***
recensie Good Kill
De gamer als God
door Cor Oliemeulen
De Nieuw-Zeelandse cineast, scenarist en producer Andrew Niccol is geen vrolijke frans. Zijn visie op de toekomst van de mens is in sommige gevallen al werkelijkheid. Good Kill gaat over de gewetensnood van een militair die met een drone meer dan enkel terroristen moet doden.
Niccol werd bekend met het tragische verhaal over een verzekeringsman (Jim Carrey) die in The Truman Show (1998) ontdekt dat zijn hele wereld is geconstrueerd ten faveure van een live tv-serie. De eerste film die Niccol regisseerde was Gattaca (1997) waarin hij de gevaren van genetische manipulatie aan de orde stelt, gevolgd door S1m0ne (2002) waarin een producer (Al Pacino) met de creatie van een digitale droomvrouw zijn publiek een lesje leert. In Time (2011) dwingt de kijker te reflecteren over de obsessie van eeuwige jeugd.
Videogame
Films met een wat afstandelijke toon, zodat de thema’s nog meer tot nadenken kunnen stemmen. Good Kill vormt hierop geen uitzondering, zij het dat de gebeurtenissen van Niccols pas zesde speelfilm reeds realiteit zijn: het inzetten van drones voor militaire doeleinden. In Amerika’s War on Terror is het doden van terroristen op afstand het jongste geavanceerde wapen om eigen verliezen te voorkomen. Duizenden kilometers verder kan de gemiddelde videogamer met slechts een joystick en een HD-scherm beschikken over leven en dood.
Hoeveel lastiger een militaire sluipschutter het heeft, bewijst Clint Eastwood met het recente American Sniper. Iemand doodschieten zonder dat je slachtoffer je ziet, is misschien even geniepig. Echter waar de scherpschutter soms moet vrezen voor zijn eigen leven, kan de drone-operator in een beveiligde container net buiten Las Vegas met twee vingers in de neus een terroristenkonvooi opblazen. In tegenstelling tot American Sniper, dat vooral een portret van de legendarische scherpschutter Chris Kyle biedt, is Good Kill minder patriottistisch en slaat de balans in het drama van Niccol meer door in het voordeel van humanisme ten opzichte van vaderlandsliefde.
Laf
Waar Chris Kyle in American Sniper (Bradley Cooper) de voortdurende drang heeft terug te keren naar het oorlogsgebied, komt drone-operator Tom Egan (Ethan Hawke) steeds meer in gewetensnood. Zeker nadat hij van een CIA-agent via de telefoon opdrachten krijgt (vermeende) terroristen te bestoken, ook al vallen daarbij onschuldige omstanders, vrouwen en kinderen. Veel liever was hij straaljagerpiloot boven Afghanistan gebleven en had hij voor zijn gevoel minder laf en met meer voldoening de vijand aan kunnen vallen. Liever dat dan elke dag na het werk gewoon naar huis en gezin te kunnen.
Ethan Hawke vertolkt de morele strijd beheerst en ingetogen. January Jones speelt zijn vrouw Molly die langzaam de bui ziet hangen, vooral door het overmatige drankgebruik en de geestelijke afwezigheid van manlief. Tom’s aangewakkerde paranoia wordt mooi versterkt door de luchtopnames van de rustieke wijk waarin zijn gezin woont. Je vraagt je af hoe deze welgestelde Amerikaanse burgers zich zelf zouden voelen bij een aanhoudende doodsdreiging van een onzichtbare vijand van boven.
Statement
Good Kill is een belangrijk tijdsdocument dat de hersenen en het hart pijnigt. Drones blijken weliswaar nuttig als surveillancemiddel dat voorkomt dat grondtroepen extra gevaar lopen, echter de beschietingen met deze onbemande vliegtuigjes zijn zo talrijk en resoluut dat het lijkt alsof er een nieuwe almachtige is verrezen. “Als wij stoppen met doden, wil dat niet zeggen dat zij dat ook doen”, rechtvaardigt de legermajoor de verwoestende acties, zoals de bom op een rouwende menigte op een begraafplaats omdat zich daar een terroristenleider zou bevinden.
Wel een beetje jammer dat Good Kill niet alleen qua kilometers op afstand blijft. De meeste situaties en personages zijn stereotiep neergezet (de onbegrijpende echtgenote, de kortzichtige patriot, etc…) en er is nauwelijks plaats voor karakterontwikkeling. Bovendien had Andrew Niccol de ethische kant van deze steriele oorlogsvoering meer kunnen benadrukken door een keihard statement te maken: Weg met dat tuig! Orders mogen dan orders zijn, maar wat minder volgzaamheid en meer opstandigheid had een krachtiger effect gesorteerd.
22 mei 2015