Categorie: Y

CinemAsia 2022 – Deel 2: Yuni

Posted on

CinemAsia 2022 – Deel 2:
Yuni is verteerd door keuzestress 

door Ries Jacobs

Niet-westerse cinema geeft soms een prachtig inkijkje in een andere cultuur en dat is precies wat Yuni doet. Regisseur Kamila Andini verhaalt over uithuwelijking, iets dat wereldwijd nog altijd veel voorkomt.

Dit coming of agedrama draait om de zestienjarige Yuni. Ze weet dat de nu te maken keuzes bepalend zijn voor de rest van haar leven, alleen zijn de keuzes die ze moet maken anders dan die van ons. In het westen kent dit soort drama’s veelal thematiek als prestatiedruk, eenzaamheid of groepsdruk. Niets hiervan zien we terug in het leven van dit Indonesische meisje.

Yuni

Ze is een van de beste leerlingen van haar school, heeft veel vriendinnen en de mannen liggen aan haar voeten. Desondanks drukt er een enorme last op haar schouders. Haar oma wil dat ze, zoals de traditie het wil, trouwt met een van de aanbidders die haar familie een bruidsschat komt aanbieden. De leraressen op haar islamitische school zien voor Yuni een academische toekomst, maar dan mag ze niet trouwen.

Influencer
Andini schreef het script nadat haar huishoudster vertelde over haar dochter. Het meisje was als kind getrouwd en verwachtte op haar achttiende haar eerste kind. In de woorden van Andini was het ‘a high-risk pregnancy’. In een interview met Womenandhollywood.com zegt ze: “Ik wil dat het publiek ziet dat de keuzes moeilijk zijn voor meisjes .”

Het is daarom jammer dat hoofdrolspeelster Arawinda Kirana wat vlak blijft in haar vertolking van Yuni. Je dringt als kijker niet tot haar door, waardoor je nooit echt met haar meeleeft. Anderzijds houdt ze haar karakter voldoende staande, terwijl de rol van Yuni pas haar tweede voor de camera is. Eerder speelde ze in een aflevering van Quarantine Tales (2020) een influencer die moet kiezen (wederom keuzestress) tussen haar familie en haar carrière.

Yuni

Kevin Ardilova maakt het bonter. Hij kruipt in de huid van de poëtische Yoga, een klasgenoot die Yuni helpt met haar schoolvakken en alles heeft wat je van een dichter verwacht. Hij is zachtaardig, dodelijk verlegen en kijkt meer naar zijn voeten dan in de camera. Bovendien maakt hij geen enkele ontwikkeling door, gedurende de ruim anderhalf uur durende film blijft hij hetzelfde flat character.

Beperkt leven
Ondanks het niet altijd overtuigende acteerwerk is Yuni wel degelijk het kijken waard. Het verhaal loopt als een trein en de thematiek is te belangrijk om niet verfilmd te worden. Het feministische drama toont hoe een meisje keuzes moet maken die zelfs voor een volwassene moeilijk zijn. Bovendien laat Andini zien hoe beperkt de rol van de vrouw ook in het hedendaagse Indonesië is. Kies je voor een huwelijk, dan kies je voor een beperkt leven dat voornamelijk bestaat uit je echtgenoot gehoorzamen en zoveel mogelijk kinderen krijgen. Kies je daar niet voor, dan ben je veroordeeld tot een leven vol (financiële) onzekerheid.

Kijk hier waar en wanneer Yuni draait tijdens CinemAsia 2022.

 

10 mei 2022

 

Interview Jia Zhao, nieuwe artistiek directeur CinemAsia
CinemAsia 2022 – Deel 1
CinemAsia 2022 – Deel 3
CinemAsia 2022 – Deel 4
CinemAsia 2022 – Deel 5

 


MEER FILMFESTIVAL

Yellow Earth

Posted on

****
IFFR Unleashed – 1986: Yellow Earth
De mooiste volksliedjes komen uit China 

door Bob van der Sterre

In 1986 verscheen de prachtige film Yellow Earth. Het was een startschot van de Vijfde Generatie-filmers, die over de hele wereld veel waardering zouden oogsten (en nog steeds niet uitgeoogst zijn).

Het is 1939 en China is in oorlog met Japan. Een communistische soldaat (Gu) uit het zuiden van China komt bij een dorpje in Noord-China de lokale volksmuziek beluisteren. Hij wil die muziek gebruiken voor de communistische revolutie. Want leider Mao Zedong houdt van vrolijke volksliedjes.

Yellow Earth

De lokale gebruiken zijn compleet anders dan hij gewend is. Bij een bruid en bruidegom die gaan trouwen, verzamelt zich het hele dorp om te gaan eten. Gu verwondert zich erover bij een dorpsoudste. ‘De bruid is nog zo jong.’ ’Jong? Niet echt, haar vader zegt dat ze bijna veertien is.’ ‘Bij ons gaat het anders. Als je een partner wilt, kies je die zelf. Noord-China moet ook veranderen.’ ‘Wij boeren hebben onze eigen regels.’

Een bepaald meisje van dit dorp zou heel mooi kunnen zingen. Dat is Cui Qiao, maar die is te bescheiden om dat te erkennen. Ze krijgen wel een band zonder dat Gu weet dat zij zo goed kan zingen. Tegelijk merkt hij ook op dat de liedjes heel wat minder opgewekt en simpel zijn dan wat hij had verwacht.

