Sacro GRA

****

recensie  Sacro GRA

De poëzie van de periferie

door Alfred Bos

De Grande Raccordo Anulare (GRA) is de grote ringweg rond Rome. De Amerikaans-Italiaanse filmer Gianfranco Rosi maakte over de rafelrand van de eeuwige stad een bekroonde documentaire die de achterkant van ‘de grote schoonheid’ toont. 

Rome figureert in menige film als personage, recentelijk nog in Woody Allens To Rome with Love en de Italiaanse verrassingsshit La grande bellezza. De eeuwige stad blijkt een schier onuitputtelijke bron van inspiratie voor filmmakers en niet alleen regisseurs van fictie. Gianfranco Rosi filmde het leven rond de ringweg van Rome, de Grande Raccordo Anulare, kortweg GRA. Het levert een fraaie documentaire met een woordspelige titel (een variatie op ‘heilige graal’) op.

Recensie Sacro GRA

Sacro GRA is het soort film dat je krijgt wanneer je het neorealisme van Roberto Rossellini’s Rome Open Stad (Roma città aperta) kruist met de fictie-zonder-verhaal van Fellini’s Roma: een conceptuele documentaire. Het is een droog – maar met belangstelling, soms zelfs compassie – gefilmde aaneenschakeling van stukjes werkelijkheid, die fungeren als contrapunt van La grande bellezza want aan de rafelrand van Rome vinden we het tegendeel van schoonheid. Het leven in de periferie is precies dat, een chaotische verzameling van naamloos overleven.

“Overgeleverd aan onnozelen”
Als symbolische rode draad fungeert de ambulance die zicht bekommert om de verkeersslachtoffers van de ring. In de strakke nieuwe torenflat precies onder de aanvliegroute van de luchthaven Fiumicino huizen migranten en sociaal zwakkeren. In de heuvels langs de GRA lopen schapen en in de Tiber vangt een visser zijn aal. “We zijn overgeleverd aan onnozelen”, foetert hij en bedoelt journalisten. Op de parkeerplaats tutten hoeren op leeftijd zich op en in een sjofele bar dansen twee rijk getatoeëerde dames voor zich vergapende puistenkoppen.

In een door de ringweg bijna opgeslokte villa prepareert verarmde adel zich voor een potsierlijk inwijdingsritueel van een Litouwse ridderorde en een boomchirurg met dichterlijke inborst maakt zich druk over de oprukkende rode palmkever. Hoe kan het anders in een film over Rome, religie ontbreekt niet: we zien een bijeenkomst waarop vrouwen de zon koppelen aan vruchtbaarheid. De beelden zijn overbelicht.

Rosi registreert zonder oordeel, al proef je zijn compassie wanneer de personages tegen de camera praten. Veel scènes zijn gedraaid in het gouden strijklicht vlak voor de schemering of het blauwe zilver van het ochtendgloren. Op de overgang van dag en nacht ritselt het verborgen leven. De film toont wat anders duister blijft of over het hoofd wordt gezien.

Recensie Sacro GRA

360 Graden shots
Het is de poëzie van de goot. Zo laat Sacro GRA de keerzijde zien van het ‘toeristische’ Rome dat doorgaans op het filmdoek schittert. Wie niet blind is voor de absurdistische kanten van het leven zal geboeid kijken naar dit mozaïek van menselijk tekort, door Rosi fraai gestileerd in beeld gebracht. Zijn reportageaanpak wordt afgewisseld met 360 graden shots en panorama’s vanuit de helikopter. De abstracte openingsbeelden van onscherpe autolichten op de snelweg zijn van grote schoonheid.

De regisseur maakte enkele jaren geleden furore met El Sicario, Room 164, een documentaire over een Mexicaanse huurmoordenaar en professionele folteraar die ook in de Nederlandse bioscopen was te zien. Met deze documentaire over de Romeinse marge heeft hij zijn naam definitief gevestigd, want Sacro GRA won vorig jaar – als eerste documentaire – de Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië.

 

13 mei 2014

 

MEER RECENSIES