Thelonious Monk, Miles Davis, Herbie Hancock, John Coltrane. Wie dan nog ‘wie?’ zegt, kan deze documentaire beter aan zich voorbij laten gaan. Hét jazzlabel, in 1939 opgericht, dat de artiest voorop stelde was Blue Note. Het leverde ontelbare muzikale meesterwerken op. Deze documentaire vertelt het hele verhaal van het label en de betrokkenen en is uiteraard voor de echte jazzliefhebber niet te versmaden.

Scared of the Revolution (72 min.)
Umar, een van de rappers/dichters van The Last Poets, die aan de wieg stonden van de hiphop, wordt hier gefilmd door Daniël Krikke. Depressies en een moeilijk maar ook onconventioneel karakter. Benieuwd naar het resultaat, dat misschien wel zal doen denken aan de film over Betty Davis van dit jaar.

Giacinto Scelsi. The First Motion of the Immovable (81 min.)
Sebastiano d’Ayala Valva hoorde eens muziek van zijn achterneef. Dat was componist Giacinto Scelsi, een kluizenaar die vrijwel geen contact met de buitenwereld had. Die muziek zou hem altijd blijven fascineren. Via  deze documentaire van d’Ayala Valva komt de muziek eindelijk bij het grotere publiek. Kan interessant zijn, kan ook ingewikkeld zijn.

Piazzolla, The Years of the Shark (92 min.)
Een portret van de vernieuwer van de tango: Astor Piazzolla. Deze Argentijn krijgen we te zien via familiefilmpjes en archiefmateriaal. Voor de dansliefhebbers.

Rudeboy: The Story of Trojan Records (86 min.)
Dit zal likkebaarden zijn voor alle reggaefans ter wereld: een portret van het bekende Britse reggaelabel Trojan. Dat is de thuishaven van levende legendes als Jimmy Cliff en Lee Scratch Perry. Reken op veel anekdotes van glimlachende, kleurrijke figuren.

 

11 november 2018

Preview IDFA 2018 deel 1
Preview IDFA 2018 deel 3


MEER FILMFESTIVAL