Cui Qiao voelt wel wat voor die verhalen over vrouwelijke soldaten die helpen met de revolutie en uithuwelijkt worden lijkt haar niets. Ze moet alleen eerst het proces van soldaat-worden doorlopen. En dat kost tijd die ze niet heeft. ‘Ik ben aan het lijden, ik kan niet wachten.’

In 1982 veranderde de Chinese cinema
Om de betekenis van Yellow Earth (Huang tu di) in de Chinese cinema te begrijpen, moet je terug naar toen de regisseurs van de Vijfde Generatie in 1982 afstudeerden van de Beijing Film Academy: Zhang Yimou, Tian Zhuangzhuang, Chen Kaige, Zhang Junzhao, Li Shaohong en Wu Ziniu. Ze wilden breken met de tot dan toe tamelijk tamme en brave Chinese films (of te wel het sociaalrealisme). En kregen er ook de kans toe in een veranderend China.

Een jaar later maakten twee ervan, Chen Kaige en cameraman Zhang Yimou, de film Yellow Earth. Zhang Yimou was hier de cameraman die het landschap – maar ook een aantal close-ups – omtoverde in minischilderijtjes. Daarnaast is iedereen hier meer een mens dan een voortreffelijke communist. Bij het filmfestival van Hong Kong in 1985 kreeg de film de handen op elkaar en dat betekende een internationale zegetocht die de Chinese cinema wind in de rug gaf overal ter wereld.

Ja, de film is vrij traag – rust in je donder is sowieso essentieel als je Chinese films (en geen wuxia) gaat kijken. Persoonlijk heb ik meer met de films die hierna zouden volgen. Yellow Earth treft toch minder dan een Raise the Red Lantern omdat deze karakters je wat minder raken. Maar het zijn belangrijke eerste stappen in een totaal nieuwe cinema, in beeld, in personages en in verhaal.

Yellow Earth

Slow cinema
Weinig drama dat me echt raakt in films – maar Chinees drama krijgt het bijna altijd voor elkaar. Het is het specifieke oog voor gevoeligheid, in combinatie met het betere acteerwerk, die je niet zo snel ziet in westerse films. Geen wonder dat ik zelf ongeveer tien jaar na Yellow Earth zelf een ‘Chinese periode’ had en raakte ik betoverd door de prachtige slow cinema van Farewell my Concubine, The Story of Qiu Ju, Raise the Red Lantern, Ju Dou, Life, To live en Red Sorghum. Allemaal historische films met een bedaard tempo en veel gevoel voor esthetiek. Met actrice Gong Li als vaandeldraagster.

Waarom Chinese films zo raken, kon Chen Kaige ook niet uitleggen: ‘Een vraag die ik al lang krijg. Hoe kan ik een film maken voor zowel een Chinees als een westers publiek? Ik denk niet dat ik dat kan. Het enige dat ik weet, is dat ik alleen mijn hart kon volgen om een verhaal vanuit mijn hart te vertellen.’ In dat hart zitten verhalen over de moeilijke momenten die deze regisseurs zelf in hun jeugd tijdens de Culturele Revolutie meemaakten.

Tijd schrijdt voort en intussen zijn er regisseurs van de Zesde (modern, realisme) en Zevende Generatie (onafhankelijken) die zich juist weer afzetten tegen de mooifilmerij van de Vijfde. Bekendste vertegenwoordiger van de Zesde Generatie is Jia Zhangke, met films als Ash is Purest White en A Touch of Sin. Toch noemde ook hij Yellow Earth als een belangrijke invloed op zijn werk en dat bewijst nogmaals de mijlpaal die deze film vormt in de Chinese filmgeschiedenis.

Deze film is bij het jarige IFFR online te zien tot en met 21 april 2021.

18 maart 2021


ALLE RECENSIES 50 JAAR IFFR

Yellowstone

Posted on

***
recensie Yellowstone

Het nut van beren en wolven 

door Paul Rübsaam

De oude berenmoeder Qoad Mom en de eenzame wolf Blacktail zijn de helden in de natuurdocumentaire Yellowstone. Samen met hun soortgenoten herstellen deze vleeseters het natuurlijk evenwicht in het oudste natuurreservaat ter wereld.

Onder invloed van de excentrieke geleerde en globetrotter Alexander von Humboldt (1769-1859) won in de loop van de negentiende eeuw de opvatting terrein dat natuur een kostbaar, maar ook kwetsbaar goed is. Dat resulteerde onder andere in de opening in 1872 van het Amerikaanse Yellowstone National Park. Vanaf dat jaar hebben het landschap van dit oudste nationale park ter wereld en een deel van de dieren die er leven een beschermde status.

Yellowstone

Het inzicht dat niet alleen prooidieren, maar ook roofdieren als beren, wolven, coyotes en poema’s bescherming verdienen, is van veel recentere datum. Aanvankelijk opende het Amerikaanse leger in Yellowstone Park juist de jacht op de verguisde vleeseters. Zo werd de laatste grijze wolf in 1926 doodgeschoten en was het lot van de grizzlyberen niet veel beter. Alleen coyotes met hun grote aanpassingsvermogen en de voornamelijk ’s nachts actieve poema’s wisten min of meer stand te houden.

