***
recensie Yellowstone
Het nut van beren en wolven
door Paul Rübsaam
De oude berenmoeder Qoad Mom en de eenzame wolf Blacktail zijn de helden in de natuurdocumentaire Yellowstone. Samen met hun soortgenoten herstellen deze vleeseters het natuurlijk evenwicht in het oudste natuurreservaat ter wereld.
Onder invloed van de excentrieke geleerde en globetrotter Alexander von Humboldt (1769-1859) won in de loop van de negentiende eeuw de opvatting terrein dat natuur een kostbaar, maar ook kwetsbaar goed is. Dat resulteerde onder andere in de opening in 1872 van het Amerikaanse Yellowstone National Park. Vanaf dat jaar hebben het landschap van dit oudste nationale park ter wereld en een deel van de dieren die er leven een beschermde status.
Het inzicht dat niet alleen prooidieren, maar ook roofdieren als beren, wolven, coyotes en poema’s bescherming verdienen, is van veel recentere datum. Aanvankelijk opende het Amerikaanse leger in Yellowstone Park juist de jacht op de verguisde vleeseters. Zo werd de laatste grijze wolf in 1926 doodgeschoten en was het lot van de grizzlyberen niet veel beter. Alleen coyotes met hun grote aanpassingsvermogen en de voornamelijk ’s nachts actieve poema’s wisten min of meer stand te houden.
Uit balans
De natuurdocumentaire Epic Yellowstone – Return of the Predator van de Amerikaanse regisseurs Eric Bendick en Tom Winston vertelt ons echter dat het ecosysteem van Yellowstone uit balans raakte door de afwezigheid van de grote vleeseters. Bij gebrek aan natuurlijke vijanden graasden de grote kuddes van herbivoren de weides van het park volledig kaal. Er moest dus iets gebeuren.
In 1995 werden er vijftien in Canada gevangen grijze wolven in Yellowstone losgelaten Maar zouden de dieren het redden? Zouden ze hun ecologische taak naar behoren weten te vervullen? Dezelfde brandende vraag kon gesteld worden naar aanleiding van de gedecimeerde grizzlyberen met hun tijdrovende paringsrituelen en lange draagtijd.
Stoere protagonisten
Yellowstone roept enige associaties op met televisiezenders als RTL 7 en National Geographic. Je zou het een natuurdocumentaire ‘voor mannen’ kunnen noemen. Niet het broedgedrag van kleine vogeltjes staat centraal, maar de survival van beren en wolven, die zich wagen aan de jacht op bizons en elanden, toch ook niet de kleinste vertegenwoordigers van het dierenrijk. De voice-over van de Amerikaanse acteur Bill Pullman, met zijn doorrookte, ietwat hees klinkende stem, voorziet de wederwaardigheden van de vleeseters van commentaar. Het brengt bij de kijker een westernachtig gevoel teweeg.
Roofdieren zijn anders dan plantenetende prooidieren, wier voedsel alom aanwezig is, volledig afhankelijk van vlees. Hun jachtpartijen zijn lang niet altijd succesvol, waardoor ze regelmatig balanceren op de rand van de hongerdood. Toch weten de wolven die zich verenigd hebben in roedels met illustere namen als The Mollie Pack en The Wapiti Pack het te redden in Yellowstone. De enige eenzaat is de jonge wolf Blacktail. Pullman spreekt diens naam uit met een mannelijke snik in zijn stem.
Voor de grizzlyberen is de vruchtbare berin Quad Mom het boegbeeld. Ze dankt haar naam aan een nest met maar liefst vier welpen, een zeldzaamheid onder grizzlyberen, wat in 2010 een ferme bijdrage aan het opkrikken van het berenbestand in Yellowstone betekende. Quad Mom is herkenbaar aan een litteken op haar voorhoofd, een herinnering aan een gevecht met een mannetjesgrizzly die haar welpen wilde doden.
Seizoenen
Bendick en Winston hadden het geluk dat zich tijdens de opnames van de documentaire een enkele minuten durende volledige zonsverduistering boven Yellowstone voltrok, terwijl de volgende pas over 235 jaar te verwachten is. Het levert prachtige beelden op. Voor het overige dienen de vier seizoenen als weinig origineel fundament voor het draaiboek.
Maar helemaal voorspelbaar is Yellowstone toch niet. Als recensent moet je wel degelijk op je hoede zijn voor spoilers. Vindt Blacktail nog aansluiting bij een roedel? Zullen de twee laatste welpen van de eigenlijk al te oude berenmoeder Quad Mom hun winterslaap overleven? We zullen het niet verklappen.
26 juli 2020