30 Tips voor IDFA 2018

Grootste documentairefestival ter wereld start 14 november
30 Tips voor IDFA 2018

door Bob van der Sterre

Dit jaar wordt het grootste documentairefestival ter wereld gehouden van 14 tot en met 25 november. Wat kunnen we verwachten?

Top 30
Deze 30 films (hier per thema ingedeeld) raden we aan. Dat wil niet zeggen dat je er blind heen moet of er verder geen andere films de moeite waard zijn. Er zijn gewoon ontzaglijk veel films en elke selectie helpt met zoveel films. Klik op de titel voor een link naar de website van IDFA. De redactie van InDeBioscoop wenst alle IDFA-gangers veel plezier!

Bixa Travesty

Auteursfilms
Aquarela
Victor Kossakovsky is terug met een nieuwe film. Dat is altijd goed nieuws want met Kossakovsky komt er ook een eigen visie in de filmzalen. Lees deze special uit 2012 over deze regisseur. Aquarela gaat over water – Kossakovsky observeert mensen die er hun eigen gevecht mee voeren. Als je deze film niet kijkt, kijk dan naar zijn masterclass om wat te leren over de wereld van de documentaire. Zijn Wednesday 19.7.1961 draait trouwens ook op deze IDFA.

 

Bijzondere levens
Celebration
Het is niet dat Yves St. Laurent bepaald onbekend is. Toch weerhield dat Olivier Meyrou niet om een documentaire over hem te maken. Deze film schetst de mens achter het mode-icoon, die tien jaar geleden is overleden. Toevallig draait op deze IDFA ook een portret van de ook al zo beroemde modeontwerpster Vivienne Westwood: Punk, Icon, Activist.

 

Experimenteel
Chinese Portrait
Ze zijn er elk festival, de films zonder verhaal, zonder dialogen, puur beeld. En was documentaire niet ooit zo bedoeld? Hier kijken we door de lens van Wang Xiaoshuai (Frozen), die stilstaande mensen filmt – maar beeld is nu eenmaal beeld en dus gebeurt er af en toe iets. Vermoedelijk niet de meest dynamische film van het festival maar misschien wel een goed voorbeeld van slow cinema. Voor de liefhebber.

 

Dieren
Sheep hero
Van sommige films weet je meteen dat het een publieksfavoriet zal worden. Zo ook het Nederlandse Sheep Hero. We volgen schaapherder Stijn en zijn worsteling met het moderne leven. Ongetwijfeld prachtige, typisch momenten waarbij je kunt genieten om onze befaamde Hollandse directheid. Draait in Tuschinski 1 en zal een volle zaal gretige kijkers trekken, dat kan niet anders.

 

Drama
Kabul, City in the Wind
Abas, een buschauffeur in Kabul, heeft geen gemakkelijk leven. Zijn bus is krakkemikkig en hij heeft rekeningen te betalen. In hetzelfde dorp leven twee broertjes die het ineens zonder vader moeten doen. Hou rekening met vochtige ogen in deze film vol ellende.

 

Families
Three Identical Strangers
Dé familiefilm van dit festival beschrijft zo op het oog een mooi bizar verhaal. Een drieling die uit elkaar is gehaald bij geboorte komt nu weer bij elkaar. De beschrijving belooft een bijzonder plot, de waarheid is altijd vreemder dan fictie, dus laten we deze Amerikaanse film een kans op de publieksprijs geven.

 

Feelgood
Entrepeneur
Feelgood uit Finland? Is dat geen vergissing? Als je de films van Aki Kaurismäki kent, dan weet je dat de Finnen een droge humor hebben waarvan onze platte humor nog wel een lesje van leren. Deze film focust zich op een traditioneel familiebedrijf (kermis en slagerij) versus een modern familiebedrijf (vleesvervangers). Dat biedt perspectieven op een geslaagde tragikomedie.

 

Fictie?
Something Different
Een van de vroegste films van Věra Chytilová, vooral bekend van de klassieker Daisies (zie trailer). Documentaire en fictie ineen in wat best eens een interessante experimentele film kan zijn. Film uit 1963.

 

Gender
Bixa Travesty
Linn da Quebrada, een Braziliaanse artiest, schept graag verwarring over seksualiteit. Is zij/hij man/vrouw? Dat is al een lastig te beantwoorden vraag. De film belooft een intiem portret van het soort mensen aam wie de nieuwe Braziliaanse president een enorme hekel schijnt te hebben.

 

Geschiedenis
La Barricade
De Franse studentenopstand van 1968, realtime. Dat is wat deze documentaire van Bruno Masi beoogt. Inclusief de voice-overs van een gastarbeider die gewoon wilde werken en een studente die midden in het geweld zat. De film is een webserie die in video’s van drie minuten vertoond werd op Twitter, precies vijftig jaar na dato. Kan op die rare gestructureerde manier wel vernieuwend zijn. Een ingekorte versie van 24 minuten is al te zien op YouTube.