Uit balans
De natuurdocumentaire Epic Yellowstone – Return of the Predator van de Amerikaanse regisseurs Eric Bendick en Tom Winston vertelt ons echter dat het ecosysteem van Yellowstone uit balans raakte door de afwezigheid van de grote vleeseters. Bij gebrek aan natuurlijke vijanden graasden de grote kuddes van herbivoren de weides van het park volledig kaal. Er moest dus iets gebeuren.

In 1995 werden er vijftien in Canada gevangen grijze wolven in Yellowstone losgelaten Maar zouden de dieren het redden? Zouden ze hun ecologische taak naar behoren weten te vervullen? Dezelfde brandende vraag kon gesteld worden naar aanleiding van de gedecimeerde grizzlyberen met hun tijdrovende paringsrituelen en lange draagtijd.

Stoere protagonisten
Yellowstone roept enige associaties op met televisiezenders als RTL 7 en National Geographic. Je zou het een natuurdocumentaire ‘voor mannen’ kunnen noemen. Niet het broedgedrag van kleine vogeltjes staat centraal, maar de survival van beren en wolven, die zich wagen aan de jacht op bizons en elanden, toch ook niet de kleinste vertegenwoordigers van het dierenrijk. De voice-over van de Amerikaanse acteur Bill Pullman, met zijn doorrookte, ietwat hees klinkende stem, voorziet de wederwaardigheden van de vleeseters van commentaar. Het brengt bij de kijker een westernachtig gevoel teweeg.

Roofdieren zijn anders dan plantenetende prooidieren, wier voedsel alom aanwezig is, volledig afhankelijk van vlees. Hun jachtpartijen zijn lang niet altijd succesvol, waardoor ze regelmatig balanceren op de rand van de hongerdood. Toch weten de wolven die zich verenigd hebben in roedels met illustere namen als The Mollie Pack en The Wapiti Pack het te redden in Yellowstone. De enige eenzaat is de jonge wolf Blacktail. Pullman spreekt diens naam uit met een mannelijke snik in zijn stem.

Yellowstone

Voor de grizzlyberen is de vruchtbare berin Quad Mom het boegbeeld. Ze dankt haar naam aan een nest met maar liefst vier welpen, een zeldzaamheid onder grizzlyberen, wat in 2010 een ferme bijdrage aan het opkrikken van het berenbestand in Yellowstone betekende. Quad Mom is herkenbaar aan een litteken op haar voorhoofd, een herinnering aan een gevecht met een mannetjesgrizzly die haar welpen wilde doden.

Seizoenen
Bendick en Winston hadden het geluk dat zich tijdens de opnames van de documentaire een enkele minuten durende volledige zonsverduistering boven Yellowstone voltrok, terwijl de volgende pas over 235 jaar te verwachten is. Het levert prachtige beelden op. Voor het overige dienen de vier seizoenen als weinig origineel fundament voor het draaiboek.

Maar helemaal voorspelbaar is Yellowstone toch niet. Als recensent moet je wel degelijk op je hoede zijn voor spoilers. Vindt Blacktail nog aansluiting bij een roedel? Zullen de twee laatste welpen van de eigenlijk al te oude berenmoeder Quad Mom hun winterslaap overleven? We zullen het niet verklappen.

 

26 juli 2020

 

ALLE RECENSIES

Yesterday

Posted on

****
recensie Yesterday

Wat als Google The Beatles heeft gewist? 

door Alfred Bos

Hoe zou het zijn wanneer de grootste Britse songschrijvers van hun generatie, The Beatles (wie anders), het zouden opnemen tegen de beste songschrijver van de huidige generatie, Ed Sheeran? Het geeft Danny Boyle de gelegenheid om de wereld van nu tegen het licht te houden.

Yesterday is sociale satire, vermomd als romcom, geserveerd met een vleugje sciencefiction. Wanneer een weinig getalenteerde muzikant na een verkeersongeval wakker wordt in het ziekenhuis, is de wereld onzichtbaar veranderd. Zonnevlammen veroorzaken een wereldwijde stroomstoring van exact twaalf seconden die The Beatles uit het collectieve geheugen heeft gewist. De muzikant, Jack Malik (doorbraakrol van de 28-jarige Himesh Patel), herinnert zich de liedjes van John Lennon en Paul McCartney wél. En wordt een wereldster.

Yesterday

Yesterday is een gelaagde film. Hij spant het clichéverhaal van sukkel wordt held om een bizarre premisse. Op het eerste gezicht krijgt de kijker een romantische komedie voorgeschoteld waarin de rollen zijn omgedraaid. Ellie Appleton (Lily James), wiskundelerares, is al sinds de schoolbanken verliefd op Jack, die daar blind voor is. Hij denkt dat Ellie zijn manager is die hem naar optredens in luidruchtige kroegen en lege festivaltenten rijdt. Na talloze verwikkelingen vallen hem de schellen van de ogen. Happy end.

Marketingmachine
De buitenkant van Yesterday, de romcom-laag, is versuikerd met een gulle greep uit het Beatles-repertoire en verwijzingen naar klassieke Beatles-momenten. Ed Sheeran, de echte, heeft Jack gehoord via een lokale tv-show en vraagt hem als voorprogramma van zijn Russische tournee. Ed is net als iedereen The Beatles vergeten en meent een groot talent te hebben ontdekt. Voor hij het weet heeft Jack hem overvleugeld. Als songschrijver, als rockster. De film is ook een ode aan The Beatles.

