Child 44

***

recensie  Child 44

Topacteurs in half gelukte thrillerverfilming

door Alfred Bos

Child 44, de veelgeprezen debuutroman uit 2008 van de Engelse auteur Tom Rob Smith, gebruikt het thema van de seriemoordenaar om een onmenselijk systeem van angst, wantrouwen en verraad te portretteren. Zoveel gelaagdheid kan de verfilming, ondanks de excellente rolbezetting, niet aan.

Geproduceerd door Ridley Scott, is Child 44 een luxueus ogende psychologische thriller met genoeg actie om de adrenaline-junks dik twee uur aan hun stoel te kluisteren.  De film gebruikt een historische setting (de USSR net na de dood van Jozef Stalin in 1953) en een historisch gegeven (de seriemoordenaar Andrei Chikatilo alias de Rostov Ripper, die in de jaren tachtig actief was) om een avonturenfilm met elementen van politieke thriller, psychologisch drama en jacht op een monster te weven. Vervelend wordt het nimmer, groots ook niet.

Recensie Child 44

Het moet een ware nachtmerrie zijn geweest, het leven in de voormalige Sovjet Unie onder dictator Stalin. Niemand was veilig voor de paranoia van Opperste Snorremans, ook niet – of juist niet – de medewerkers van de MGB, de latere KGB. In dat web van wantrouwen geven buren of vrienden elkaar aan, kinderen hun ouders, ouders hun wederhelft. Na de dood van (moord op?) Stalin is het machtsvacuüm de arena voor politieke intriges en persoonlijke afrekeningen. Ook binnen de geheime dienst is niemand zijn baan en zijn leven zeker.

Dubbele agenda
Oorlogsheld en MGB-agent Leo Demidov (Tom Hardy, die opnieuw uitblinkt) ziet zich voor een complex van deels verbonden uitdagingen geplaatst. Probleem 1: Het zoontje van zijn vriend en mede-oorlogsveteraan Alexei (Fares Fares) wordt dood en verminkt gevonden. Een noodlottig ongeval, menen de autoriteiten. Moord, weet Leo, maar in het arbeidersparadijs is geen plaats voor decadente westerse aberraties als misdaad, laat staan moord. Probleem 2: Leo’s ondergeschikte Vasili (Joel Kinnaman) haat zijn baas en heeft een oogje op diens vrouw, Raisa (Noomi Rapace). Probleem 3: Raisa heeft illegale contacten met dissidenten en Leo moet zijn eigen vrouw onderzoeken. Het is een val, want zijn meerdere, majoor Kuzmin (Vincent Kassel), heeft een dubbele agenda.

Child 44 heeft dus nogal wat uit te leggen en daar slaagt de jonge Zweedse regisseur Daniel Espinosa in zijn tweede Engelstalige rolprent uitstekend in. Wat in het boek omstandig uit de doeken wordt gedaan, perst hij in de drie kwartier van de eerste akte, zonder de kijker te verwarren. Wat helpt is de quasi-authenticiteit van de interieurs en de straatscènes: grauw, claustrofobisch. Op de cinematografie is niet beknibbeld en de luchtshots van de Siberische bossen zijn adembenemend. Ook de rolverdeling is van topklasse, naast de reeds genoemde acteurs speelt Gary Oldman de naar Siberië weggepromoveerde generaal Nesterov.

Child 44

Helletocht door Sovjetrijk
En toch overtuigt de film niet helemaal. Het verhaal over de seriekindermoordenaar, in 1995 al eens door HBO verfilmd onder de titel Citizen X, en de schets van een onmenselijk systeem zitten elkaar in de weg. Een visueel medium als film is domweg te beperkt om de complexiteit en de gelaagdheid van het boek – waarin het verhaal (moordenaar) in het verhaal (systeem) wél werkt – adequaat te kunnen transponeren naar een avonturenfilm met een twist. Child 44 wil twee tegenstrijdige dingen tegelijk en doet beide maar half.

Zo doet de helletocht van Leo en Raisa – van Moskou naar Siberië, terug naar Moskou, en uiteindelijk Rostov – op zoek naar de moordenaar en op de hielen gezeten door de MGB, wonderen voor hun huwelijk dat, zoals alles in Stalins Sovjetrijk, is gebaseerd op een leugen. Die psychologische scharnier blijft evenwel onderbelicht. Het is typerend voor een film die hoog reikt, maar te veel hooi wil tillen en derhalve blijft steken bij: niet mislukt, maar er had zoveel meer ingezeten.

 

5 mei 2015

 

 

MEER RECENSIES