 

IDFA-gast
Doomed Beauty
De Tsjechische actrice Lída Baarová had een relatie met Joseph Goebbels. Dat kostte de goede naam van de familie na de oorlog. Gast van IDFA Helena Třeštíková interviewde haar en koos voor een opmerkelijke montage. Overigens vertoont IDFA zeven films van Třeštíková, waaronder films over een gevangene en een drugsgebruiker die ze over een langere periode volgt.

 

Internet
Sakawa
Wie wil dat nou niet een keer, echte internetoplichters in actie zien? We zien hier hoe Ghanese oplichters op internet te werk gaan. Het is geen grote misdaad, meer luis-in-de-pels-misdaad. En uiteindelijk zijn de internetters met hun geiligheid en goedgelovigheid zelf hun grootste dader. Klinkt interessant.

 

Journalistiek
Bellingcat – Truth in a Post-Truth World
Een vervelend tijdperk. Zo zou ik zelf deze tijd omschrijven als iemand het me zou vragen (dat gebeurt gelukkig niet). Maar niet alles is slechter. Neem Bellingcat. Deze interessante organisatie van serieuze burgerjournalisten krijgt voor elkaar waar overheden falen. En dat met moderne technologie en nadenken. Nederlandse documentaire van Hans Pool zal ongetwijfeld boeien hoe die mensen dat voor elkaar krijgen.

 

Klassiekers
Anniversary of the Revolution
Een nieuwe film van Dziga Vertov? De man van het briljante The Man with the Movie Camera? Dat prikkelt de geest. Nikolaj Izvolov, filmonderzoeker, vond meer dan alleen maar de twaalf minuten die tot nu toe bekend waren: hij vond de hele film. Lenin, Trotski, revolutie, massa’s. Allemaal echt! Dus je kijkt naar echt naar de Februari-revolutie van precies honderd jaar geleden. Uit handen van Dziga Vertov moet dat wel iets bijzonders opleveren.

 

Kunst
The Eyes of Orson Welles 
Een beetje cinefiel kent Mark Cousins van een aantal filmboeken. Zoals The Story of Film. Hij ontdekte in een archief een doos met tekeningen van Orson Welles. Deze tekeningen vormen de basis van een essayistische brief aan de grootmeester van cinema. Ik ben bang dat bijna twee uur wat aan de lange kant is voor deze film, en dat die Cousins wat te veel op de voorgrond zal staan, maar wie weet, is het zo bijzonder als de vele enthousiaste reviews tot nu toe laten denken.

 

Lengte
America to Me (623 min.)

623 minuten? Wat is dit, een documentaire op de laagste snelheid? Nee, dit is een serie van de makers van Hoop Dreams. Hoop Dreams? Dat is een blast from the past: die beroemde documentaire over basketballers stamt uit 1994. Deze serie volgt twaalf leerlingen een jaar lang. Daar komen ideeën, constateringen en waarheden uit. Maatschappelijker kan engagement nauwelijks worden. Wie een complete zondag over heeft, kan in het Ketelhuis op 18 november deze hele serie bingen.

 

Maatschappelijk engagement
De Chaque Instant
Ruim honderd minuten kijken we naar studenten verpleegkunde. Stages, praktijkervaring, les, het is best pittig allemaal. De film klinkt wat saai maar de kans is groot dat u ook een andere film van Nicolas Philibert heeft gezien: de plattelandsschooldocumentaire Être et Avoir. Reken hier op dezelfde aanpak.

 

Mensen
Hale County
RaMell Ross wilde een niet zo negatief, maar juist menselijk beeld van een gemeenschap in het zuiden van de VS schetsen. Het werd een titanenproject waarbij hij vijf jaar een aantal mensen in Hale County zou volgen. En toch netjes teruggebracht tot 76 minuten. De film biedt gegarandeerd mooie menselijke portretten en een scherp portret van een gemeenschap.

 

Misdaad
Camorra
Francesco Patierno maakte deze interessante, journalistieke film over de Camorra, de maffia van Napels. Nu intussen bekend geworden via film en series, maar waar kwam het vandaan? Wat gebeurde er in de periode van de jaren zestig tot negentig? Veel archiefmateriaal. Zal een boeiende maar ook pittige docu worden – alleen al in de trailer zie je iemand doodgeschoten worden. Ook opmerkelijke film over misdaad is The Trade, over hoe heroïne van A naar B gaat. Je bent er vijf uur van je leven aan kwijt maar je weet daarna vermoedelijk alles. En spijkerhard is denk ik de film Police Killing, over politieacties in de Braziliaanse favela’s.

 

Muziek
Blue Note: Beyond the Notes
Thelonious Monk, Miles Davis, Herbie Hancock, John Coltrane. Wie dan nog ‘wie?’ zegt, kan deze documentaire beter aan zich voorbij laten gaan. Hét jazzlabel, in 1939 opgericht, dat de artiest voorop stelde was Blue Note. Het leverde ontelbare muzikale meesterwerken op. Deze documentaire vertelt het hele verhaal van het label en de betrokkenen en is uiteraard voor de echte jazzliefhebber niet te versmaden. Andere muziekdocu’s op deze IDFA: Giacinto Scelsi. The First Motion of the Immovable (Scelsi); Piazzolla, The Years of the Shark (tango); Rudeboy: The Story of Trojan Records (reggaelabel)..

