IDFA 2019 – Preview 1:
Van bijzondere levens tot families
door Bob van der Sterre
Het 32e International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) is meer dan ooit het festival van de inclusiviteit – helemaal volgens de idealen van IDFA. Dus meer gendergelijkheid dan ooit, bijna evenveel vrouwelijke als mannelijke regisseurs.
Wat zijn de trends van het programma? Natuurlijk, met meer vrouwelijke regisseurs ook meer portretten van sterke vrouwen en vrouwen op zoek naar roots. Verrassend dit jaar is dat films over de oorlogen in Syrië en Oekraïne uit de mode lijken. Ook films over vluchtelingen lijken iets minder vertegenwoordigd, net als films over wetenschap en economie (de ergernis over de crisis is wat weggezakt).
Toegenomen zijn juist films over geschiedenis, maar dat heeft ook met de themaprogramma’s te maken (Villain, It still hurts en Re-releasing history). Ook traumaverwerking komt vaak terug. Films over gevangenissen. En opvallend veel films over families en zoeken naar het verleden. Zelfs de bekende Engelse documentaire-regisseur Nick Broomfield is op zoek naar zijn eigen jeugd.
InDeBioscoop tipt de best ogende kandidaten per genre, in drie delen.
Bijzondere levens
The Amazing Johnathan Documentary (92 min.)
De extreme goochelaar The Amazing Johnathan werd nog drie maanden te leven verklaard in 2014. Maar hij leeft nog steeds. Ben Bergman wilde een documentaire over hem maken, maar hier komt de twist: zo nog vier anderen. Klinkt als de ideale tragikomedie.
Jawline (93 min.)
Hoe ziet het leven van een YouTube-ster er eigenlijk uit? Dat is de premisse van deze film, die draait om het succes van de zestienjarige Austyn Tester. Volgens mij een redelijk bizarre film die een indruk geeft van een wereld waarvan de meesten van ons geen idee hebben.
The Journey of Monalisa (98 min.)
Zo blijkt je oude studievriend in Chili ineens genderneutrale prostituee te zijn in New York. Dit is vast een portret met veel seks, drugs en straatscènes. Ik gok op minstens drie keer hard rennen met schokkende camera’s.
I Walk (90 min.)
Hoeveel mensen zijn sportjournalist en dichter? Hoeveel van die mensen gaan dan wonen op Haïti? Hoeveel van die mensen hebben psychische problemen en gaan naar Laos om daar een kunstwerk te maken (in de jungle)? Klinkt als een roman met veel fantasie maar dit is het unieke leven van Jørgen Leth.
The Kingmaker (100 min.)
Portret van Imelda Marcos. Meer hoef je eigenlijk niet te zeggen, een instantdocuklassieker is (wellicht) geboren. Intussen is ze negentig maar nog even omstreden. Wat ik verwacht: een afstandelijk en puissant rijk persoon die geforceerd haar menselijkheid probeert te benadrukken.
Families
Belissime (90 min.)
Drie Italiaanse vrouwen, zussen, kindmodellen. Het is niet makkelijk om door te breken tot de modellenelite. Hun coach is hun moeder. In deze film zijn we via homevideo’s getuige van hun honger naar succes en pogingen om het te maken.
I Owe You a Letter About Brazil (90 min.)
Cesar Benjamin heeft geleden onder de Braziliaanse dictatuur. Maar praat er nooit over. Zijn dochter Carol Benjamin wil haar familie beter begrijpen en reist naar Zweden, want hij kwam vrij met hulp van Zweedse mensenrechtenactivisten.
Deze IDFA biedt opmerkelijk veel films met dit thema: Adriana’s Pact (Lisette Orozco onderzoekt de rol van haar tante tijdens het regime van Pinochet); Ibrahim: A Fate To Define (Lina Al-Abed wil meer weten van haar vader, lid van een radicale Palestijnse organisatie die vermoedelijk vermoord is); In Mansourah, You Seperated Us (Myriam Kellou gaat met vader op zoek naar hun verleden); Let’s Talk (regisseur Marianne Khoury praat over het verleden met haar dochter, Sara, ook regisseur); Norie (Yuki Kawamura gaat op zoek naar familie en vrienden van zijn overleden moeder); One Child Nation (Nanfu Wang keert vanuit de VS terug naar haar geboortedorp) en Wintopia (dochter maakt film af van vader, met eigen beeldmateriaal).