Achter die suikerlaag worden vragen opgegooid over de huidige wereld van digitale media en de marketingmachine die cultuur vermaalt tot lifestyle en spektakelentertainment. Door de stroomstoring zijn The Beatles gewist in de cloud. Wie hun naam intikt op een zoekmachine krijgt—insecten. Op slag zijn de Fab Four verdwenen uit het collectieve geheugen van de mens. Dat krijg je wanneer je het meest persoonlijke deel van je brein, het geheugen, delegeert aan computer en smartphone.

Jack wordt geronseld door een Amerikaanse manager, Debra Hammer (Kate McKinnon), die hem overhaalt naar Los Angeles te komen. Ze is de verpersoonlijking van het type ondernemer dat muzikanten beschouwt als pinautomaat: ambitie tien, empathie nul. Bepaald hilarisch is de marketingvergadering waarin hoesontwerp en albumtitel van Jacks debuutplaat, een dubbelaar uiteraard, worden onthuld. Tot tien decimalen achter de komma gecalculeerd; Jack is immers product, geen mens.

Yesterday

Toe-eigening
Dat markeringcynisme staat haaks op de authenticiteit van Jack en zo leggen regisseur Danny Boyle (Trainspotting, Slumdog Millionaire, Trance) en scriptschrijver Richard Curtis (Four Weddings and a Funeral, The Boat That Rocked, Mamma Mia! Here We Go Again) een deken van nostalgie over een wereld die is vergeten wat romantiek is, zo lijkt het althans. Maar wacht even, wie verder kijkt ziet dat ze met een scalpel de wereld van nu met zijn mediamanipulatie en instant succes fileren. Yesterday draait om het eigentijdse thema van appropriation. Jack heeft succes met liedjes die helemaal niet van hem zijn, creaties die hij zich heeft toegeëigend. Zijn talent is nep. En iedereen trapt er in.

Voor de Beatles-fans is Yesterday een feest der herkenning, waarin John Lennon (een cameo van Trainspotting-veteraan Robert Carlyle) aan de kust van Suffolk woont als tekenende kluizenaar. Het verhaal van Jack en Ellie is verteld in de van Danny Boyle bekende kinetische filmstijl, inclusief teksten die in de film stappen en personage van surrealistische scènes worden. Zoals bij alle Boyle-films is de soundtrack dik in orde, al is dat in dit geval een inkoppertje. Maar wat als door kosmisch ingrijpen The Beatles zijn gewist? En Coca Cola? En Harry Potter? Dan zijn we ook verlost van Oasis.

 

26 juni 2019

 

ALLE RECENSIES

You Were Never Really Here

Posted on

****

recensie You Were Never Really Here

Het bloed dat borrelt onder de Amerikaanse politiek

door Yordan Coban

Lynne Ramsay is terug met wederom een intrigerende psychologische thriller die veel elementen van klassieke meesterwerken pakt.

Joaquin Phoenix speelt de mentaal aangetaste oorlogsveteraan Joe. Een brede bebaarde hitman die het vuile werk van anderen opknapt. Hij woont samen met zijn moeder voor wie hij liefdevol zorgt. In de film wordt meermalen expliciet verwezen naar Psycho (1960). De relatie tussen Joe en zijn moeder is aan de ene kant aandoenlijk en aan de andere kant is het apart om zo’n meedogenloze man als Joe zo liefdevol tegen zijn moeder te zien doen. Beide hebben geen andere mensen in hun leven. Hun relatie doet denken aan dat wat Norman Bates zegt over zijn moeder in Psycho: “A son is a poor subsitute for a lover.” Dat geldt andersom ook voor Joe.

You Were Never Really Here

Joe heeft serieuze mentale problemen. Hij heeft continu flashbacks naar zijn jeugd, zijn tijd in Irak en een lang vergane liefde. Bovendien is Joe suïcidaal en is het zorgen voor zijn moeder het enige wat hem van zelfmoord houdt. Er woedt een moordlustige agressie in Joe die zijn oorsprong kent in zijn verleden. Maar hoe precies wordt nooit uitgelegd. Zijn flashbacks geven iets van een idee van zijn verleden maar er wordt geen tijd verspild aan het voorkauwen van zijn achtergrond. Dat wat niet verteld wordt mag de kijker zelf invullen.

Taxi Driver
Naast Psycho valt You Were Never Really Here het meest te vergelijken met Taxi Driver (1976). Net zoals in Taxi Driver is er een jong meisje in nood. Joe krijgt de opdracht om de gekidnapte dochter Nina (gespeeld door Ekaterina Samsonov) van de senator te redden van haar leven als seksslaaf. Travis Bickle (gespeeld door Robert De Niro) in Taxi Driver wil een meisje redden dat niet echt gered wil worden. Joe in You Were Never Really Here redt een meisje dat niet gered hoeft te worden. Nina had zijn hulp niet nodig. Zowel Joe als Travis hebben de agressie vooral zelf nodig als uitlaatklep.

Travis in Taxi Driver representeert Amerika dat Vietnam wil “redden” van het communisme, wat uiteindelijk eindigt in een onnodig bloedbad. Er kan analogisch geredeneerd worden ten opzichte van You Were Never Really Here. Joe is het Amerika dat een Irak of Afghanistan probeert te “redden” die niet gered hoeven te worden. Landen die ten tijde van de Amerikaanse inval er beter voor stonden dan nu.

