Scabbard Samurai

***

recensie  Scabbard Samurai

Samoerai zonder zwaard wordt joker

door Alfred Bos

Schede zonder zwaard
Samoerai verliest zijn eer
De grap brengt redding

Komiek en regisseur Hitoshi Matsumoto is wereldberoemd in Japan, daarbuiten is hij alleen bekend bij een cult-publiek. Het is de vraag of de release van zijn derde film, die in Nederland wordt uitgebracht onder de Engelse titel Scabbard Samurai (Samoerai Zonder Zwaard, scabbard = schede), daar veel verandering in zal brengen. Humor is cultureel bepaald en de filosofische ondertoon van de film is Oosters. De wereld die de film toont, is exotisch.

In het Westen beleven we tijd als een rivier; hij heeft een richting. In Japan ziet men dat anders. Daar zijn de tijd en het leven geen lijn, maar een cirkel. ‘Alles gaat rond en meer is er niet’, zoals een anonieme buitenstaander aan het slot van de film declameert/zingt.

Lachen om vernedering
Nomi is een samoerai op leeftijd, wiens vrouw tijdens een epidemie is overleden. Uit wanhoop werpt hij zijn zwaard weg en laat zijn meester in de steek. Plichtsverzaak is strafbaar en bovendien verliest een samoerai met zijn zwaard ook zijn eer. Nomi wordt opgepakt, maar kan zich redden wanneer hij de 30 dagentaak volbrengt. De samoerai zonder zwaard krijgt die periode dagelijks de gelegenheid om de depressieve prins, die treurt om zijn tijdens dezelfde epidemie overleden moeder, aan het lachen te maken. Faalt hij als komiek, dan wacht hem seppuku, de rituele zelfmoord.

Recensie Scabbard Samurai

Die dertig pogingen om de apathische prins in beweging te krijgen vormen de romp van de film. Het idee is dat je je eer kunt redden door jezelf te vernederen. Nomi is, net als de prins, passief. De invallen voor zijn komische kunsten komen van zijn beide cipiers en van zijn dochtertje. Niet alle grollen zijn in westerse ogen om te schateren, maar de herhaling werkt komisch (‘alles gaat rond’) en tijdens de voorpremière waren er een aantal lachmomenten in de zaal.

Kop van Jut
De samoerai als joker, het is Matsumoto’s bespiegeling over de rol van de komiek in de samenleving. Hij bestaat dankzij de lach die hij opwekt. Redt Nomi zijn eer en daarmee zijn leven? Het slot van de film biedt een troostrijke filosofische boodschap, die een kijkje geeft in de Japanse geest en cultuur: de vader wordt het kind van zijn dochter. Tip: sta niet direct op zodra de (Japanse) aftiteling begint.

De samoerai zonder zwaard wordt met onverwoestbare lijdzaamheid gespeeld door Takaaki Nomi, die regelmatig de kop van Jut is in het razend populaire tv-programma van komiek Matsumoto. Anders dan in zijn beide vorige films staat hijzelf in Scabbard Samurai (2010) alleen achter de camera. De film draait in een beperkt aantal Nederlandse bioscopen. Big Man Japan (2007) en Matsumoto’s tweede, Symbol (2009), komen gelijktijdig met de filmrelease van Scabbard Samurai uit op dvd. EYE, Amsterdam en De Keizer, Deventer vertonen alle drie de films van de regisseur.

 

14 juni 2013

 

MEER RECENSIES