Love Child (112 min.)
Scheiden mag niet in sommige samenlevingen. Twee Iraniërs vluchtten met hun kind naar Turkije om daar te gaan wonen en hopelijk hun scheidingen dan wel huwelijk te kunnen regelen. Daarbij worden ze gevolgd door een regisseur uit Denemarken. Een andere film over scheidingen op IDFA over een heel ander land (Zwitserland): Where We Belong.
Midnight Family ( 81 min.)
Wie wil weten hoe een stad met geprivatiseerde ambulances (Mexico-Stad) eruitziet, moet deze docu gaan kijken. Een familie baat een ambulance uit en komt daarbij geregeld in rare situaties terecht. De chauffeur die op topsnelheid rijdt: de 17-jarige zoon. Klinkt wel als een energieke documentaire.
Private Fiction (79 min.)
Zoon erft brieven en laat acteurs zijn intussen overleden ouders spelen. Vermoedelijk een mooie, intieme documentaire – zo uitgaand op het concept, in elk geval niet iemand die op zoek is naar ‘identiteit’.
Feelgood
Fat Front (87 min.)
Dikke Zweedse vrouwen die zich niet schamen, daar gaat deze documentaire over. Vermoedelijk een film die makkelijk wegkijkt en waar je een goed gevoel aan over houdt – al dat positivisme en die schaamteloosheid!
King of the Cruise (74 min.)
Vermoedelijk diverse lachsalvo’s oproepende documentaire van Nederlandse bodem (Sophie Dros). Ronald Reisinger is een rijke Schotse baron en een geweldige protagonist voor een film over het belegen leven op een cruiseschip.
Lessons of Love (72 min.)
Poolse vrouw (69) verlaat haar vervelende man en begint een nieuw leven – een grote stap op die leeftijd. Twee vrouwelijke regisseurs filmden haar nieuwe leven, haar vriendinnen en dochter. Ongetwijfeld hartverwarmende publiekslieveling.
La Mami (80 min.)
Ook een potentiële winnaar van de publieksprijs: portret van een eigenwijs wc-dametje, dat in een Mexicaanse club over haar leven vertelt. Ik gok op veel anekdotes over merkwaardige mensen en een geregeld hard lachende zaal. Mooi idee om een documentaire in die ene beklemmende ruimte te laten afspelen.
My Darling Supermarket (80 min.)
Een heerlijk niemendalletje tussen alle ‘serieuze’ documentaires. Deze film gaat over medewerkers van een grote supermarkt in Brazilië en hun persoonlijke levens. Vermoedelijk prettige film met wat gegrinnik van tijd tot tijd.
Feelbad
A Comedian in a Syrian Tragedy (95 min.)
Een Syrische komediant steunt de opstand en vlucht naar Parijs. We zien zijn leven. Als dit niet de tranentrekker van het festival wordt, weet ik het ook niet meer.
The Euphoria of Being (84 min.)
Danseres vroeg aan een andere danseres of ze met een 90-jarige vrouw een voorstelling wil maken. De vrouw verloor al haar familieleden in Auschwitz. Dit belooft ook heel wat tranen te trekken.
I Love You, I miss You, I Hope I See You Before You Die (76 min.)
Deense regisseuse maakt een portret van een jonge tienermoeder (twee kinderen) in Colorado, die leeft ‘op de grens van hoop en wanhoop’. Een film waar er volgens mij al talloze van zijn geweest – je moet ervan houden – maar rechter voor zijn raap wordt het niet. Wie meer houdt van een setting in de Britse arbeidersklasse: in Scheme Birds zien we de jonge Schotse Gemma proberen te overleven met haar pasgeboren kind.