You Were Never Really Here

Er is geen New Frontier, ideologie of vijand van formaat zoals Amerika destijds had aan het communisme. Amerika heeft militair gezien niemand meer te vrezen en toch pompt het elk jaar meer geld in defensie dan wie dan ook. De honger naar oorlog van Amerika valt te spiegelen aan de borrelende agressie in Joe. Nadat zijn vijanden zijn moeder als doelwit nemen, is wraak Joe’s beweegreden voor geweld. Net zoals 9/11 dat was voor Amerika. Ramsay heeft het idee van Taxi Driver gepakt en er een moderne invulling aan gegeven.

Geen meisjesmeisje
Joaquin Phoenix liet weten enorm veel respect voor de bevlogenheid van Ramsay te hebben. Haar betrokkenheid trok hem tot dit project. Ramsay staat bekend als een eigenwijze regisseur die volledige controle over haar films wil hebben en geen inmenging van studio’s duldt. Haar regiestijl varieert van het rauwe Europese in Morvern Callar (2002) tot Amerikaanse intensiteit in We Need to Talk About Kevin (2011).

Haar werk bevat altijd duistere psychologisch getinte onderwerpen. Lynne Ramsay is wat je zegt een vrouwelijke regisseur met ballen. Zij wijkt niet voor geweld en gruwelijke beelden. Ze is qua bloederigheid van hetzelfde kaliber als Chan-wook Park en Quentin Tarantino. Ramsay is samen met Claire Denis en Sofia Coppola een van de grote vrouwelijke regisseurs van deze tijd.
 

1 januari 2018

 
MEER RECENSIES

Your Name

Posted on

****

recensie Your Name

Kosmisch verlangen gevangen in dorpse idylle

door Ralph Evers

Het leven kent soms onverwachte wendingen, die we als kleine wondertjes beleven. Sprookjes en fantasy lenen zich bij uitstek om hiervan prachtige verhalen te weven. De Japanners hebben hierin een vaandel hoog te houden en Makoto Shinkai bewijst dat dit vaandel nog hoog wappert! 

De Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung is een van de weinigen die oog had voor die kleine wondertjes die zich in ons leven voordoen. Hij ving die ervaringen in de term synchroniciteit. Daarnaast gebruikte hij vaak mythes om allerlei psychische moeilijkheden te kaderen en de mens te plaatsen in een meer verbonden geheel. Een theorie die haaks lijkt te staan op ons individuele kapitalisme, maar die in het Oosten altijd beter wortel geschoten heeft. In Your Name (Kimi no na wa) is een bijzonder spel van mysterie, mythe, droom, body swap en verbinding de rode draad tussen de protagonisten.

Your Name

Dromen
Het kleine, idyllische bergdorpje Itomori is de achtergrond waar Mitsuha opgroeit met haar jongere zusje bij grootmoeder. Moeder overleed toen de zusjes nog jong waren en vader is vooral bezig met de verkiezingen als nieuwe burgemeester. Mitsuha droomt van een leven in Tokio en heeft weinig op met de Shinto-rituelen van oma. Plots wordt haar leven verstoord door een reeks dromen, waarin het lijkt of ze een andere identiteit heeft: een jongen uit Tokio.

Taki is een jongen die in Tokio woont. Zijn dagen slijt hij in de collegebanken en in het Italiaanse restaurant waar hij werkt heeft hij een oogje op een van zijn collega’s. Hij heeft dromen waarin hij het leven van Mitsuha beleeft.

Ondertussen is er een komeet op weg naar aarde. Eens in de 1200 jaar komt deze in het zicht en dit beheerst het nieuws in Japan. De komeet heet Tiamat, de verwijzing naar de godin uit de Sumerische en Babylonische overlevering is snel gemaakt. Zij zou aan de basis staan in het scheppen van de wereld. In haar strijd met Marduk, komt de laatste er als overwinnaar uit en splijt haar dan in twee helften: het firmament en de wereld. Zie daar het noodlot.

Wat volgt is een intelligente film waarin heden en verleden vloeiend door elkaar lopen, waarbij de kijker soms best verward kan raken. Die verwarring past in de ontluikende romantiek tussen Taki en Mitsuha. Het smachten naar elkaar wordt prachtig verbeeld en van een serene soundtrack voorzien.

Your Name

The devil in the details
Wie de films van Shinkai gevolgd heeft ziet een duidelijke ontwikkeling in kleurenpracht en detaillering. Gelijk blijft weliswaar de vertelkracht (hij is niet alleen filmmaker, hij is ook schrijver). Vanaf 5 Centimeters per Second via Garden of Words neemt zijn visuele kunde en finesse toe. In Your Name leidt dit tot werkelijk verbluffend mooie animatie. Geïnspireerd door onder andere Hayao Miyazaki weet hij tevens op een elegante manier magie aan zijn verhalen toe te voegen.

Hoewel Your Name tienerromantiek bij uitstek is en de soundtrack bij tijden zoet, wordt het nergens te zoet, te lief. Wel een belangrijke misser is de J-pop die Shinkai in zijn films verwerkt. Dit zal vermoedelijk vooral een cultureel ding zijn. Los van deze kleine dissonantie blijft een eigenzinnige romantische fantasy met oogstrelende animatie.
 

