Met z’n drieën is het leuker
door Bob van der Sterre
Rita, Sue and Bob Too! ♦ Adieu Philippine ♦ Charlie et ses deux nénettes
Threesomes, triootjes, ménage à trois. Je hoort er vaak over maar hoe is dat nou precies? Gelukkig brengt film uitkomst: er zijn al filmische threesomes sinds Ernst Lubitsch’ Design for Living. Drie vriendelijke en minder bekende films die zonder moralistisch gedoe trio’s observeren.
Bob doet niet moeilijk over zijn seksuele verlangens in de Britse film Rita, Sue and Bob Too! (1987). Als hij zijn twee babysitters naar huis rijdt, vraagt hij eerst of ze een ommetje via de heide willen. Daar parkeert hij de auto. Willen ze een keer een condoom voelen? Willen ze misschien ontmaagd worden? Ze giechelen wat af maar gaan toch akkoord.
Politiek correct denken ontbreekt
Rita en Sue, twee meisjes van zestien, staan vanaf dat moment bij Bob te popelen voor a jump. Zo eenvoudig gaat het ook niet. Bob is getrouwd. Zijn vrouw voelt argwaan als hij weer lang doet over het wegbrengen van de meisjes. Hij pakt het gewiekst aan: zeggen dat hij wel een affaire heeft maar niet met de meisjes.
Niet dat het altijd soepel gaat. Soms kibbelen de meisjes wie als eerste mag. Als ze moeten wachten, luisteren ze naar vervelende tienermuziek. Op zeker moment valt Sue voor de charme van een Pakistaanse leeftijdsgenoot, verlaat Bobs vrouw hem en neemt Rita haar plaats in.
De film begint sterk – vooral omdat het te verwachten triodrama achterwege blijft – maar heeft duidelijk last van ideeënarmoede tegen het einde. Wel laat de film je redelijk vaak lachen. Dat komt doordat politiek correct denken ontbreekt – typisch voor de jaren tachtig.
We zien een spottende schets van het arbeidersmilieu (permanente dronkaards en schreeuwers), rijkaards (mannen die het met jonge meisjes doen óf de hele dag de tuin sproeien; vrouwen die alleen maar met hun uiterlijk bezig zijn), schoolmeisjes (alleen seks telt) en minderheden (de vriendelijke Pakistaan met zijn losse handjes). Deze film zou anno nu niet meer gemaakt kunnen worden. Een goed bewijs dat taboes veranderen.
Alan Clarke maakte niet zoveel films als je misschien zou denken op basis van zijn reputatie. Hij is bekend geworden via Scum en Made in Britain.
Giebelmeisjes willen actrice worden
In Adieu Philippine (1962) zijn wederom twee meisjes en een man op stap. Dit keer is de man (Michel) net zo jong als de meisjes zelf. Michel die in de tv-wereld werkt, doet heel stoer over zijn baan bij Juliette en Liliane, twee giebelmeisjes die beide actrice willen worden.
Een vreemd trio. Michel is de lompe gast die graag twee vriendinnen heeft maar zich dan geen raad weet met de twee in zijn buurt. (Je ziet ze bijvoorbeeld geen een keer elkaar beminnen.) En Juliette en Liliane zijn meer verbonden door hun vriendschap dan door een relatie met een man. Je kunt zeggen dat Michel hun vriendschap verstoort. Tegelijk lijkt het alsof ze getest willen worden.
Misschien komt het ook wel omdat boven Michel dreigend het zwaard van Damocles hangt. Hij moet immers naar de oorlog in Algerije. De meiden, ondertussen, merken dat hun vriendschap onder druk staat.
In de periferie van nouvelle vague, op afstand van Godard & kornuiten, bevonden zich figuren als Jacques Rozier. De echte purist. Daarom wordt Adieu Philippine gezien als ‘echte nouvelle vague’. Je ziet het aan veel dingen. De filmimprovisatie (mensen staren door winkelruit, in Corsica staart men de camera aan), de ongescripte dialogen, de geïmproviseerde scènes, het plot zonder plot.
De spanningsboog staat los (soms te los) maar de spontaniteit levert gekke scènes op, zoals in de club, bij het dansen, die je niet in scripts zou kunnen vastleggen. Een portret van een trio dat niet met en niet zonder elkaar kan.
Geen smeerlappenfilm
Is het een cliché dat een ménage à trois vaak in Franse films voorkomen? Want ook Charlie et ses deux nénettes (1973) gaat over dit thema. In deze film van Joël Séria duurt het exact anderhalve minuut voordat een man (vrachtwagenchauffeur, negenendertig) aan de praat raakt met twee meisjes (eenentwintig en negentien) met rode regenjasjes. Ze gaan wat drinken in een café. Hé, hebben jullie zin om mee te rijden? Tuurlijk, als je dat wilt.
Guislaine en Josyane zijn heel inschikkelijk, net als de pas gescheiden Charlie. Iedereen is vrolijk en opgewekt. Ze doen een vervoersklusje samen. Hij heeft nog een berg behang op zijn kamer. Samen op de markt verkopen? Goed idee.
De meisjes zijn jong, leuk en ze gaan graag om met Charlie – temeer hij heel gewoon tegen ze doet. Ze brengen hem een ontbijt op bed zonder dat hij erom vraagt. Gedrieën naar de kermis, gedrieën dansen, en ja, uiteindelijk gedrieën naar bed. ‘Ligt iedereen goed? Welterusten!’ Een kusje op hun hoofd. Door de bank genomen hebben de drie het erg gezellig. Dat gaat goed tot er een andere marktverkoper in het spel komt: Tony, een grote vent met een grote caravan.
Charlie et ses deux nénettes zullen sommige kijkers misschien een smeerlappenfilm noemen. Dat is onterecht. Dit is juist een schattige film. Je wacht misschien op het drama. Er gebeurt niets bijzonders. Een slimme hint is dat Charlie seksueel gezien oudere vrouwen prefereert. Schrijver/regisseur Joël Séria maakte een lichtvoetige film over een beladen onderwerp.
Verder is er kwaliteit in het tempo. De film heeft bijna geen seconde zonder dialoog of actie. De saaie stukjes zijn eruit gelaten.
Deze films zitten allemaal wel vast in hun tijd. Maar dat heeft meer met onze tijd dan die van hun te maken. Het gaat denk ik om de afwijking van het standaardplaatje. Dat gaat mensen met haastige twittermeninkjes in onze tijd al snel te ver.
8 mei 2019
