***
recensie The Fifth Estate
De Assange Show
door Alfred Bos
Geïnspireerd door het verhaal achter WikiLeaks: hoe een Australische misfit en een Berlijnse hacker de machtigste instituten deden sidderen door hun geheimen te publiceren. De waarheid als fictie.
Niets is wat het lijkt in de digitale wereld, want alles wat uit een computer komt is het resultaat van manipulatie. Het algoritme klopt de bits en bytes in de vorm die de auteur van het rekenprogramma het beste uitkomt. De ‘waarheid’ op het scherm is de waarheid van de programmeur. Hackers weten er alles van.
The Fifth Estate vertelt de gedramatiseerde versie van het verhaal achter WikiLeaks, de non-profit online organisatie die in november 2010 wereldwijd de voorpagina’s van de kranten haalde door vertrouwelijke documenten van de Amerikaanse diplomatieke dienst openbaar te maken. Het is de fictieve tegenhanger van de documentaire We Steal Secrets: The Story of WikilLeaks, die eerder dit jaar in verschillende Europese landen – maar niet in Nederland – in roulatie ging. Vorig jaar is er in Australië al een speelfilm verschenen, Underground: The Julian Assange Story, over de jonge hacker en de periode voor WikiLeaks.
Monumentaal ego
De Australiër Julian Assange geldt als de grote man achter WikiLeaks. Hij is de protagonist van The Fifth Estate en wordt in deze thriller neergezet als een hyperintelligente hork, een gedreven online activist die het opneemt tegen de machtigste instituten ter wereld (staten, internationale bedrijven, de financiële wereld) door hun geheimen te publiceren. En dat met minimale middelen: laptops en versleutelde websites.
Maar hij is – als we regisseur Bill Condon moeten geloven – ook een manipulator met een monumentaal ego. Een beschadigde ziel die opgroeide in een sekte, nooit een normaal gezinsleven heeft gekend, en liegt over zijn witte haar en de omvang van de WikiLeaks-organisatie. Assange is een dolende eenling, zonder vrienden of vaste verblijfsplaats, die leeft uit een koffer. Hij wordt overtuigend neergezet door de opkomende steracteur Benedict Cumberbatch (Sherlock, Tinker Tailor Soldier Spy ), die steeds vaker wordt getypecast als razend intelligente excentriekeling. Ook nu weer: zijn lispelende Australische accent is bewonderenswaardig echt.
Propaganda?
The Fifth Estate schetst het verhaal van Assange en WikiLeaks tot de spraakmakende acties van 2010. Assanges belangrijkste medestander is Daniel Domscheit-Berg (Daniel Brühl), de Berlijnse hacker die in het najaar van 2010 met Assange brak en het boek Inside WikiLeaks publiceerde, waarop deze rolprent mede is gebaseerd (de andere bron is het boek WikiLeaks van de Engelse journalisten David Leigh en Luke Harding). Ook zien we Carice van Houten als de IJslandse parlementariër Birgitta Jónsdóttir. Op de redactie van de Engelse krant The Guardian herkennen we tussen de bekende acteursgezichten onder meer Dan Stevens (Downton Abbey ).
Geholpen door een sterke Europese cast, houdt de Amerikaanse regisseur Condon er de vaart in door zich te concentreren op de personages en hun motieven. Assange wordt gaandeweg minder en minder sympathiek, wat de vraag oproept: In hoeverre is The Fifth Estate propaganda? Assange is inmiddels vakkundig buitenspel gezet; bang om te worden uitgeleverd aan de Amerikaanse autoriteiten schuilt hij sinds 19 juni 2012 op de ambassade van Ecuador in Londen en heeft in praktische zin huisarrest. Deze film werpt een minder vleiend licht op zijn karakter en bijgevolg zijn handelen. Wordt met de boodschapper tevens zijn boodschap besmeurd? Want niets is wat het lijkt.
19 november 2013