 

Natuur
Genesis 2.0
Ogenschijnlijk interessante documentaire over Siberische jagers die ieder jaar zoeken naar mammoetslagtanden. Een zware klus die ze niet altijd overleven. Tegelijkertijd is het misschien mogelijk geworden om een mammoet te klonen. Deze nieuwe documentaire van Christian Frei (Space Tourists, War Photographer) kijkt naar beide werelden.

 

Ontroering
Buddy
Hoe zes honden het leven van chronische zieke mensen makkelijker maken. Blinden kunnen ineens hardlopen. De hond als je beste buddy. Heddy Honigmann is misschien wel Neerlands bekendste documentairemaakster. Het is geen gewaagde voorspelling dat deze documentaire ook wel bij de top drie van publieksfavorieten gaat eindigen. Er is nóg een mogelijk tranentrekkende film over honden: Los Reyes, over zwerfhonden die in Chili in een skatepark leven.

 

Oorlog
Chris the Swiss
Is er ooit een dommere titel voor een documentaire geweest? Dat neemt niet weg dat deze film vermoedelijk een stuk interessanter is dan de titel doet vermoeden. Chris was dus een Zwitser, een journalist, die terechtkwam in de Joegoslavische burgeroorlog. Hij stierf daar als huursoldaat. Zijn nicht, filmmaker Anja Kofmel, wil er meer van weten en zoekt ooggetuigen. Ze kan ook goed tekenen, dus een deel van deze film is animatie.

 

Politiek
Putin’s Witnesses
Niet veel mensen hebben een filmarchief tjokvol beelden van Poetin en Jeltsin. Vitaly Mansky wel en hij maakt deze film, die je zou kunnen zien als een introductie naar een nieuwe tijd, die een stuk cynischer werd dan je toen misschien dacht.

 

Recht
The Trial of Radko Mladic
Ja, dat is niet niets: de rechtszaak tegen de man die het Bosnisch-Servische leger leidde. En ook verantwoordelijk was voor de moord op de mannen van Srebrenica. Deze film streeft naar een compleet beeld van de man. Voor de liefhebber zijn er genoeg historische rechtszaken te zien op deze IDFA, zoals The State Against Mandela and the Others en The Trial (tegen Dilma Rousseff in Brazilië).

 

Seksualiteit
Extremely Private Eros: Love Song 1974
Reken op véél seksualiteit in deze film van Kazuo Hara uit 1974. Zijn vrouw wordt feministe en Hara filmt zijn vrouw als zij ‘zich bevrijdt’ via allerlei affaires. Sixties/seventies in Japanse variant. Het bijzondere hier is dus ook dat de film in Japan werd gemaakt, waar zoiets nou niet zo vanzelfsprekend was als in het westen.

 

Sport
Butterfly
Irma Testa is een bokstalent en pas achttien jaar oud. We zien haar voorbereiden op de Olympische Spelen in Rio. Een rauw portret van een jonge sportvrouw uit Napels. Een film in dit genre, maar meer bedoeld als sociaal-maatschappelijk portret is het eveneens Italiaanse Dark Corner, over bokser Mirco Ricci. Ik verwacht ook veel interessants van John McEnroe: In the Realm of Perfection met McEnroe in slow-motion.

 

Vluchtelingen
The Border Fence
Deze docu gaat over de mensen die rond de Brennerpas wonen, dat fascinerende stukje Alpen tussen Italië en Oostenrijk. Vluchtelingen willen deze grens met Oostenrijk passeren. Dan zijn er toch ineens grenzen in de EU. We zien hier hoe lokale Oostenrijkers zich bezorgd voelen. Regisseur Nikolaus Geyrhalter (bekend van Our Daily Bread) heeft intussen een heel respectabel oeuvre aan documentaires gemaakt. Verwacht een vakkundige film met discussiërende boeren, Alpen en een droogkomisch moment hier en daar. Meer vluchtelingen: Central Airport THF, over het oude vliegveld Tempelhof in Berlijn, waar vluchtelingen worden opgevangen. En Island of the Hungry Ghosts, waarbij in Australië een traumatherapeut illegale immigranten bezoekt.

 

Vervoer
By Then
Taxichauffeur Kofi rijdt gehandicapten door Parijs. Vanuit zijn ogen zien we alle toestanden rondom de aanslagen. Film van Matthieu Dibelius is vermoedelijk mooi en menselijk maar ik zou niet op volle zalen rekenen. Andere ‘taxifilm’ is Underdown, zie de trailer.

 

Vrouwen
Dawn
Regisseuse Carmen Torres maakt een film over haar twee moeders: de een in Spanje, de ander in Colombia. Vermoedelijk geen film voor ondergetekende – poëtische beelden, mijmerende voice-overs, traag tempo, supervrouwelijke thema’s – maar ga er vooral heen, filmfan! Ook in die trant: Silvia, dochters die met elkaar bespreken hoe het huwelijk van hun moeder zo fout heeft kunnen lopen (zie de trailer).

 


MEER FILMFESTIVAL