Lost in Memories (71 min.)
Soms is een Nederlandse boer heel triest, vooral als hij zijn geheugen verliest. Dit portret gemaakt door de zoon van deze boer zal er door zijn rechtdoorzee karakter bij menig kijker in hakken.
That Which Does Not Kill (85 min.)
Belgisch-Franse film waarin zowel mannen als vrouwen vertellen over verkrachting en hoe ze ermee zijn omgegaan. Pittig onderwerp, tranen gegarandeerd. Ook in dit genre: M.
Gender & seksualiteit
XY Manning (92 min.)
Portret van een van de beroemdste transgenders van de wereld: Chelsea Manning. Een curieus persoon: eerst klokkenluider, daarna van man naar vrouw. Wie meer wil weten van het nieuws achter het nieuws heeft een goede aan deze film.
Searching Eva (84 min.)
Lastige film denk ik, dit portret van een lesbische, prostituerende, instagrammende, bloggende muzikale anarchist. De een vindt dit een uiterst interessante film over een extreme persoonlijkheid, de ander haalt zijn schouders op en gaat verder met de krant lezen. Portretten van mensen die leven aan de zelfkant blijft een taai filmonderwerp – ik blijf hier vermoedelijk Siberisch onder.
The Two Lives of Li Ermao
Transgenders hebben het al niet makkelijk, laat staan als je een transgender bent in China. Li Ermao is er zo een. Deze film vertelt haar verhaal dat zo aandoenlijk is dat ook de regisseur niet onbewogen blijft.
Geschiedenis
The Atomic Cafe (87 min.)
Documentaire uit 1982 die instructies gaf ‘in het geval van oorlog’. Erg absurd, erg satirisch, was een knaller toen hij uitkwam. De film van Kevin Rafferty, Jayne Loader en Pierce Rafferty is nu weer te zien en belooft een bijzondere ervaring.
The Danube Exodus (60 min.)
Een kapitein die in 1939 films maakte van een joodse gemeenschap die per schip van Bratislava naar Palestina vlucht. Regisseur Pèter Forgács maakte een film van deze found footage. Duurt niet al te lang.
Desert one (108 min.)
Na de Iraanse Revolutie (1978) zaten gegijzelde Amerikanen vast in hun ambassade in hoofdstad Teheran. President Jimmy Carter wilde ze via een militaire reddingsactie bevrijden. Babara Kopple (Miss Sharon Jones!, American Dream, The Nation) verfilmde dit verhaal met animatie en pratende hoofden. Het is niet het meest bekendste stukje Amerikaanse geschiedenis, kan interessant zijn.
Immortal (61 min.)
De Russische stad Apatity was vroeger een goelag. Esten en Letten maakten hier een portret van. De kern van het verhaal: een totalitair systeem dat zich herhaalt. Film met vermoedelijk pittige verhalen bevat denk ik wel mooie beelden. Over communisme gesproken: The Secretary of Ideology gaat over een 16-jarige communist die in het heden carrière wil maken en oogt een stuk minder zwaar. En State Funeral focust met archiefbeelden op de begrafenis van Stalin (film van de ervaren regisseur Sergei Loznitsa, ook bekend van speelfilms als Donbass, A Gentle Creature, My Joy). En wie uit is op een mini-communismefestival: The Sugar Curtain beschrijft de communistische jeugd in Cuba (film uit 2006).
Once the Dust Settles (85 min.)
John Appel (onder andere bekend van de André Hazes-documentaire) heeft een boeiend uitgangspunt voor zijn nieuwe documentaire genomen: het toerisme van rampplaatsen, zoals Amatrice (door aardbeving verwoest), Tsjernobyl (kernramp) en Aleppo (oorlog). Best vreemd als je erover nadenkt: de littekens van rampen bewonderen. Er zit iets pervers in die belangstelling. Over Fukushima, dat hier ontbreekt, is ook een film te zien: Rising from the Tsunami.
11 november 2019
Preview IDFA 2019 – Deel 2
Preview IDFA 2019 – Deel 3