28 oktober 2017

 
MEER RECENSIES

Youth

Posted on

*****

recensie  Youth

Een symfonie van koekoeksklokken

door Alfred Bos

De Italiaanse regisseur Paolo Sorrentino groeit uit tot een Europees filmauteur van formaat, schepper van een eigen universum. In Youth staat dat universum in de Zwitserse Alpen, waar een gepensioneerde dirigent en een bejaarde regisseur zich druk maken over hun ochtendplas. Fellini’s 8½ voor de nieuwe generatie.

Paolo Sorrentino is een rebel. ‘Intellectuelen hebben geen smaak’, legt hij Fred Ballinger, een van de twee protagonisten van zijn zevende speelfilm Youth (La giovinezza), in de mond en dat is weer een citaat van Igor Stravinsky, maar Sorrentino zegt het eigenlijk zelf. Youth is, net als zijn voorlaatste film, de arthouse-hit La grande bellezza, een dikke vinger naar de bourgeois en hun verstikkende conformisme over wat goed dan wel fout is. Intellectuelen hebben hun kritisch vermogen geofferd voor een veilige plek in de maatschappelijke pikorde en Sorrentino schopt ze met sardonisch genoegen uit hun comfortzone.

Recensie Youth

Youth telt niet één (zoals La grande bellezza en Sorrentino’s voorvoorlaatste, This Must Be the Place, zijn eerste Engelstalige film) maar twee ontheemde kunstenaars als hoofdpersoon. Gepensioneerd componist en dirigent Fred Ballinger (Michael Caine) ondergaat zijn jaarlijkse medische keuring in een Zwitsers sanatorium. Daar verkeert hij met jeugdvriend Mick Boyle (Harvey Keitel), een regisseur die in gezelschap van een groepje creatieve baarden werkt aan het draaiboek van zijn afscheidsfilm. De Amerikaanse acteur Jimmy Tree (Paul Dano) bereidt zich tussen de bergen voor op zijn rol in een Duitse productie.

Vermoeide levenswijsheid
Ballingers dochter en persoonlijke assistent Lena (Rachel Weisz) houdt hem gezelschap in het geïsoleerde universum van het sanatorium. Dat is bevolkt met excentrieke karakters, waaronder een wereldberoemde ex-voetballer die moeiteloos een tennisbal hoog houdt en de kersverse Miss Universe die even intelligent als mooi blijkt te zijn. In zijn gedachten en dromen verkeert Ballinger echter in Venetië – symbool van schoonheid in verval – waar zijn vrouw, een operazangeres, verblijft in een rusthuis. Ballinger is het toonbeeld van vermoeide levenswijsheid. Hij is apathisch, waar jeugdvriend Mick nog bruist van creatieve energie.

Er zijn veel overeenkomsten, qua thematiek, toon en verbeelding, tussen Youth en La grande bellezza, maar belangrijker is het verschil. Youth is meer verstild van toon: een in zichzelf gekeerd rusthuis tegenover de exuberantie van Rome. Dat geldt ook voor de geluidsband, die naast omgevingsgeluid voornamelijk uit eigentijdse muziek van David Lang bestaat, al veroorlooft Sorrentino zich een grap – vergelijkbaar met de cameo van David Byrne in This Must Be the Place – met een videoclip van de Britse zangeres Paloma Faith, die zichzelf speelt als nieuwe vriendin van Boyle’s zoon. Grandioos is het geluidsspel met drie Zwitserse clichés: we horen symfonieën van koebellen, waldhoorns en koekoeksklokken.

Recensie Youth

Vileine humor
Youth is ook strakker van script dan Sorrentino’s voorgaande films. Er is een plot en een ontknoping, met tegengestelde afloop voor beide hoofdpersonages. Onthechting en je schikken in het onvermijdelijke leveren weliswaar evenveel verdriet, maar minder drama of brokken op dan energiek je dromen najagen. Het contrast tussen de dirigent en de regisseur blijkt ook uit de verbluffend gevisualiseerde droomscènes waarin beider angsten tot leven komen. Een andere bron van spanning is de tegenstelling tussen kunst (opera) en vermaak (het nachtclubvertier in het sanatorium, Paloma Faith). Een derde die tussen woorden en lichaamstaal. Een vierde, jeugd versus ouderdom. Die rijke melange is gezouten met droge, soms vileine humor.

Met Youth toont Sorrentino dat La grande bellezza geen toevalstreffer was. Hij heeft een eigen, unieke en vaak schitterende beeldtaal en een eigen, scherp ironische stem die hij steeds duidelijker laat doorklinken in de bijtende monologen van zijn personages (deze film telt er meer dan één). Hij plaatst de vluchtigheid van de populaire cultuur tegenover de blijvende schoonheid van de traditie – naast Stravinksy wordt de Duitse Romantische dichter Novalis aangehaald – en bouwt aan een eigen universum dat geregeld, à la Fellini, naar zichzelf verwijst. Ook Youth is een spel met verbeelding: ‘Tv is de toekomst’, zegt de fictieve filmregisseur Boyle. De echte regisseur werkt inmiddels aan een tv-serie.

 

26 oktober 2015

 

MEER RECENSIES

You’re Not You

Posted on

***

recensie  You’re Not You

Emmer koud water

door Wouter Spillebeen

Wat krijg je als Garden State -regisseur George C. Wolfe een film maakt die de vreselijke gevolgen van ALS aan een groot publiek laat zien? Een mengeling tussen een Ice Bucket Challenge en het Franse Intouchables. 

