***
recensie On the Other Side
Verledendaags heden
door Ralph Evers
Een burgeroorlog kent vele gruwelijkheden, waarvan we het merendeel niet meekrijgen indien we er niet bij waren. Dat toonde The Look of Silence in misselijkmakende beschrijvingen en re-enactments. Voormalig Joegoslavië worstelt met eenzelfde leed, hetgeen ongetwijfeld nog lang een inspiratiebron voor cineasten zal zijn, getuige On the Other Side.
Dit psychologische drama volgt verpleegster Vesna. Zij is de verschrikkingen in Bosnië twintig jaar geleden ontvlucht en heeft een nieuw bestaan opgebouwd in het Kroatische Zagreb. Haar zoon is inmiddels een succesvol zakenman, die met zijn vrouw en kindje riant woont. Haar dochter staat op het punt te trouwen en heeft haar rechtenstudie afgerond. Haar vredige bestaan wordt plots opgeschrikt door een telefoontje van haar ex-man Zarko, die een dubieuze rol speelde in de oorlog en betrokken was bij executies van mannen, vrouwen en kinderen in hun dorp. Buiten dat blijkt ook de aangenomen achternaam argwaan op te roepen.
Afstandelijk
De film poogt een antwoord te vinden hoe in het reine te komen met oorlogsmisdaden en neemt daarbij zelf geen standpunt in. Regisseur Zrinko Ogresta kiest er consequent voor vanuit het oogpunt van Vesna het verhaal te ontrollen. Daarbij neemt de camera wel een voyeuristische positie in. We zien Vesna vooral achter luxaflex, ramen, autodeuren, gordijnen of door struikgewas. We zien de acteurs iedere keer ‘van de andere kant’. Alsof we niet te dichtbij mogen komen. Nu heb je ook enige afstand nodig om een dergelijk complex en delicaat verhaal genuanceerd te brengen. Daarin is Ogresta dan ook geslaagd.
Retro-realisme
De opzet van de film doet denken aan de neorealistische film van de Italiaanse cinema (1943 – 1952), met dat verschil dat On the Other Side wel gebruik maakt van professionele acteurs. De sobere opzet, de vale kleuren, de afwezigheid van muziek en shots waarin Vesna zwijgend voor zich uit staart, vergroten het realisme, doch creëert afstand met de gemiddelde bioscoopbezoeker. De film lijkt vooral voor de eigen markt gemaakt, gezien het thema waar hij mee dealt. Het overkoepelende thema daarbij is vergeving. Dit thema wordt op verschillende wijzen uitgewerkt. Zo leeft tussen Vesna en Zarko nog de liefde van vroeger. Tussen zoon en vader lijkt er een onoverbrugbare kloof te zijn ontstaan.
De realistische opzet met haar trage, observerende oog is met name de eerste vijftien minuten een beproeving voor de kijker. Natuurlijk zit in die traagheid en ongemakkelijkheid van het begin de onderhuidse, aanwezige spanning van de hedendaagse ex-Joegoslavische landen: hoe om te gaan met die enorme last van het verleden, nu we weer als buren naast elkaar wonen en we veel minder die monsters zijn die we toentertijd van elkaar gemaakt hebben. Daarin stipt de film een universeel thema aan. Tegelijkertijd is deze dynamiek in zoveel meer films te vinden, waarmee het unieke karakter van On the Other Side weer teniet is gedaan. Ondanks de uitstekende karakterschetsen en het predicaat ‘prima psychologisch drama’, zal de film voor de neutrale bioscoopganger vermoedelijk snel uitdoven.
17 januari 2017