Free Range

****

recensie  Free Range

Een eerlijk mens faalt nooit

door Ralph Evers

Free Range is een eigenzinnige film uit een weinig bekend land, Estland. Een verborgen juweeltje. De film volgt een schrijver die zijn leefwijze ter discussie stelt en uiteindelijk in anarchie een nieuwe richting in zijn leven vindt. 

Fred, de hoofdpersoon, is een hedonistische romanticus. Hij weigert ook maar een millimeter toe te geven aan de knechten van het systeem. Hij ademt een vrijheid en autonomie, die hem voortdurend in de problemen brengt. Hij leeft samen met zijn zwangere vriendin en hij is net ontslagen als filmcriticus. De film is een ode aan de Beat Generation, bestaande uit een groepje Amerikaanse schrijvers als Jack Kerouac, William S. Burroughs, Allen Ginsberg en Carl Solomon. Je zou ze nog het best omschrijven als romantische rebellen. 

Recensie Free Range

Bravoure ademt Free Range (Ballaad maailma heakskiitmisest. Het verhaal wordt zowel aan de hand van filosofische dialogen, dionysische bacchanalen, verstilde natuurbeelden als nostalgische seventies psych-folk verteld. De sfeer is zeer sterk en bepalend, de personages krijgen door een consequent oog voor detail als van nature diepgang. De hoofdpersoon houdt zijn quasi-nonchalante uitstraling, onverschrokkenheid en gelatenheid. Dit resoneert met de kijker mee. Je raakt ofwel geïnspireerd door zijn anarchistische houding, ofwel zou je hem een enorme schop onder de kont willen geven. De andere personages zijn minstens zo sterk neergezet. 

VPRO-sfeertje
Regisseur Veiko Õunpuu weet op een verrassende manier te werken met het tijdsbeeld dat deze film sfeer geeft. Enerzijds ademt de moderne tijd door het verhaal, anderzijds lijkt diezelfde tijd tijdloos. Zowel het universele thema van de film – de spanning tussen maatschappelijke druk tot conformisme en de hang naar individuele vrijheid en autonomie – als de generieke Oost-Europese sfeer, geeft het geheel een frisse, eigenzinnige en eigentijdse feel. 

De personages kenmerken zich door hun archetypische typering. De karakters zijn sjablonen en maken geen ontwikkeling door. Alsof ze symbool staan voor de verschillende waarden en sociaaleconomische klassen. Daarnaast kun je dit ook groter trekken, het kleine Estland te midden van het grote Europa. Estland is sinds 1918 een zelfstandige staat die de afgelopen eeuw vaak overheerst is geweest. Eerst door de nazi’s, daarna door de communisten, toen de NAVO en inmiddels de EU en haar euro. Deze dynamiek speelt zich af onder de huid van de onverstoorbare Fred. 

Recensie Free Range

Onverschrokken
Iconisch zijn diens onverschrokken blikken wanneer hij bonje krijgt met zijn baas, of een homo- en xenofobe collega aanhoort. Maar wat er onder zijn huid schuilgaat, krijgen we nauwelijks te weten. Dit is exemplarisch voor veel contemporaine Oost-Europese cinema. De intellectuele worsteling met een nieuwe overheerser en de zoektocht naar de eigen identiteit. Kunst is bij uitstek geschikt om hier vorm aan te geven. Ironisch dat de film dan in zo weinig zalen vertoond gaat worden en nauwelijks de aandacht krijgt die hij verdient. 

De zoektocht naar identiteit komt terug in een conversatie tussen Fred en zijn vader. Fred krijgt stevig de wind van voren, baan kwijt, bonje met vriendin, waarop zijn vader zegt: “Een eerlijk mens faalt nooit. Al zit hij op de bodem van de put, hij kan niet breken en krabbelt weer op.” Het is een sleutelscène waarin we meer te weten komen over de achtergrond van Fred, het uit beeld zijn van zijn moeder, hetgeen allemaal metaforisch geduid kan worden. Een klein, eigengereid landje, in de maalstroom van een op hol geslagen Europa.

 

15 december 2014

 

 

MEER RECENSIES