Kate (Hilary Swank) en haar man Evan (Josh Duhamel) zijn rijk en gelukkig. Ze geven etentjes, zij speelt piano, hij koopt dure meubels voor hun hypermoderne woning die uit een catalogus lijkt te komen. Ze houden zielsveel van elkaar. Maar dan merkt Kate dat haar hand vreemde stuiptrekkingen vertoont. Anderhalf jaar later kan ze nog amper wandelen. Haar man geeft haar water door een rietje en verzorgt elke dag haar make-up. Ze heeft de thuisverpleegster ontslagen omdat die haar te veel als een patiënt deed voelen; de onverzorgde en rebelse studente Bec (Emmy Rossum) komt haar vervangen. Intouchables-gewijs ontstaat een onwaarschijnlijke vriendschap tussen de twee tegenpolen, die nu tot het einde samen tegen Kates ALS vechten.

Recensie You're Not You

Eerlijk portret
Wat deze film wil doen voor ALS-patiënten is zeker nobel. De Ice Bucket Challenges brachten veel geld op voor onderzoek naar een geneesmiddel, maar verduidelijkte niet hoe de neurologische ziekte levens verwoest, hoe een perfect gezond persoon in enkele jaren een compleet hulpbehoevende rolstoelpatiënt kan worden. You’re Not You vult dat gat in en schetst een eerlijk portret over de effecten van de ziekte. Alle opbrengsten van de Nederlandse première in Tuschinski gaan naar het gevecht tegen ALS. Bovendien zal ALS Nederland op alle vertoningen om een donatie vragen.

Hilary Swank heeft geen fantastische regisseur of een verbluffend scenario nodig om te schitteren. Dat is niet anders in You’re Not You. Als de snel aftakelende en vechtende onafhankelijke vrouw Kate is ze altijd oprecht en waarheidsgetrouw. Haar prestatie verdient lof en is zonder twijfel het beste element in de film, maar dit is geen Boys Don’t Cry en evenmin een The Homesman. Haar tegenspelers blinken nooit helemaal uit en het scenario toont – voorspelbaar genoeg – wel heel veel gelijkenissen met Intouchables. Maar terwijl de Franse film er wonderbaarlijk in slaagt om de verschillen tussen de twee hoofdpersonages niet overdadig uit te spelen, wrijft You’re Not You het constant in het gezicht van de kijker. Subtiel is deze film helemaal niet.

Recensie You're Not You

Muziek met een betekenis
In het begin weet You’re Not You op best leuke wijzen te spelen met de muzikale ondersteuning. Het contrast tussen stilte en geluid heeft meestal een betekenis, maar jammer genoeg is dat idee niet in de hele film te vinden.

You’re Not You heeft het vaak bij het rechte eind en kan door een groot publiek geliefd zijn omwille van de intenties, maar los van de boodschap schiet de film op verschillende vlakken toch tekort. Het verhaal is niet origineel en ongeveer zo subtiel als een emmer koud water over je hoofd krijgen. De subplots (de muzikale carrière en het vriendje van Bec) zijn onderontwikkeld en lijken enkel aanwezig te zijn om te benadrukken dat we bepaalde emoties moeten voelen. Gelukkig maakt de goudeerlijke prestatie van Swank veel goed. You’re Not You is een ware tearjerker en steekt dat niet onder stoelen of banken. Immers, hoe meer tranen, hoe meer donaties.

 

12 december 2014

 

MEER RECENSIES

Young and Prodigious T.S. Spivet, The

Posted on

****

recensie  The Young and Prodigious T.S. Spivet

Betoverende roadmovie

door Ralph Evers

Tucsemsah Sparrow Spivet is een jochie met een verbazingwekkende creatieve geest die een perpetuum mobile weet uit te vinden. Voor het in ontvangst nemen van een prestigieuze prijs van het Smithsonian moet hij in Washington D.C. zien te geraken.  

Spivet vormt samen met zijn broer Layton een twee-eiige tweeling. Layton heeft de lengte meegekregen en Spivet de hersens. Layton is de oogappel van hun vader. Spivet wordt niet geliefd door zijn ouders. Hij heeft een zwijgzame vader en een moeder die op zoek is naar een niet bestaande krekel. En naast Layton is er nog Gracie, de zus die alleen bezig lijkt te zijn met het winnen van de Miss America-wedstrijd.

Recensie The Young and Prodigious T.S. Spivet 3D

Spivet zoekt zijn toevlucht in uitvindingen en wetenschap. Een terrein waar Jean-Pierre Jeunet wel raad mee weet. Hij trekt flink wat uit de kast om een onderhoudende film te maken. Een film die het midden houdt tussen een sprookje en een roadmovie met een prachtige soundtrack, kleursetting en aangenaam gebruik van 3D-effecten.

Countryside
De odyssee van Spivet is van een zeldzame schoonheid. De landschappen die hij doorkruist zijn adembenemend mooi in beeld gebracht, ondersteund door de dromerige, folky muziek van Denis Sanacore. De weidsheid doet denken aan de grenzeloze fantasie van de jongen. De natuur herbergt een lyriek, die erotiserend werkt voor de creatieve geest. De kleurstelling geeft een magisch tintje aan de landschapsheroïek.

De film, die is gebaseerd op het boek The Selected Works of T.S. Spivet van Reif Larsen, doet qua tederheid en timbre denken aan The Straight Story van David Lynch. Wanneer Washington D.C. bereikt wordt, is het alsof je als kijker ontwaakt uit een vredige slaap. De stad die met haar geometrische strengheid weinig ruimte voor de fantasie overlaat, is in handen van Jeunet nog altijd lieflijk. De wolkenkrabbers lijken eerder versteende reuzen en de op geld beluste inwoners lijken marionetten in een groteske komedie.

Recensie The Young and Prodigious T.S. Spivet 3D -

Bijzondere karakters, mooie vondsten
Jeunet zou Jeunet niet zijn, wanneer er niet een overdaad aan mooie vondsten in zijn film verstopt zitten. Tijdens de uitbeelding van het leven van Spivet worden we voortdurend getrakteerd op kleine kaders waarin door animaties nadere uitleg wordt gegeven. De wetenschapsdocent van Spivet lijkt op de starre wetenschapsdocent uit Frankenweenie. De vertegenwoordiger van het Smithsonian, mevrouw Jibsen, is vermakelijk met al haar neurotische trekjes. Ze lijkt zo weggelopen te zijn van de set van de Britse sitcom Bottom.

Met de consequente voering van de thematiek en bijpassende soundtrack, herpakt Jeunet de charme die zijn meesterwerk Amélie ook heeft. Al haalt deze film net niet dat niveau.

 

12 november 2013

 

MEER RECENSIES

Yeralti

Posted on

****

recensie  Yeralti

Liever sterven dan zwijgen

door Cor Oliemeulen

De meeste mensen zien hem liever gaan dan komen. Is hij gedoemd onder te gaan in eeuwige misère of heeft hij simpelweg aandacht, troost en liefde nodig?  

Muharrem is boos op zichzelf en op de wereld. Hij voelt zich verwaarloosd en gepasseerd. Hij houdt van compromisloze oprechtheid en haat hypocrisie. Tegelijkertijd is hij onzeker, want hij ruikt regelmatig of hij stinkt. Zijn bestaan draait om denken, iets doen vindt hij maar dom. Als ambtenaar zit hij dan ook de hele tijd duimen te draaien. ’s Avonds thuis dooft hij zijn sigarettenpeuken in de pan waaruit hij zojuist gebakken eieren heeft gegeten, waarna hij doelloos rondhangt in de stad Ankara om zichzelf en anderen te irriteren.

De ondergrondse mens
De Turkse regisseur Zeki Demirkubuz (Masumiyet, 1997; Kader, 2006) schuwt de tragiek nooit. Yeralti is een vrije bewerking van Aantekeningen uit het Ondergrondse van Fjodor Dostojevski uit 1864. Een existentialistisch portret van de ‘ondergrondse mens’ die zichzelf tot op het bot analyseert en alle zekerheden (zelfs wiskundige) in twijfel trekt. Muharrem – intens vertolkt door de populaire stand-up komiek Engin Günaydin – is verre van gemakkelijk voor zichzelf en ronduit moeilijk in de omgang met anderen. Hij spreekt in contradicties, provoceert en minacht. Soms hebben zijn cynisme en sarcasme een donker komische ondertoon. Maar dat Yeralti geen oergezellig filmavondje oplevert, zal niemand verbazen. Demirkubuz is zelfs wars van een enkel muziekje. Daarentegen zit hij Muharrem dicht op de huid en registreert de geluiden van zijn adem, het zuchten, slikken, trekken aan zijn sigaret en de manier waarop hij steeds wakker schrikt.

Recensie Yeralti

Aardappel
Geïsoleerd in zijn smerige, lelijke kamer aan de rand van de stad, is Muharrem zich bewust van zijn verwarring. Maar liever dít dan het leven van de schijnheilige ‘bovengrondse mens’. Als hij een keer ’s nachts niet kan slapen door de harde muziek in een kamer tegenover hem, gooit hij boos een aardappel door de ruit en maakt dat hij weg komt. Die aardappel wordt trouwens in de film zijn maatje.

’s Morgens besluit hij iets te willen doen tegen zijn plotselinge aanvallen van hysterie. Het oppikken van hoertjes, reciteren van Nietzsche, huilen bij een soap op tv, masturberen op de bank van de huishoudster en zich uitsloven op een loopband naast een knap meisje in de sportschool, zijn slechts korte opwellingen in zijn moeizame bestaan.

Beschuldigen van plagiaat
Voor Muharrem gaat de tijd tergend langzaam, getuige de lange stiltes met ergerlijke, zich herhalende geluiden en lange, statische shots, gevangen in dromerige en hallucinerende beelden. Bijvoorbeeld tijdens een scène met een vrouw in een hotelkamer, of in een restaurant tijdens het diner met zijn oude vrienden als hij van leer trekt tegen de schrijver Cervat. Diens boek is zojuist bekroond en de mislukte schrijver Muharrem wil hem openlijk beschuldigen van plagiaat. In een staat van dronkenschap maakt hij zich uiteindelijk volstrekt belachelijk. Echter, liever sterft hij dan te verzuimen de waarheid uit te schreeuwen. Zíjn waarheid.

 

19 september 2013

 

MEER RECENSIES